Pierwszy pełny proces tworzenia budżetu partycypacyjnego rozpoczął się w [[Brazylia|brazylijskim]] mieście [[Porto Alegre]] już w roku 1989<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Gerwin| imię = Marcin| autor = Marcin Gerwin| autor link = | nazwisko2 = Grabkowska| imię2 = Maja| autor2 = Maja Grabkowska| autor link2 = | tytuł = Budżet obywatelski, [w:] Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej| url = | wydanie = | wydawca = Wydawnictwo Krytyki Politycznej| miejsce = Warszawa| data = | rok = 2012| miesiąc = | strony = 100| seria = Przewodniki Krytyki Politycznej| id = | isbn = 978-83-62467-49-5| język = pl| data dostępu = 2013.05.10}}</ref>. To coroczny proces dyskusji i podejmowania decyzji, w którym tysiące mieszkańców miasta decyduje, jak wydawać część tamtejszego budżetu miejskiego. W procesie sąsiedzkich, regionalnych i ogólnomiejskich zgromadzeń otwartych dla wszystkich, obywatele i wybrani delegaci budżetowi głosują nad tym, jakie priorytetowe potrzeby dofinansować i na jakim poziomie. Na pierwszym etapie sąsiedzi wybierają delegatów dzielnicowych i tematycznych, którzy następnie, na nieoficjalnych spotkaniach decydują o priorytetowych inwestycjach, przyznając im określoną liczbę punktów – im więcej, tym ważniejsza inwestycja. W drugiej rundzie obradują wspólnie zebrania dzielnicowe i tematyczne, które wybierają radnych do rady budżetu partycypacyjnego.
Naukowcy tacy jak m.in. [[Rebecca Abers]], [[Gianpaolo Baiocchi]] i [[Leonardo Avritzer]] badali wpływ budżetu partycypacyjnego na rządowe wydawanie pieniędzy i alokację zasobów. Odkryli trend zmierzający w kierunku wydawania większej ilości pieniędzy w najmniej do tej pory finansowanych dzielnicach. Większość wniosków opierała się jednak na danych rządowych i trudno je jednoznacznie zweryfikować{{Fakt|data=2019-10}}.
