|
|imię i nazwisko org =
|grafika = Professor Szczepan Pieniążek bench, Skierniewice Main Square.jpg
|opis grafiki = Ławeczka Profesoraprofesora Szczepana Pieniążka na Rynku w Skierniewicach
|podpis =
|data urodzenia = [[27 grudnia]] [[1913]]
}}
[[Plik:Szczepan Pieniazek grave.jpg|thumb|Grób Szczepana Pieniążka na warszawskim [[Cmentarz Bródnowski|Cmentarzu Bródnowskim]]]]
[[Plik:Pomnik Szczepana Pieniążka w Skierniewicach.jpg|thumb|Pomnik Profesoraprofesora Szczepana Pieniążka w Skierniewicach]]
'''Szczepan Aleksander Pieniążek''' (ur. [[27 grudnia]] [[1913]] w miejscowości [[Słup (powiat garwoliński)|Słup]], pow. [[Garwolinpowiat garwoliński]], zm. [[1 lipca]] [[2008]] w [[Konstancin-Jeziorna|Konstancinie-Jeziornie]]) – wieloletni dyrektor [[Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pieniążka|Instytutu Sadownictwa w Skierniewicach]], profesor [[Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie|Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie]], wiceprezes [[Polska Akademia Nauk|Polskiej Akademii Nauk]].
== Życiorys ==
Po ukończeniu studiów na Wydziale Biologii [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]] w 1938 roku otrzymał stypendium Funduszu Kultury Narodowej im. Józefa Piłsudskiego i wyjechał do Stanów Zjednoczonych Ameryki, gdzie kontynuował naukę wna [[CornellUniwersytet Cornella|Uniwersytecie UniversityCornella]] w [[Ithaca (Nowy Jork)|Ithaca]] w stanie Nowy Jork (1938–1942). Po obronie pracy doktorskiej pt. „Transpiracja jabłek w chłodni” w 1942 roku przyjął propozycję objęcia stanowiska Assistant Professor na Wydziale Ogrodniczym Uniwersytetu stanowego w Kingston, [[Rhode Island]], gdzie pracował do wiosny 1946 roku<ref>{{Cytuj |autor = Pieniążek S.A. |tytuł = Pamiętnik sadownika |data = 2000 |wydanie = 2. |miejsce = Warszawa |wydawca = Fundacja „Rozwój SGGW”}}</ref>.
Po zakończeniu II wojny światowej powrócił do Polski w kwietniu 1946 roku i rozpoczął pracę na Wydziale Ogrodniczym [[Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie|SGGW w Warszawie]] jako profesor nadzwyczajny i kierownik Katedry Sadownictwa. W latach 1965–1966 był dziekanem Wydziału Ogrodniczego. W 1968 roku stanął w obronie relegowanych studentów i wraz z paru innymi profesorami podpisał list protestacyjny przeciwko wydaleniu z uczelni profesorów pochodzenia żydowskiego. Na skutek nacisku władz partyjnych został zmuszony do rezygnacji z pracy w SGGW<ref name=":0" />.
Po powstaniu [[Instytut Ogrodnictwa|Instytutu Sadownictwa w Skierniewicach]] w 1951 roku został jego pierwszym dyrektorem i pełnił tę funkcję do przejścia na emeryturę w 1984 roku. W 1952 roku został członkiem [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]]<ref>{{Cytuj |redaktor = Lidia Becela |tytuł = Kto jest kim w Polsce: informator biograficzny |data = 1984 |wydanie = 1 |miejsce = Warszawa |wydawca = "Interpress" |s = 744}}</ref>, a w 1954 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego.
W 1947 roku ProfesorSzczepan Pieniążek nawiązał współpracę z amerykańską organizacją religijną<ref>[http://www.brethren.org/ Church of the Brethren] {{lang|en}}</ref><ref name=":1">{{Cytuj |autor = A. Mika, Z. Woźniak |tytuł = Sylwetki łódzkich uczonych - Profesor Szczepan Aleksander Pieniążek |czasopismo = Zeszyt |data = 2009 |numer = 93 |wydawca = Łódzkie Towarzystwo Naukowe |s = 75}}</ref>, z którą utworzył polsko-amerykańską wymianę rolniczą, działającą od 1957 roku pod nazwą „Brethren Service Exchange Program”. Dzięki tej współpracy, przerwanej w okresie stalinowskim, do końca 1989 roku wyjechało na roczne staże do [[Stany Zjednoczone|USA]] ponad 1300 osób, głównie polskich sadowników. Roczny, a czasem dłuższy pobyt w USA umożliwił im zapoznanie się z najnowocześniejszymi metodami produkcji sadowniczej oraz pozwolił na zgromadzenie oszczędności, które przeznaczali na powiększenie i unowocześnienie własnych gospodarstw. Oprócz wyjazdów na staże do USA ogrodników praktyków organizował wyjazdy polskich pracowników naukowych zajmujących się ogrodnictwem na stypendia do amerykańskich (ale nie tylko) uczelni rolniczych, co pozwoliło im na uzyskiwanie przez nich stopni doktorskich, habilitacji oraz nominacji profesorskich<ref name=":2">{{Cytuj |autor = A. Mika |tytuł = Profesor Szczepan Aleksander Pieniążek (1913-2008) wielki naukowiec, wspaniały nauczyciel i wybitny twórca nowoczesnego polskiego sadownictwa. |czasopismo = Postępy Nauk Rolniczych |data = 2008 |numer = 6 |s = 3-9}}</ref>. Kierował także utworzonym przez dr Irenę Modlibowską w Anglii stypendium British Council im. Władysława Filewicza, dzięki któremu kilkudziesięciu naukowców z Polski odbyło krótsze lub dłuższe staże w różnych instytutach naukowych Wielkiej Brytanii<ref>{{Cytuj |autor = F. Jaumień, P. Sobiczewski |tytuł = Doktor Irena Modlibowska (1912 - 19861912–1986) -– wspomnienia w 95 rocznicę urodzin. |data = 2007 |miejsce = Skierniewice |wydawca = Wyd.Inst. Sad. i Kwiac.}}</ref>.
W 1952 roku ProfesorSzczepan Pieniążek został członkiem korespondentem, a od 1964 roku członkiem rzeczywistym [[Polska Akademia Nauk|Polskiej Akademii Nauk]] (PAN). W latach 1966-19711966–1971 był sekretarzem Wydziału Nauk Rolniczych i Leśnych PAN, a następnie członkiem Prezydium oraz wiceprezesem PAN. W latach 1972-19741972–1974 był również przewodniczącym Komitetu Nauk Ogrodniczych PAN. ProfesorSzczepan Pieniążek był członkiem [[Międzynarodowe Towarzystwo Nauk Ogrodniczych|Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych]], przewodniczącym Sekcji Sadowniczej, wiceprezydentem, następnie prezydentem (1970-19741970–1974)<ref name=":2" />.
Profesor Pieniążek był członkiem honorowym Bułgarskiej Akademii Nauk Rolniczych, członkiem Akademii Nauk Rolniczych Republiki Federalnej Niemiec, Francuskiej Akademii Rolniczej, Niemieckiej Akademii Nauk Rolniczych ([[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]]) i Wszechzwiązkowej Akademii Nauk Rolniczych ([[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]). Honorowe członkostwo nadały mu m.in. Polskie Towarzystwo Przyrodników im. M. Kopernika, [[Polskie Towarzystwo Botaniczne]], Amerykańskie Towarzystwo Nauk Ogrodniczych a [[Doktor honoris causa|doktoraty ''honoris causa'']] ''–'' [[Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu|Akademia Rolnicza w Poznaniu]], [[Akademia Rolnicza w Szczecinie]] oraz [[Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie]]<ref name=":1" />.
W lutym 1984 roku otrzymał tytuł [[Honorowi Obywatele Miasta Skierniewice|honorowego obywatela miasta Skierniewice]].
W pracy naukowej ProfesorSzczepan Pieniążek zajmował się szeroko rozumianą [[Pomologia|pomologią]], w tym uprawą drzew owocowych i roślin jagodowych, ochroną sadów, a także fizjologią roślin. Jednym z ważniejszych Jego osiągnięć jest doprowadzenie do corocznego owocowania [[Jabłoń|jabłoni]] odmian przemiennie owocujących, wprowadzenie do uprawy drzew niskopiennych, opracowanie nowoczesnych systemów pielęgnacji gleby, wprowadzenie do produkcji wielu cennych odmian jabłoni<ref name=":2" />. Opublikował około 100 prac naukowych. Jest między innymi autorem podręcznika akademickiego pt. “Sadownictwo”, który doczekał się 11 wydań- (ostatnie w 2000 roku), a także autorem popularno-naukowych książek dotyczących sadownictwa “Dookoła sadowniczego świata” (1965r1965 r.) przetłumaczona na: czeski, bułgarski i węgierski oraz “Gdy„Gdy zakwitną jabłonie” (1971r1971 r.) przetłumaczona na język czeski.
W latach stalinizmu w Polsce był aktywnym propagatorem [[Iwan Miczurin|miczurinizmu]], którego twórcę określał jako ''wielkiego Przeobraziciela Przyrody'' oraz przeciwnikiem [[Chromosomowa teoria dziedziczności|chromosomowej teorii dziedziczności]] amerykańskiego noblisty [[Thomas Hunt Morgan|Morgana]] i ogólnie nowoczesnej genetyki, którą określał jako ''reakcyjną biologię morganowską''<ref>''Sz. Pieniążek: Pierwszy ogólnopolski zjazd Miczurinowców-sadowników w Skierniewicach 14 i 15 czerwca 1952 r.'', Wszechświat, 1952, zeszyt 3/6 139–143</ref>. Należy jednak zauważyć, że z prac Miczurina najwyżej cenił osiągnięcia w zakresie uprawy niskopiennych odmian drzew owocowych, powszechnie uważane za najbardziej wartościowe w dorobku tego uczonego<ref name=":0">{{Cytuj stronę | url = http://www.insad.pl/wspomnienia_4.html| tytuł = Nasi profesorowie – Profesor Szczepan Aleksander Pieniążek| data dostępu = 2013-09-27 | autor = Zbigniew Borecki| opublikowany = | praca = | data = | język =}}</ref>.
Odznaczony został m.in. [[Order Odrodzenia Polski|Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski]] (1954)<ref>19 lipca 1954 „za zasługi w dziedzinie nauki” {{Monitor Polski|1954|108|1463}}</ref>, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1994)<ref>14 stycznia 1994 „w uznaniu wybitnych zasług dla rozwoju polskiego rolnictwa i sadownictwa” {{Monitor Polski|1994|17|126}}</ref>, [[Order Sztandaru Pracy|Orderem Sztandaru Pracy]] II klasy, Medalem Towarzystwa Ogrodniczego w Krakowie. 21 lipca 1977 roku odznaczony [[Order Budowniczych Polski Ludowej|Orderem Budowniczych Polski Ludowej]]<ref>Nowiny, nr 165 (8951), 22-23-24 lipca 1977, s. 2.</ref>.
Był żonaty z Janiną Praską, ur. 28 sierpnia 1914 r. w Warszawie, profesorem fizjologii roślin;( (ślub: 1 września 1939r1939 r. w IthaceIthaca). Miał dwoje dzieci (córkę Emilię ur. w 1942 r., po mężu MroczkowskaMroczkowską, i syna Normana ur. 1946rw 1946 r.).
Zmarł 1 lipca 2008 roku w Domu spokojnej starości w Konstancinie-Jeziornie. Miał 95 lat. Został pochowany na [[Cmentarz Bródnowski|Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie]] (Alejaaleja 49A, rząd 1, grób 25.).
Pamięć Profesoraprofesora Pieniążka uczczono trzema pomnikami: pomnikiem-ławeczką przed gmachem ratusza w Skierniewicach, popiersiem przed gmachem Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach oraz kamiennym obeliskiem na rynku w Błędowie w powiecie grójeckim, ufundowanym przez miejscowych sadowników.
== Przypisy ==
== Linki zewnętrzne ==
* {{ludzie nauki|63942|osoba=prof. zw. dr czł. rz Szczepan Aleksander Pieniążek|data dostępu=2009-06-21}}
* [http://www.pieniazek.com/GDPieniazekNJP_PL/43.html Drzewo genealogiczne rodziny Pieniążków]
| 