Tomaszówka (obwód kijowski): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Miejscowość infobox}}
Kalamarnica (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Linia 3:
|nazwa = Tomaszówka
|nazwa oryginalna =
|zdjęcie = TomaszowkaАнсамбль садиби (мур.), село Томашівка.jpg
|opis zdjęcia = Dwór Chojeckich w Tomaszówce
|herb =
|flaga =
Linia 24:
|www =
}}
'''Tomaszówka''' ([[język{{w ukraińskijęzyku|uk|ukr.]] Томашівка}}, ''Tomasziwka'') – wieś w [[Rejon fastowski|rejonie fastowskim]] [[Obwód kijowski|obwodu kijowskiego]] nad [[rzeka|rzeką]] [[Irpień (rzeka)|Irpień]], centrum administracyjne tomaszowskiej [[Sielsowiet|silskiej rady]] (Томашівська сільська рада).
 
== Legendarne początki ==
Nazwa wsi pochodzi jakoby od imienia przywódcy oddziału chłopskich powstańców ([[kozacy|kozaków]], [[Hajdamacy|hajdamaków]]) – niejakiego Tomasza, który poległ w tej okolicy, walcząc ze [[Szlachta w Polsce|szlachtą]]. Towarzysze Tomasza usypali [[kurhan]] nad jego [[grób|grobem]], a w pobliżu zbudowali trzy [[chata|chaty]], które stały się zalążkiem późniejszej wsi<ref name="velorout">{{cytuj stronę | url = http://velorout.com.ua/article/476-velomarshruty-velorout-usadba-hoeckih-dostoprimechatelnost.html| tytuł = Усадьба Хоецких. Достопримечательность. Томашовка| data dostępu = 2013-07-16 | autor = | opublikowany = Веломаршруты (velorout)| praca = | data = 2013-05-03| język = ru}}</ref><ref name="vlasenko">{{cytuj stronę | url = http://ua.vlasenko.net/tomashivka/index.html| tytuł = Томашовка, Киевская область (Tomashivka, ТОМАШІВКА, Київська обл.)| autor = Петро Власенко | opublikowany = ua.vlasenko.net| praca = | data = 2013-05-03| język = ru}} - [http://ua.vlasenko.net/tomashivka/p1010041.jpg fotokopia strony z opracowania historii wsi]</ref><ref name="convdocs">{{cytuj stronę | url = http://ua.convdocs.org/docs/index-15088.html?page=3| tytuł = Село Томашівка| data dostępu = 2013-07-16 | autor = | opublikowany = Мій дім, моя хатина, моя хата| praca = | data = 2013-05-03| język = ru}}</ref>.
== Historia ==
Teren późniejszej wsi Tomaszówka w latach 80. XVI w. należał do dóbr [[Kijów|kijowskiej]] [[Ławra Pieczerska|Ławry Pieczerskiej]]. Po [[unia brzeska|unii brzeskiej]] majątek ten przeszedł w ręce [[Zwierzchnicy Kościoła greckokatolickiego (Ukraińskiej Cerkwi greckokatolickiej)#Metropolici – arcybiskupi kijowscy, haliccy i całej Rusi|unickich metropolitów kijowskich]] ([[Michał Rahoza|Rahoza]], [[Hipacy Pociej|Pociej]], [[Józef Welamin Rutski|Rutski]], [[Mikołaj Korsak|Korsak]], [[Anastazy Antoni Sielawa|Sielawa]]). Pierwsza pisemna wzmianka o wsi pochodzi z 1676 r.<ref>{{cytuj stronę | url = http://ukrainaincognita.com/ru/monastyry/tomashovka| tytuł = Томашовка| autor = Роман Маленков | opublikowany = Украина Инкогнита| praca = | data = | język = ru}}</ref> Na początku XVIII w. znalazła się na obszarze ogarniętym przez powstanie [[Semen Palej|Semen Palija]] na [[Ukraina Prawobrzeżna|Ukrainie Prawobrzeżnej]]<ref name="velorout"/><ref name="vlasenko"/><ref name="convdocs"/>. W 1714 r. Tomaszówka powróciła do metropolitów unickich,. aTomaszówka przynależała do [[województwo kijowskie|województwa kijowskiego]] [[Korona Królestwa Polskiego|Korony Królestwa Polskiego]] i według wojewódzkiej taryfy podatku [[podymne]]go w 17951754 rwe wsi znajdowało się 20 domów<ref>{{Cytuj stronę | url = https://ridni.org/archive/uk/content/10-kyiv-xviii| zostałatytuł przejęta= naКиївське własnośćвоєводство XVIII століття| język = uk| opublikowany =Ridni.org|data dostępu = 2020-09-20}}</ref>. Wieś została zajęta przez [[Imperium Rosyjskie|rosyjskiegoRosję]] w 1793 w [[II rozbiór Polski|II rozbiorze Polski]], i w 1795 r. została przejęta na własność rosyjskiego [[Skarb Państwa|skarbu państwa]]. [[Katarzyna II Wielka|Katarzyna II]] podarowała wieś [[kniaź|kniaziowi]] Grigorijowi Aleksiejewiczowi [[Dołgorukowie|Dołgorukowi]], który w 1810 r. sprzedał Tomaszówkę polskiemu szlachcicowi [[Jan Nepomucen Chojecki|Janowi Nepomucenowi Chojeckiemu]] [[herb szlachecki|herbu]] [[Lubicz (herb szlachecki)|Lubicz]]. Chojeccy władali Tomaszówką przez ponad 100 kolejnych lat.
 
==Dwór==
[[Plik:Tomaszowka.jpg|mały|lewo|Dwór Chojeckich na przedwojennym zdjęciu]]
W 1903 r. Zygmunt Chojecki po pożarze obszernego [[dwór|dworu]] wybudował tu nową murowaną piętrową rezydencję, opisaną przez [[Antoni Urbański|Antoniego Urbańskiego]]<ref>[[Antoni Urbański|A. Urbański]], [[Memento kresowe]], Warszawa 1929, s. 73-76.</ref>. Architektem, który zaprojektował budowlę, był [[Walerian Kulikowski]] z [[Wilno|Wilna]]. Rezydencja, jako piętrowa, została wybudowana w [[Eklektyzm (architektura)|stylu eklektycznym]] z dekorowanymi wieżyczkami i bogato zdobioną fasadą, miała od podjazdu górne balkony i narożną wieżę. W [[dwór|dworze]] znajdowała się [[kaplica]] oraz kolekcja polskiej literatury i malarstwa portretowego oraz historycznego (m.in. obrazy [[Wojciech Gerson|Gersona]] - ''Poseł Wilczek prosi Jana III o pomoc dla oblężonego Wiednia'', [[Aleksander Lesser|Lessera]] - ''Wjazd Jagiełły na zamek Wawelski'' i [[Leopold Löffler|Löfflera]] – [[commons:File:Po napadzie Tatarow.jpg|''Po napadzie Tatarów'']]). Pałac ocalał do dzisiejszych czasów. Po przejęciu pałacu w okresie radzieckim ulokowano w nim szkołę. W 2000 roku został przejęty przez zakonników prawosławnych klasztoru moskiewskiego patriarchatu.
Od XIX w. w Tomaszówce mieszkało ok. 800 mieszkańców, znajdowała się tu [[poczta|stacja pocztowa]], [[stacja kolejowa]], [[Młyn zbożowy|młyn]] oraz niewielka szkoła. Miejscowość znajdowała się na terenie [[Powiat skwirski|powiatu (ujezdu) skwirski]] i należała do rzymskokatolickiej parafii Dziadowszczyzna (Dydowszczyzna, Didowszczyzna), [[dekanat]]u [[Skwira|skwirskiego]]. Ludność [[Prawosławie|prawosławna]] również korzystała z dwóch [[cerkiew (budynek)|cerkwi]] w Dziadowszczyźnie. Po Chojeckich Tomaszówka należała do Zygmunta Straszyńskiego herbu Lubicz (ur. w 1871).