Jerzy Ochmański: Różnice pomiędzy wersjami

'''Jerzy Stanisław'''<ref>Drugie imię obecne tylko w dokumentach do 1960 r., Ochmański nigdy go nie używał.</ref> '''Ochmański''' (ur. [[4 grudnia]] [[1933]] w [[Rudnik nad Sanem|Rudniku nad Sanem]], zm. [[15 czerwca]] [[1996]] w [[Poznań|Poznaniu]]) – historyk, lituanista, badacz dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz historii Rosji, badacz życiorysu [[Feliks Dzierżyński|Feliksa Dzierżyńskiego]], uczeń [[Henryk Łowmiański|Henryka Łowmiańskiego]], od 1955 pracownik Instytutu Historii UAM (od 1965 docent, a od 1970 profesor), w latach 1969-19721969–1972 [[Dziekan (szkoła wyższa)|dziekan]] [[Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza|Wydziału Filozoficzno-Historycznego]], 1972-19751972–1975 wicedyrektor [[Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza|Instytutu Historii]], od 1968 kierownik Zakładu Historii Narodów ZSRR (od 1990 [[Zakład Historii Europy Wschodniej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza|Zakładu Historii Europy Wschodniej]]). Od [[1989]] r. współzałożyciel i pierwszy prezes Fundacji Historycznej im. Profesora Henryka Łowmiańskiego.

Od 1940 r. w Rudniku uczęszczał do szkoły powszechnej, którą ukończył w 1947 r. W rodzinnym Rudniku kontynuował edukację w gimnazjum i liceum ogólnokształcącym. W 1949 r. wstąpił do komunistycznego [[Związek Młodzieży Polskiej|Związku Młodzieży Polskiej]]. W 1951 r. zdał maturę i uzyskawszy pozytywną opinię powiatowej komisji ZMP (aczkolwiek z zastrzeżeniem konieczności rozciągnięcia nad nim "opieki ideologicznej"), 22 sierpnia pomyślnie zdał egzamin wstępny na Uniwersytet Poznański. Pierwotnie zamierzał studiować ekonomię, jednakże w skierowaniu – być może bez wiedzy Ochmańskiego – zamieniono ją na historię. W 1953 r. podczas wakacji w rodzinnym mieście podjął pracę referenta finansowego w Miejskiej Radzie Narodowej, a po powrocie do Poznania wstąpił na seminarium [[Henryk Łowmiański|Henryka Łowmiańskiego]], który pod koniec 1954 r. zatrudnił go na dwa miesiące jako zastępcę asystenta. Po ukończeniu studiów w 1955 r., został zatrudniony na stanowisku asystenta w Katedrze Historii ZSRR. Od 1959 roku należał do [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]]{{r|O}}. W 1960 r. odbył czteromiesięczny staż na Uniwersytecie Wileńskim. W latach 1955-19601955–1960 napisał m.in. publikację, która rzuciła nowe światło na kwestię czynników skuteczności obrony Litwy przed napadami Tatarów (rola umocnionych miast, a nie tylko zamków warownych), po czym 1 grudnia 1960 uzyskał stopień doktora. Po powrocie w działalności badawczej skupił się na problematyce litewskiego odrodzenia narodowego w XIX wieku. W 1963 r. odbył drugi, pięciomiesięczny staż w Wilnie, w trakcie którego uzupełnił kwerendę archiwalną. W tym samym roku pomyślnie przeszedł przewód habilitacyjny, jednak na zatwierdzenie tej decyzji i przyznanie stopnia doktora habilitowanego musiał czekać jeszcze dwa lata, do maja 1965 r. 23 czerwca 1966 r. Ochmański uzyskał stanowisko docenta. W 1967 r. opublikował syntezę dziejów Litwy od czasów najdawniejszych do utworzenia Litwy Radzieckiej. Uzyskała ona bardzo dobre recenzje emigracji litewskiej, przewożono ją też z Polski do ZSRR, jednakże publikację wydania radzieckiego Sowieci zablokowali. Publikacja ta, rozszerzana przez autora, wznawiana była w 1981 i 1990 roku. W 1968 r., po przejściu Łowmiańskiego na emeryturę, zastąpił go na stanowisku kierownika katedry, rok później przemianowanej na Zakład Historii Narodów ZSRR. Przejął po nim również seminarium magisterskie oraz prowadzenie wykładu z przedmiotu "historia ZSRR", którego, wbrew wytycznym z Warszawy, nauczał jako historię Rosji i ZSRR od czasów najdawniejszych. W 1968 r., w oparciu o 126 autorskich publikacji, wszczęto postępowanie o nadanie mu tytułu profesora nadzwyczajnego. Po uzyskaniu pozytywnej opinii większości specjalistów z jego dziedziny tytuł ten Rada Państwa nadała mu 6 grudnia 1969 r. W konsekwencji z dniem 17 stycznia 1970 Ochmański otrzymał etat profesora w Instytucie Historii UAM. W tym okresie został na trzy lata dziekanem swojego wydziału, a następnie na 5 lat wicedyrektorem swojego instytutu. W oparciu o rozprawę na temat ustroju i uposażenia biskupstwa wileńskiego w średniowieczu, w których to elementach wykazał czynniki sukcesów reformacji w późniejszym okresie oraz w związku z obfitym dorobkiem publikacji, w 1973 r. Rada Naukowa WF-H UAM wystąpiła o awansowanie Ochmańskiego na profesora zwyczajnego. Tytuł ten Ochmański uzyskał uchwałą Rady Państwa z 7 lutego 1976 r.

Był współtwórcą i do końca życia sekretarzem redakcji czasopisma "Lituano„Lituano-Slavica Posnaniensia"Posnaniensia”. W latach 1986–1989 był członkiem [[Ogólnopolski Komitet Grunwaldzki|Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego]]. Władał rosyjskim i litewskim.

* 1960 – doktorat na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza na podstawie pracy ''Powstanie i rozwój latyfundium biskupstwa wileńskiego (1387-15501387–1550)'' (promotor prof. [[Henryk Łowmiański]])

* ''Powstanie i rozwój latyfundium biskupstwa wileńskiego (1387-15501387–1550)'', Poznań 1963.

* ''Dzieje Rosji do 1861 r.'' (wyd. 1 -– 1970, wyd. 2 -– 1974)

* ''Historia Litwy'', Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1967 (wyd. II rozsz. -– 1981, wyd. III, Wrocław 1982, ost. wyd., rozsz., 1990)

* ''Zarys dziejów [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]'' (Warszawa 1984 -– wspólnie z doc. [[Józef Morzy|Józefem Morzym]] i doc. [[Artur Kijas|Arturem Kijasem]])

* ''Vitoldiana. Codex privilegiorum Vitoldi magni ducis Lithuanie 1386-14301386–1430'' (Poznań 1986)

* ''Władysław Jagiełło w opiniach swoich współczesnych. Próba charakterystyki jego działalności'' (1987 -– wspólnie z Krystyną Biedrowską)

* [[Dariusz Matelski]], ''Prof. Jerzy Ochmański (1933-19961933–1996)'', „Kwartalnik Historyczny"Historyczny”, r. CIV, 1997, nr 2, s. 173-174173–174.

* [[Dariusz Matelski]], ''Prof. Jerzy Ochmański (1933-19961933–1996)'', „Studia Historyczne"Historyczne”, r. XL, 1997, nr 1 (156), s. 144-145144–145.

* [[Dariusz Matelski]], ''Prof. Jerzy Ochmański (1933-19961933–1996)'', „Poznański Rocznik Archiwalno-Historyczny"Historyczny”, R. IV (1996), 1997, nr 4, s. 210-211210–211.

* [[Krzysztof Pietkiewicz]], ''Profesor Jerzy Ochmański (4 grudnia 1933 -– 15 czerwca 1996)'', "Lituano„Lituano-Slavica Posnaniensia. Studia Historica"Historica”, t. 7 (1997), s. 3-163–16.