Megalodon: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Zapis liczebnika - ujednolicenie
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
już nie Carcharodon
Linia 1:
{{Zwierzę infobox
|nazwa zwyczajowa = Megalodon
|nazwa łacińska = ''CarcharodonOtodus megalodon''
|TSN =
|zoolog = [[Louis Agassiz|Agassiz]], 1843
|okres istnienia =
|grafika = Megalodon scale1.png
|opis grafiki = Porównanie wielkości megalodona (szary i czerwony), rekina wielorybiego, żarłacza białego i człowieka
|typ = [[strunowce]]
|podtyp = [[kręgowce]]
Linia 12:
|podgromada = [[spodouste]]
|rząd = [[lamnokształtne]]
|rodzina = ?[[Otodontidae]]
|rodzaj = ''[[CarcharodonOtodus]]'' / ''Carcharocles''
|gatunek = '''megalodon'''
|synonimy =
|wikispecies = CarcharodonOtodus (Megaselachus) megalodon
|commons = Category:CarcharodonOtodus megalodon
}}
'''Megalodon''' (''CarcharodonOtodus megalodon'' lub ''Carcharocles megalodon'') – wymarły [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[ryby chrzęstnoszkieletowe]]j, prehistoryczny [[rekiny|rekin]], największa ze znanych ryb drapieżnych. Żył 15,9–2,6 mln lat temu w morzach [[miocen]]u i [[pliocen]]u.
 
Z powodu chrzęstnej budowy [[szkielet (anatomia)|szkieletu]] zachowało się niewiele skamieniałości tego gatunku i jest on znany głównie ze skamieniałości w postaci olbrzymich trójkątnych zębów o drobno ząbkowanych brzegach, od których pochodzi nazwa gatunku (z [[język grecki klasyczny|gr.]] ''mégas'', [[dopełniacz (przypadek)|D.]]-''megálou'' – wielki + ''odoús'', [[Dopełniacz (przypadek)|D.]]-''odóntos'' – ząb). Według wczesnej rekonstrukcji szczęk, sporządzonej przez [[Bashford Dean|Bashforda Deana]], megalodon mógł przekraczać nawet 25 m długości, jednak rekonstrukcja ta okazała się nieprawidłowa<ref name=Bruner>{{Cytuj pismo |autor=John Clay Bruner |tytuł=El Tiburón "Megadiente" ''Carcharodon megalodon'' "De dientes duros y enormes" |czasopismo=Mundo Marino Revista Internacional de Vida Marina |wolumin=1997 |wydanie=5 |strony=6–11 |rok=1997 |język=es}} [http://www.paleoglot.org/files/Bruner%201997.pdf Artykuł] w tłumaczeniu na język angielski.</ref>. W 1996 roku znaleziono ząb megalodona mierzący 16,8 cm długości, będący wówczas największym znanym zębem tego rekina<ref name=KA>{{Cytuj książkę |nazwisko=Klimley |imię=Peter |nazwisko2=Ainley |imię2=David |rok=1996 |tytuł=Great White Sharks: The Biology of Carcharodon carcharias |wydawca=Academic Press |isbn=0124150314}}</ref>. Później odkryto jeszcze większe zęby, co pozwoliło oszacować długość ciała rekina na ponad 18 m<ref name=Renz>{{Cytuj książkę |nazwisko=Renz |imię=Mark |rok=2002 |tytuł=Megalodon: Hunting the Hunter |wydawca=PaleoPress |isbn=0-9719477-0-8}}</ref><ref name=Alter>{{Cytuj stronę |nazwisko=Alter |imię=Steven |rok=1997 |tytuł=Megalodon |opublikowany=Fossil News – Journal of Amateur Paleontology |url=http://www.megalodonteeth.com/html/article.html |język=en |data dostępu=10 kwietnia 2009}}</ref>. WedługNowsze wczesnejanalizy rekonstrukcjiwskazują szczęk,na sporządzonejcałkowitą przezdługość [[Bashfordmiędzy Dean14,5{{r|BashfordaShimadaetal}} Deana]]a 16 m. Na podstawie porównań ze współczesnymi rekinami szacuje się, megalodonże mógłu przekraczać16-metrowego nawetmegalodona 25głowa miała prawdopodobnie długość ok. 4,65 m, długościpłetwa grzbietowa – ok. 1,62 jednakm rekonstrukcjawysokości, taa okazałapłetwa sięogonowa nieprawidłowa<ref name=Bruner>{{Cytuj3,85 pismom wysokości{{r|autor=JohnCooperetal}}. ClayMegalodony Brunercechowały |tytuł=Elsię Tiburóndużą "Megadiente"zmiennością ''Carcharodonmaksymalnych megalodon''rozmiarów "De(zarówno dientesw durosczasie ygeologicznym, enormes"jak |czasopismo=Mundoi Marinoprzestrzeni). RevistaPonadto Internacionaldobór denaturalny Vidapremiował Marinaduże |wolumin=1997rozmiary, |wydanie=5co |strony=6–11prowadziło |rok=1997do |język=es}}zwiększania [http://www.paleoglot.org/files/Bruner%201997.pdfsię Artykuł]rozmiarów ciała w tłumaczeniuczasie naewolucji język angielski.</ref>gatunku{{r|PimientoBalk}}.
 
Megalodon był [[drapieżnictwo|drapieżnikiem]] polującym prawdopodobnie na [[wieloryb]]y i inne duże ssaki morskie, mógł też polować na inne rekiny, ale tych przypuszczeń nie udało się udowodnić. Był szeroko rozprzestrzeniony w morzach mioceńskich.
 
Rodzaj ''[[Carcharodon]]'', wyodrębniony w [[kreda (okres)|kredzie]], obecnie reprezentowany jest jedynie przez [[żarłacz biały|żarłacza białego]]. Megalodon został zaklasyfikowany do tego rodzaju jako przypuszczalny przodek żarłacza białego. Dotychczasowe badania nie przyniosły jednoznacznych dowodów i obecnie pozostaje kwestią dyskusyjną, czy megalodon to ''Carcharodon megalodon'', czy też powinien zostać zaliczony do odrębnego rodzaju ''Carcharocles''<ref>{{Cytuj stronę |url=http://www.elasmo-research.org/education/evolution/carcharodon_vs_carcharocles.htm |tytuł=''Carcharodon'' versus ''Carcharocles'': What's in a Name? |opublikowany=Biology of Sharks and Rays |język=en |data dostępu=10 kwietnia 2009}}</ref>. Nowsze badania filogenetyczne wskazują jednak, że megalodon należy do odrębnej linii ewolucyjnej lamnokształtnych – [[Otodontidae]]. W związku z tym obecnie klasyfikowany jest albo w rodzaju ''[[Otodus]]''{{r|Shimadaetal|Cooperetal}}, albo ''Carcharocles''{{r|PimientoBalk}}.
 
<gallery>
Linia 34:
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}|
<ref name=Cooperetal>{{Cytuj pismo |autor=Jack A. Cooper, Catalina Pimiento, Humberto G. Ferrón, Michael J. Benton |tytuł=Body dimensions of the extinct giant shark ''Otodus megalodon'': a 2D reconstruction |czasopismo=Scientific Reports |oznaczenie=10, 14596 |rok=2020 |doi=10.1038/s41598-020-71387-y |język=en}}</ref>
<ref name=Shimadaetal>{{Cytuj pismo |autor=Kenshu Shimada, Martin A. Becker, Michael L. Griffiths |tytuł=Body, jaw, and dentition lengths of macrophagous lamniform sharks, and body size evolution in Lamniformes with special reference to 'off-the-scale' gigantism of the megatooth shark, ''Otodus megalodon'' |czasopismo=Historical Biology |wolumin= |wydanie= |strony= |rok=2020 |doi=10.1080/08912963.2020.1812598 |język=en}}</ref>
<ref name=PimientoBalk>{{Cytuj pismo |autor=Catalina Pimiento, Meghan A. Balk |tytuł=Body-size trends of the extinct giant shark ''Carcharocles megalodon'': a deep-time perspective on marine apex predators |czasopismo=Paleobiology |wolumin=41 |wydanie=3 |strony=479–490 |rok=2015 |doi=10.1017/pab.2015.16 |język=en}}</ref>
}}
 
[[Kategoria:LamnowateLamnokształtne]]
[[Kategoria:Wymarłe spodouste]]
[[Kategoria:Ryby miocenu]]