|
[[Kategoria:Królowie Babilonu
[[Kategoria:Postacie Starego Testamentu
[[File:Nabonidus cylinder sippar bm1.jpg|thumb|200px|Cylinder Nabonida z Sppar (BM 91109) w zbiorach Muzeum Brytyjskiego]]
[[File:Nabonidus cylinder from Sippar (full transcription, three columns).jpg|thumb|200px|Autografia inskrypcji z cylindra Nabonida z Sippar]]
'''Cylinder Nabonida z Sippar''' – inskrybowany gliniany cylinder [[Państwo nowobabilońskie|nowobabilońskiego]] króla [[Nabonid]]a (556–539 p.n.e.) odnaleziony przez [[Hormuzd Rassam|Hormuzda Rassama]] w ruinach starożytnego miasta [[Sippar]] (wsp. Abu Habba) w [[Irak]]u<ref name=bm>{{cytuj stronę | url = https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_1882-0714-1025| tytuł = Nabonidus Cylinder BM 91109| data dostępu = 2020-10-06| autor = | opublikowany = britishmuseum.org | data = | język =en}}</ref>. W 1882 roku zabytek znalazł się w zbiorach [[Muzeum Brytyjskie|Muzeum Brytyjskiego]] (nr rejestr. 1882,0714.1025) i tam też znajduje się obecnie (nr inwent. BM 91109)<ref name=bm />. W inskrypcji na cylindrze Nabonid opisuje swe prace budowlane w miastach [[Harran]], Sippar i [[Tell ed-Der|Sippar-Anunitu]]<ref name=bm /><ref name=livius>{{cytuj stronę | url = https://www.livius.org/sources/content/nabonidus-cylinder-from-sippar/| tytuł = Nabonidus Cylinder from Sippar (Cylinder Nabonida z Sippar)| data dostępu = 2020-10-07| autor = | opublikowany = livius.org | data = | język =en}}</ref>.
Cylinder odnaleziony został w starożytnym mieście Sippar w miejscu zajmowanym niegdyś przez świątynię boga słońca [[Utu|Szamasza]]<ref name=bm />. Zabytek ma wysokość 22.86 cm i średnicę 9.20 cm<ref name=bm />. Na cylindrze umieszczona jest inskrypcja fundacyjna Nabonida zapisana [[pismo klinowe|pismem klinowym]] w trzech kolumnach<ref name=bm />.
Na początku inskrypcji wymieniona zostaje tytulatura Nabonida:
{{Cytat box
|cytat = „Nabonid, wielki król, potężny król, [[król wszechświata]], król [[Babilon]]u, [[król czterech stron świata]], opiekun [[E-sagila|E-sagili]] i [[E-zida|E-zidy]], dla którego Sin i [[Ningal]] w łonie jego matki wyznaczyli królewski los jako jego przeznaczenie, syn Nabu-balassu-iqbi, mądry książę, czciciel wielkich bogów”<ref name=livius />
|źródło = <small>fragment inskrypcji z cylindra Nabonida z Sippar</small>
|width = 80%
|align = center
}}
Dalej przedstawiona zostaje opowieść o bogu Sinie, który rozgniewany na swój lud w [[Harran]]ie rozkazuje [[Medowie|Medom]] zdobyć to miasto i zniszczyć znajdującą się tam jego świątynię [[E-hulhul]]<ref name=livius />. Dopiero wstąpienie na tron babiloński Nabonida sprawia, że Sin łagodzi swój gniew i postanawia pojednać się ze swym miastem<ref name=livius />. We śnie zesłanym na Nabonida bogowie [[Marduk]] i Sin nakazują mu odbudowę świątyni E-hulhul:
{{Cytat box
|cytat = „Na początku mego wiecznego panowania zesłali mi oni sen. Marduk, wielki pan, i Sin, światło niebios i świata podziemnego, stali razem. Marduk rzekł do mnie: Nabonidzie, królu Babilonu, przywieź cegły na swym koniu, odbuduj E-hulhul i spraw aby Sin, wielki pan, ustanowił swą siedzibę we wnętrzu tej świątyni”<ref name=livius />
|źródło = <small>fragment inskrypcji z cylindra Nabonida z Sippar</small>
|width = 80%
|align = center
}}
Następnie Nabonid wspomina o [[Cyrus II Wielki|Cyrusie]], który przy wsparciu bogów Marduka i Sina odniósł zwycięstwo nad [[Astyages]]em, królem Medów<ref name=livius />. Zwycięstwo to wykorzystał Nabonid odbijając Harran z rąk Medów, dzięki czemu mógł przystąpić do odbudowy świątyni boga Sina w tym mieście<ref name=livius />. Odbudowie samej świątyni poświęcony jest długi fragment tekstu opisujący m.in. przygotowania i „prace wykopaliskowe” w poszukiwaniu depozytów fundacyjnych poprzednich władców:
{{Cytat box
|cytat = „Aby odbudować E-hulhul, świątynię Sina (...) która jest w Harranie, którą [[Aszurbanipal]], król [[Asyria|Asyrii]], syn [[Asarhaddon]]a, książę który panował przede mną, odbudował, zgromadziłem me liczne oddziały od [[Gaza (Palestyna)|Gazy]] na granicy z [[starożytny Egipt|Egiptem]], w pobliżu Górnego Morza po drugiej stronie [[Eufrat]]u, aż do Dolnego Morza, królów, książęta, zarządców i me liczne oddziały, które Sin, Szamasz i [[Isztar]] - moi panowie - powierzyli mi. W sprzyjającym miesiącu, w pomyślny dzień, który Szamasz i [[Adad]] ujawnili mi za pomocą wróżb, z mądrością [[Ea (bóg)|Ea]] i [[Asarluhi]], z umiejętnościami egzorcysty, według sztuki boga [[Kulla (bóg)|Kulla]], pana fundamentów i budownictwa (...) w radości i zadowoleniu na depozycie fundacyjnym Aszurbanipala, króla Asyrii, który znalazł fundamenty Salmanasara (III), syna Aszurnasirpala (II), oczyściłem jej fundamenty i położyłem jej cegły”<ref name=livius />
|źródło = <small>fragment inskrypcji z cylindra Nabonida z Sippar</small>
|width = 80%
|align = center
}}
Po ukończeniu prac budowlanych Nabonid rozkazał sprowadzić z Babilonu do Harranu w uroczystej procesji posągi bogów Sina, Ningal, Nusku oraz Sadarnunny<ref name=livius />. Po wprowadzeniu ich do świątyni E-hulhul Nabonid złożył im ofiary i dary<ref name=livius />. Fragment dotyczący świątyni E-hulhul w Harranie kończy modlitwa do Sina z prośbą o przychylność dla Nabonida<ref name=livius />. Kolejny fragment inskrypcji na cylindrze poświęcony jest odbudowie [[E-babbar]], świątyni boga [[Utu|Szamasza]] w [[Sippar]]<ref name=livius />. I w tym przypadku odbudowę świątyni poprzedziły „prace wykopaliskowe”:
{{Cytat box
|cytat = „Po tym jak wyprowadziłem boga Szamasza z jej wnętrza i umieściłem go w innym sanktuarium, usunąłem gruzy tej świątyni i szukając jej starych depozytów fundacyjnych wkopałem się w ziemię na głębokość 18 łokci. I wtedy Szamasz, wielki pan, odsłonił przede mną pierwotne fundamenty E-babbar, jego ulubionej siedziby, poprzez ujawnienie depozytu fundacyjnego [[Naram-Sin z Akadu|Naram-Sina]], syna [[Sargon Wielki|Sargona]], którego żaden z poprzedzających mnie królów nie odnalazł przez 3200 lat”<ref name=livius />
|źródło = <small>fragment inskrypcji z cylindra Nabonida z Sippar</small>
|width = 80%
|align = center
}}
Po zakończeniu prac posąg boga Szamasza uroczyście wprowadzony został z powrotem do świątyni<ref name=livius />. Fragment tekstu poświŵęcony świątyni E-babbar w Sippar również kończy modlitwa o pomyślność dla Nabonida, ale tym razem skierowana do boga Szamasza<ref name=livius />. Inskrypcja opisuje następnie odbudowę [[E-ulmasz (Sippar-Anunitu)|E-ulmasz]], świątyni bogini [[Anunitu]] w [[Tell ed-Der|Sippar-Anunitu]]:
{{Cytat box
|cytat = „Dla Anunitu - pani wojny, która nosi łuk i kołczan, która wypełnia rozkazy [[Enlil]]a, jej ojca, która unicestwia wroga, która niszczy złego, która idzie przed bogami, która o wschodzie i zachodzie słońca sprawia, że złowieszcze znaki stają się dla mnie sprzyjającymi - wykopałem, przebadałem i pomierzyłem stare fundamenty E-ulmasz, jej świątyni, która jest w Sippar-Anunitu (...) i na depozycie fundacyjnym [[Szagarakti-Szuriasz]]a, syna [[Kudur-Enlil]]a, oczyściłem jej fundamenty i położyłem jej cegły. Zbudowałem tą świątynię od nowa i ukończyłem swą pracę”<ref name=livius />
|źródło = <small>fragment inskrypcji z cylindra Nabonida z Sippar</small>
|width = 80%
|align = center
}}
W dalszej części tekstu Nabonid prosi Anunitu, aby ta wstawiła się za nim u boga Sina<ref name=livius />. W końcu inskrypcji Nabonid zwraca się do przyszłych królów, aby ci - po znalezieniu jego inskrypcji w trakcie własnych prac budowlanych - nie usuwali jej, ale potraktowali ją z szacunkiem i umieścili z powrotem w miejscu znalezienia<ref name=livius />.
Cały tekst napisany został już po powrocie Nabonida z oazy [[Tajma (Arabia Saudyjska)|Tema]] w Arabii w jego trzynastym roku panowania, ale jeszcze przed wybuchem wojny z Cyrusem II Wielkim<ref name=livius />. Inna kopia tego tekstu odnaleziona została w pałacu królewskim w Babilonie i obecnie przechowywana jest w [[Muzeum Pergamońskie|Muzeum Pergamońskim]] w [[Berlin]]ie<ref name=livius />.
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
[[Kategoria:Zabytki starożytnej Mezopotamii
[[Kategoria:Zabytki starożytne w Muzeum Brytyjskim
| 