Wersja z 14:07, 15 maj 2020 edytuj MalarzBOT (dyskusja \| edycje) Boty, Uprawnieni do logowania się z zablokowanych adresów IP 4 832 357 edycji m MalarzBOT: przerabiam link na wywołanie szablonu {{Cmentarze Warszawa}} ← poprzednia edycja		Wersja z 14:32, 12 paź 2020 edytuj anuluj edycję Oldpolihistor (dyskusja \| edycje) 14 207 edycji m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, źródła/przypisy, kat., infobox Znacznik: VisualEditor następna edycja →
Linia 1: {{Biogram infobox \|imię i nazwisko = Leopold Janikowski \|imię i nazwisko org = \|grafika = Leopold Janikowski (52917) (cropped).jpg \|opis grafiki = \|podpis = \|data urodzenia = [[14 listopada]] [[1855]] \|miejsce urodzenia = Dąbrówka ~~koło~~k. Warszawy \|data śmierci = [[8 grudnia]] [[1942]] \|miejsce śmierci = [[Zielonka (powiat wołomiński)\|Zielonka]] \|zawód = meteorolog, etnograf, podróżnik \|Alma Mater = \|uczelnia = \|odznaczenia = {{order\|KZ\|Z}} \|commons = Category:Leopold Janikowski \|wikiźródła = Leopold Janikowski \|www = }} '''Leopold Janikowski''' (ur. [[14 listopada]] [[1855]] w Dąbrówce k. [[Warszawa\|Warszawy]], zm. [[8 grudnia]] [[1942]] w [[Zielonka (powiat wołomiński)\|Zielonce]]) – [[meteorologia\|meteorolog]], podróżnik, [[etnografia\|etnograf]], ojciec [[Stanisław Janikowski\|Stanisława Janikowskiego]]. == Życiorys == Leopold Ludwik Janikowski urodził się w Dąbrówce (obecnie część dzielnicy [[Białołęka]] w [[Warszawa\|Warszawie]], [[Dąbrówka Szlachecka]] lub [[Dąbrówka Grzybowska]]<ref name="Loza">{{Cytuj książkę\|nazwisko=Łoza \|imię=Stanisław \|rok=1938\|tytuł=Czy wiesz kto to jest? \|wydanie=1938\|strony=285\|url=http://books.google.com/books?id=4EMZAAAAIAAJ&q=%20Janikowski+Leopold%20\|data dostępu=2016-07-31}}</ref>) jako syn Jana (ur. ok. [[1817]]) i Franciszki (z domu Wolkewicz, ur. ok. [[1827]]). Chrzest przyjął 22 czerwca [[1856]] roku w [[Kościół św. Jakuba w Warszawie (Tarchomin)\|kościele parafialnym pw. św. Jakuba Apostoła]] w [[Tarchomin]]ie<ref>{{cytuj stronę \|url= https://szukajwarchiwach.pl/72/164/0/-/27/str/1/1/10#tabSkany \|tytuł= Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej św. Jakuba w Warszawie \|data dostępu= 2016-07-31}}</ref>. Uczęszczał do gimnazjum w [[Kalisz]]u<ref name="Loza" />. Po przeniesieniu się do Warszawy, pracował przez dłuższy czas w dziale meteorologicznym [[Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego\|warszawskiego obserwatorium astronomicznego]]<ref name="Loza" />. == Pierwsza wyprawa do Kamerunu (~~1882-1886~~1882–1886) == W [[1881]] roku Janikowski odpowiedział na ogłoszenie opublikowane w czasopiśmie [[Wędrowiec (czasopismo)\|Wędrowiec]]<ref>"Wędrowiec" nr 247, Warszawa, 1881, cytowane przez Henryka Bagińskiego, 1944</ref> przez [[Stefan Szolc-Rogoziński\|Stefana Szolc-Rogozińskiego]], dwudziestoletniego oficera [[rosyjska marynarka wojenna\|rosyjskiej marynarki wojennej]], który szukał towarzyszy podróży. Celem ekspedycji było utworzenie stacji geograficznej w zatoce [[Ambas]], która miała umożliwić „eksplorację wyżyn [[Kamerun]]u i penetrację terenu w poszukiwaniu jeziora Liba lub Riba”<ref name="Fernando">{{cytuj książkę\|nazwisko=Janikowski \|imię=Leopold \|rok=1886\|tytuł=L'ile De Fernando-Poo, Son Etat Actuel Et Ses Habitants \|wydawca=Bulletin De La Société De Géographie, Septième Série. - Tome Septième \|język=fr}}</ref>. Linia 29 ⟶ 31: [[File:Lucja Malgorzata 1882.jpg\|thumb\|[[Łucja Małgorzata]], [[1882]]]] Wyprawa ruszyła z [[Hawr]]u 13 grudnia [[1882]] roku na statku żaglowym ''[[Łucja Małgorzata]]'' (fr.: ''La Lucie Marguerite''), [[Lugier (żaglowiec)\|lugrze]] o tonażu około 100 ton z francuską załogą pod banderą francuską i flagą armatora z herbem [[Warszawa\|Warszawy]], [[Warszawska Syrenka\|Syrenką]]. W dniach ~~16-20~~16–20 grudnia przeczekano sztorm w angielskim porcie [[Falmouth (Anglia)\|Falmouth]]<ref name="Janikowski">{{cytuj książkę \|nazwisko=Janikowski \|imię=Leopold \|rok=1936\|tytuł=W dżunglach Afryki. Wspomnienia z polskiej wyprawy afrykańskiej w latach 1882-90 \|wydawca=Wydawnictwo Ligi Morskiej i Kolonjalnej; Skład Główny: Instytut Wydawn. Bibljoteka Polska S. A. \|miejsce=Warszawa\|url=http://books.google.com/books?id=s4HVAAAAMAAJ\|data dostępu=2016-07-31}}</ref>. Po wizycie na Maderze, w Liberii i Assini 16 kwietnia [[1883]] roku zaokrętowano w porcie [[Malabo\|Santa Isabel]] na hiszpańskiej wyspie Fernando Po w [[Zatoka Gwinejska\|Zatoce Gwinejskiej]]<ref name="wyprawa">{{cytuj książkę\|nazwisko=Szolc-Rogoziński\|imię=Stefan\|tytuł=Wyprawa S. S. Rogozińskiego: żegluga wzdłuż brzegów. Zachodniej Afryki na Lugrze "Łucja-Małgorzata" 1882 – 1883\|rok=1889}}</ref><ref>{{cytuj książkę\|tytuł=The Geographical Journal\|wydawca=The Royal Geographical Society \|rok=1983\|strony=49}}</ref><ref name="Baginski">{{cytuj książkę\|nazwisko=Bagiński \|imię=Henryk \|rok=1944\|tytuł=The Sixtieth Anniversary of Rogozinski's Expedition to the Cameroons \|wydawca=The Royal Geographical Society \|seria=Vol. 103, No. 1/2, (Jan. - Feb., 1944) \|strony=72–75 \|url=http://www.jstor.org/stable/1789068 \|data dostępu=2016-07-31}}</ref>. Linia 50 ⟶ 52: ==Polska kolonia== Podróżnicy działali w czasach [[III rozbiór Polski\|trzeciego rozbioru]], dlatego też Szolc-Rogoziński służył w marynarce rosyjskiej. Jego dziennik, według Bagińskiego, potwierdza „jego prawdziwą intencję [...] utworzenie drugiej Wolnej Ojczyzny dla emigrantów z uciśnionego kraju”<ref name=Baginski />. Janikowski potwierdza to w swojej książce z [[1936]] roku:<ref name=Janikowski /> :„Kiedy w 1880 r. poznałem Rogozińskiego i kiedy roztoczył on przede mną swoje plany badań naukowych oraz jeden z głównych celów, z konieczności ukrytych, a mianowicie wyszukanie odpowiedniego terenu dla kolonizacji polskiej, jako przyszłej ostoi dla tych, którym nie tylko materialnie, ale i duchowo było za ciasno pod rządami trzech naszych zaborców, —– plan ten porwał mnie, i oddałem mu się całą duszą. Losy jednak, przeciwnie, nie pozwoliły nam tego planu przeprowadzić.” == Druga wyprawa do zachodniej Afryki (~~1887-1890~~1887–1890) == Na początku [[1887]] roku Leopold Janikowski popłynął po raz drugi do Afryki, tym razem aby osiąść w pobliżu [[Góry Krystaliczne\|Gór Krystalicznych]] pośród plemienia Mpangue (Fan)<ref name="Loza" />. W grudniu [[1889]] roku powrócił do [[Warszawa\|Warszawy]] w związku z aneksją Kamerunu przez marynarkę niemiecką. Z drugiej wyprawy Janikowski przywiózł 1 300 różnych eksponatów. Linia 58 ⟶ 60: Kolekcja ta była wystawiana na utworzonej przez niego Wystawie Etnograficznej<ref name="Loza" />. W [[1902]] roku została przekazana [[Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie\|Muzeum Przemysłu i Rolnictwa]] w [[Warszawa\|Warszawie]]<ref name="Loza" />. Czasopismo ''Ethnologia Polona'' opisało ją jako najcenniejsze przedmioty z Afryki w muzeum.<ref>{{cytuj książkę\|tytuł=Ethnologia Polona\|wydawca=[[Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk\|Instytut Historii Kultury Materialnej]] ([[Polska Akademia Nauk]])\|rok=1975\|url=http://books.google.com/books?id=cuJJAAAAIAAJ&q=Janikowski\|data dostępu=2016-07-31}}</ref> W latach [[1900]]-–[[1932]] Janikowski był kolejno sekretarzem, wicedyrektorem, p.o. dyrektora oraz dyrektorem administracyjnym tegoż muzeum<ref name="Loza" />. We wrześniu [[1939]] roku budynek muzeum uległ całkowitemu zniszczeniu przez bombardowania i pożar. Jedyne eksponaty które przetrwały znikły w kolejnych latach wojny - w ten sposób nie pozostało nic z ponad pięćdziesięcioletniej przedwojennej historii muzeum<ref>[http://ethnomuseum.pl/o-nas/ Państwowe Muzeum Etnograficzne - O nas] [dostęp 2016-07-31].</ref>. Linia 64 ⟶ 66: ==Zielonka== [[Plik:Klemens Tomczak.jpg\|thumb\|Nagrobek Leopolda i Stanisława Janikowskich]] W latach wojny Janikowski z żoną mieszkali w Zielonce, ukrywając Żydów w piwnicy pod kuchnią<ref>[http://archive.is/20160731021341/http://ahm.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/wiktor-labudzinski,2852.html Archiwum Historii Mówionej - Wiktor Łabudziński] [dostęp 2016-07-31].</ref>. Leopold Janikowski zmarł w [[Zielonka (powiat wołomiński)\|Zielonce]] ~~koło~~k. [[Warszawa\|Warszawy]] i został pochowany na warszawskim [[Cmentarz Powązkowski w Warszawie\|Cmentarzu Powązkowskim]] (kwatera 36-6-29/,30)<ref name="Powazki">{{Cmentarze Warszawa\|id=13833\|cmentarz=Cmentarz Stare Powązki\|osoba=KLEMENS TOMCZAK\|data dostępu=2016-07-31}}</ref><ref name="Sejm">{{cytuj stronę\|url= http://www.sejm-wielki.pl/b/psb.9766.1 \|tytuł= Genealogia potomków Sejmu Wielkiego: Leopold Ludwik Janikowski h. Jastrzębiec \|nazwisko= Minakowski \|imię= Marek Jerzy\|data dostępu=2016-07-31}}</ref><ref name="Boretti">{{cytuj stronę \|url= http://www.boretti-saga.pl/rodziny/janikowscy/leopold_ludwik_janikowski.html \|tytuł= Saga Boretti: Leopold Ludwik Janikowski\|data dostępu=2016-07-31}}</ref>. ==Rodzina== Leopold Janikowski miał jednego syna, [[Stanisław Janikowski\|Stanisława Leopolda Janikowskiego]], który został dyplomatą. == Ordery i odznaczenia == * Złoty [[Krzyż Zasługi]] (7 grudnia 1932)<ref>{{Monitor Polski\|rok=1932\|numer=284\|pozycja=333}} „za zasługi na polu gospodarczem w zakresie organizowania handlu i kupiectwa polskiego”.</ref> == Publikacje == Janikowski swoje wspomnienia z podróży publikował w kilku magazynach geograficznych, m.in. paryskim. Wysyłał on do Polski korespondencję, głównie do [[Kurier Warszawski (dziennik)\|Kuriera Warszawskiego]] który publikował jego listy. Jest on też autorem książki „W''W dżunglach Afryki. Wspomnienia z polskiej wyprawy afrykańskiej w latach 1882-~~90”~~90'' z [[1936]] roku<ref>{{Cytuj \|autor = Leopold Janikowski \|tytuł = W dżunglach Afryki, wyd.1936 \|data = \|data dostępu = 2019-07-02 \|opublikowany = polona.pl \|typ nośnika = wersja elektroniczna pierwszego wydania \|url = https://polona.pl/search/?filters=creator:%22Janikowski,_Leopold_(1855--1942)%22,public:0}}</ref>. == Przypisy == Linia 76 ⟶ 83: {{SORTUJ:Janikowski, Leopold}} [[Kategoria:Ludzie związani z Zielonką (powiat wołomiński)]]▼ [[Kategoria:Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)]] [[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie]] [[Kategoria:Polscy podróżnicy i odkrywcy]] Linia 81 ⟶ 90: [[Kategoria:Urodzeni w 1855]] [[Kategoria:Zmarli w 1942]] ▲[[Kategoria:Ludzie związani z Zielonką (powiat wołomiński)]]

Leopold Janikowski: Różnice pomiędzy wersjami