Jan Kowalewski: Różnice pomiędzy wersjami

|imię i nazwisko = Jan Kowalewski

|imię i nazwisko org =

|pseudonim =

|rodzaj wojsk = lądowe

|zwycięstwa =

|grafika = Jan Kowalewski.jpg

|opis grafiki = Jan Kowalewski jako [[attaché]] wojskowy w Moskwie

|stopień grafika = PL Epolet pplk.svg

|stopień = [[podpułkownik]] piechoty

|data urodzenia = [[24 października]] [[1892]]

|miejsce urodzenia = [[Łódź]], [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwo Polskie]]

|data śmierci = [[31 października]] [[1965]]

|miejsce śmierci = [[Londyn]], [[Wielka Brytania]]

|lata służby =

|siły zbrojne = [[Plik:Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg|20px]] [[Armia Imperium Rosyjskiego]]<br />[[Plik:Orzełek II RP.svg|20px]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojsko Polskie]] <br />[[Plik:Poland badge.jpg|40px]] [[Polskie Siły Zbrojne|Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie]]

|jednostkiformacja =

|stanowiskajednostki =

|stanowiska =
|wojny i bitwy = [[I wojna światowa]]<br />[[wojna polsko-bolszewicka]]<br />[[II wojna światowa]]

|późniejsza praca =

|odznaczenia = [[Plik:Znak pancerny.svg|30px]]<br />{{order|VM|KS}} {{order|OOP|KW}} {{order|KN|KNM}} {{order|OOP|KO}} {{order|KW|3}} {{order|KZ|Z}} {{order|KŚWWiZ|2}} {{order|OWS|ZSP}} {{order|OKR|K}} {{order|OKR|O}} {{order|OPA|K}}<br />[[Plik:Znak pancerny.svg|30px]]

|faksymile = Jan Kowalewski signature.png

|commons = Category:Jan Kowalewski

'''Jan Kowalewski'''<ref>W ewidencji wojskowej figurował jako „Jan III Kowalewski” dla odróżnienia od innych oficerów WP noszących to samo imię i nazwisko.</ref> (ur. [[24 października]] [[1892]] w [[Łódź|Łodzi]], zm. [[31 października]] [[1965]] w [[Londyn]]ie) – [[podpułkownik]] [[oficer dyplomowany|dyplomowany]] [[Piechota II RP|piechoty]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]], [[matematyka|matematyk]], [[językoznawstwo|lingwista]] i [[kryptologia|kryptolog]], który złamał sowieckie szyfry w czasie [[wojna polsko-bolszewicka|wojny z bolszewikami]], wieloletni oficer [[Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego|Oddziału II Sztabu Głównego]].

Za swe zasługi Jan Kowalewski otrzymał w r. 1922 Krzyż Srebrny [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]].

Z dniem 20 lipca 1924 został przeniesiony z [[60 Pułk Piechoty Wielkopolskiej|60 pułku piechoty]] w Ostrowie Wielkopolskim do [[74 Górnośląski Pułk Piechoty|74 pułku piechoty]] w Lublińcu na stanowisko dowódcy III batalionu{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 75 z 5 sierpnia 1924 roku, s. 427}}. W latach 1925-19271925–1927 był słuchaczem [[Paryż|paryskiej]] Wyższej Szkoły Wojennej ([[język francuski|franc.]] ''École Supérieure de Guerre''). W latach 1928-19331928–1933 [[attaché wojskowy]] przy [[Ambasada RP w Moskwie|Poselstwie RP w Moskwie]]. Fenomenalna pamięć wzrokowa umożliwiała mu m.in. wobec zakazu fotografowania, sporządzanie ''post factum'' szczegółowych rysunków sprzętu wojskowego prezentowanego na defiladach [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]]. Uznany przez ZSRR za ''[[persona non grata]]'' musiał opuścić placówkę. W kwietniu 1933 został przeniesiony na analogiczne stanowisko w [[Bukareszt|Bukareszcie]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Z dnia. Płk. Kowalewski w Bukareszcie | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 2 | data = Nr 98 z 9 kwietnia 1933 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=45859}}</ref>, gdzie pełnił służbę w latach 1933–1937.

Postanowieniem z 4 lipca 2012 w uznaniu wybitnych zasług dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]]<ref name="MP2012">{{Monitor Polski|2012|946}} „w uznaniu wybitnych zasług dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej”.</ref>, który przekazano rodzinie w czasie uroczystości 15 sierpnia 2012 r.<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.prezydent.pl/archiwum-bronislawa-komorowskiego/aktualnosci/ordery-i-odznaczenia/art,1124,nominacje-i-odznaczenia-na-dziedzincu-palacu.html |tytuł=Nominacje i odznaczenia na dziedzińcu Pałacu |opublikowany=prezydent.pl |data=15 sierpnia 2012|data dostępu=2012-08-15}}</ref>.

* Krzyż Srebrny [[Order Wojskowy Virtuti Militari|Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari]] (1922)<ref>Dekret Naczelnika Państwa L. 11314 V.M. Adj. Gen. z 1922 r. [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=64548 (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 6, s. 226)]</ref>

* Krzyż Wielki [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski]] (pośmiertnie, 4 lipca 2012)<ref name="MP2012"/>

* [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyż Niepodległości z Mieczami]] (17 marca 1932)<ref>{{Monitor Polski|rok=1932|numer=64|pozycja=82}} „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.</ref><ref>''[http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=56574&tab=3 Dziennik Personalny MSWojsk]'' Nr 8/1932, s. 331</ref>{{r|psb}}

* Krzyż Oficerski [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski]] (1930)<ref>{{Cytuj pismo | autor = Grzegorz Nowik | tytuł = Polski radio-wywiad w wojnie z bolszewicką Rosją | czasopismo = [[Przegląd Historyczno-Wojskowy]] | wolumin = T. 5/2004 | strony = 59}}</ref>{{r|psb}}

* [[Krzyż Walecznych]] – (trzykrotnie{{r|psb}}: (po raz pierwszy w 1921)<ref>„Na wniosek gen. br. Hallera Józefa za męstwo i odwagę wykazane w bitwie Kaniowskiej w składzie b. II Korpusu Wschodniego w dniu 11.5.18 r.”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2098 z 1921 r. [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=64442 (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1673)]</ref>)

* Krzyż Komandorski [[Order Korony Rumunii|Krzyż Oficerski i Komandorski Orderu Korony Rumunii]] (Rumunia)<ref name="gc">{{Cytuj stronę | url = http://gazetacz.com.pl/w-tajnej-sluzbie-najjasniejszej-rzeczypospolitej/ | tytuł = W tajnej służbie Najjaśniejszej Rzeczypospolitej | autor = Michał Kulig | data = 2020-03-19 | opublikowany = „Gazeta Częstochowska”. 1462 /nr 11 | data dostępu = 2020-08-19}}</ref>{{r|psb}}

* [[Biogram]]: ''Jan Kowalewski'' [w :] [[Polski Słownik Biograficzny]] t. XIV;.

* Jan Bury, ''Polish Codebreaking During the Russo-Polish War of 1919-19201919–1920'', "CRYPTOLOGIA"„CRYPTOLOGIA”, XXVIII, 3, 2004, s. 193-203193–203.;

* Jan Stanisław Ciechanowski, ''Szczególne osiągnięcia wywiadu polskiego'' (Rozdział VI). ''Misja ppłk. dypl. Jana Kowalewskiego w Portugalii'', t. I, ''Ustalenia Polsko-Brytyjskiej Komisji Historycznej'', praca zbiorowa pod red. Tadeusza Dubickiego, Darii Nałęcz, Tessy Stirling, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2004, s. 517-530;517–530.

* Jan Stanisław Ciechanowski, ''Działalność wywiadu polskiego w Portugalii i Hiszpanii w czasie II wojny światowej'', [w:] ''Wkład polskiego wywiadu w zwycięstwo aliantów w II wojnie światowej''. ''Akta konferencji naukowej zorganizowanej w Krakowie w dn. 20-2220–22.10.2002 r. przez Polską Akademię Umiejętności, Muzeum Armii Krajowej, Towarzystwo Obrony Zachodnich Kresów Polski i Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego'', red. Zdzisław J. Kapera, Wydawnictwo Polskiej Akademii Umiejętności, Kraków 2004, s. 83-114;83–114.

* Jan Stanisław Ciechanowski, ''Pułkownik Jan Kowalewski – kontakty z władzami niemieckimi w czasie wojny'', [w:] „Zeszyty Historyczne”, z. 144, Paryż 2003, s. 50-88;50–88.

* Wojciech Grott, ''Podpułkownik Jan Kowalewski'' (1892–1965), Gdańsk 2019, Wydawnictwo Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, sss. 47;.

* Władysław Kozaczuk & Jerzy Straszak. ''Enigma ; How the Poles Broke the Nazi Code'' (Aneks B: ''Before Enigma: Jan Kowalewski and the Early Days of the Polish Cipher Bureau (1919–22)'') New York 2004 wyd.Hyppocrene Books {{ISBN|0-7818-0941-X}};

* Grzegorz Nowik ''Zanim złamano "Enigmę"„Enigmę” rozszyfrowano Rewolucję. Polski radiowywiad podczas wojny z bolszewicką Rosją 1918-19201918–1920'', Warszawa 2010, wyd. Oficyna Wydawnicza RYTM, {{ISBN|978-83-60580-61-5}} ;.

* [[Andrzej Rosiński (historyk)|Andrzej Rosiński]], ''Szyfrant zwycięstw i rozczarowań''; '''[w:]''' ''Bohaterowie trudnych czasów'', B-ka "Kroniki„Kroniki Miasta ŁodziŁodzi”, Zbiór II, Łódź 2007, sss. 10 – 2510–25.

* ''Rocznik Oficerski 1924'', Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 297, 349.;

* ''Rocznik Oficerski 1928'', Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 120, 172;.