Prawa człowieka w Arabii Saudyjskiej: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Runab (dyskusja | edycje)
uzupełnienie informacji, drobne merytoryczne
Runab (dyskusja | edycje)
nowe informacje
Linia 40:
 
== Państwowy wymiar sprawiedliwości ==
Ustawa zasadnicza z 1992 roku wyszczególnia, że system sądowy jest niezależny, lecz sędziów wyznacza i odwołuje za pomocą dekretów król. Działanie to umożliwia kontrolę państwa nad elitą religijną{{odn|Al-Rasheed|2011|s=226}}. Zgodnie z prawem nikt nie sprawuje kontroli nad sędziami z wyjątkiem sytuacji, w której oni sami wykraczają poza prawo szariatu{{odn|Al-Rasheed|2011|s=226}}. Kobiety nie mogą występować przed sądem{{odn|Dimitrowa|2010|s=90}}.
 
Arabia Saudyjska przestrzega część praw więźniów. W więzieniach nie występują problemy z dystrybucją żywności lub utrzymaniem czystości{{R|encyklopedia}}. Rodziny nie mogą odwiedzać skazanych{{R|encyklopedia}}. Dużym problemem jest znęcanie się nad więźniami politycznymi – strażnicy często biją skazanych lub ograniczają im ilość [[sen|snu]]{{R|encyklopedia}}.
 
=== Kara śmierci ===
Linia 260:
== Mniejszości religijne i etniczne ==
[[Plik:Christian Bypass.jpg|thumb|200px|Tablica drogowa z wyznaczonymi drogami dla wyznawców islamu i dla innowierców]]
Zdecydowana większość mieszkańców Arabii Saudyjskiej wyznaje islam. Ustawa zasadnicza nie zapewnia wolności religijnej. [[Mekka]] i [[Medyna (miasto)|Medyna]] są miastami dostępnymi tylko dla wyznawców mahometanizmu. Innowiercy mają także zakaz wchodzenia do [[meczet]]ów. W Arabii Saudyjskiej działa [[Komitet Krzewienia Cnót i Zapobiegania Złu (Arabia Saudyjska)|Komitet Krzewienia Cnót i Zapobiegania Złu]] (potocznie zwana muttawa), odpowiedzialna za przestrzeganie prawa religijnego. Arabia Saudyjska zezwala na praktykowanie swojej wiary w prywatnych pomieszczeniach, jednak często zdarza się, że policja religijna przeprowadza naloty na domy cudzoziemców{{odn|Marchand|2004|s=153}}. W szkołach uczniowie uczą się nienawiści do ateistów i niemuzułmanów{{odn|Misiak|2011|s=200}}. Do 2002 roku uczniowie szkół podstawowych uczyli się na pamięć ''Monoteizmu'', książki zawierającej liczne fragmenty antyżydowskie i antychrześcijańskie{{odn|Marchand|2004|s=148}}.
 
W Arabii Saudyjskiej obowiązuje zakaz posiadania alkoholu, [[pornografia|pornografii]], publikacji i dewocjonaliów innych niż islamskie, [[wieprzowina|wieprzowiny]], [[Konina (mięso)|koniny]] i jej przetworów{{R|rijadmsz}}. Zakazane są także publiczne tańce, muzyka, filmy (prawo nie obowiązuje w imprezach zamkniętych){{R|rijadmsz}}. Prawo to obowiązuje zarówno obywateli, jak i pracujących cudzoziemców, turystów, członków delegacji oficjalnych i dyplomatów{{R|rijadmsz}}. W przypadku turystów zakazane artykuły konfiskuje urząd celny, zaś ich właściciel karany jest [[Grzywna (prawo)|grzywną]]. Przestępstwa przeciwko islamowi karze się chłostą, obcinaniem kończyn (rzadko) lub egzekucją{{R|encyklopedia}}. Obywatele Arabii Saudyjskiej mogą trafić do więzienia za posiadanie alkoholu. W 2014 roku sąd w Arabii Saudyjskiej skazał Brytyjczyka Karola Andree na karę chłosty za posiadanie wina. W wyniku działań Wielkiej Brytanii zawieszono wykonanie wyroku{{R|bbc3}}. Homoseksualizm traktuje się jako przestępstwo. Obywatele saudyjscy muszą uzyskać specjalną zgodę na małżeństwo z cudzoziemką{{R|rijadmsz}}.
Linia 288:
[[Plik:WOMEN2DRIVE logo.png|thumb|200px|Logo saudyjskiego ruchu społecznego Women to drive, który walczy o zniesienie zakazu prowadzenia samochodu przez kobiety]]
[[Plik:Manal al-Shraif (cropped).jpg|thumb|200px|Saudyjska działaczka na rzecz równouprawnienia kobiet Manal asz-Szarif. W 2011 roku aresztowano ją za zorganizowanie akcji na rzecz praw kobiet do prowadzenia samochodów]]
Kobiety są [[Seksizm|dyskryminowane]]. Od dwunastego roku życia kobiety muszą był całkowicie zakryte oraz unikać miejsc, gdzie mogłyby spotkać mężczyznę{{odn|Marchand|2004|s=158}}. Aby kupić bilet samolotowy kobieta potrzebuje zgody od partnera{{R|prawaczlowieka}}. W restauracjach, parkach, szkołach, bankach i w innych instytucjach publicznych obowiązuje segregacja według płci. Zasady te nie obowiązują w kompleksach handlowych i w sklepach{{R|rijadmsz}}. Często się zdarza, że kobiety odbywające wyrok są [[Napastowanie seksualne|wykorzystywane seksualnie]]. Obowiązujące prawo dopuszcza [[Poligynia|wielożeństwo]]{{odn|Al-Rasheed|2011|s=345}}. Wszystkie ograniczenia dla kobiet wynikają z obowiązującego prawa religijnego, powszechnego konserwatyzmu oraz tradycji plemiennej{{odn|Al-Rasheed|2011|s=345}}. W Arabii Saudyjskiej muttawa ma oficjalnie chronić kobiety przed młodzieńcami, którzy podczas dojrzewania stają się nadpobudliwi. W rzeczywistości muttawa nadużywa swoich praw, a głównym celem ataków Komitetu jest zatrzymywanie kobiet łamiących prawo religijne{{odn|Marchand|2004|s=152-153}}. Aż do [[Pożar w szkole dla dziewcząt w Mekce|pożaru w szkole dla dziewcząt w Mekce]] z 11 marca 2002 roku, edukacją dziewcząt zajmowała się Prezydencja do spraw Edukacji Dziewcząt, a nie Ministerstwo Edukacji{{odn|Marchand|2004|s=159, 162}}. Kobiety nie mogą występować przed sądem{{odn|Dimitrowa|2010|s=90}}.
 
{{osobny artykuł|Women to drive}}
Arabia Saudyjska była ostatnim krajem na świecie, w którym kobiety nie mogły samodzielnie jeździć samochodem. 24 czerwca 2018 oficjalnie zostało zniesione to prawo.{{R|theguardian4}}. Zakaz wprowadził król Saud w 1957 roku. Pierwszy bunt przeciwko przepisowi miał miejsce w listopadzie 1990 roku, kiedy to czterdzieści siedem Saudyjek ostentacyjnie prowadziło samochody w Rijadzie. Protest trwał pół godziny. Prowadzące samochody aresztowano i przesłuchano. Zatrzymano także ich męskich opiekunów. Musieli oni złożyć obietnice, że kobiety pod ich opieką nigdy więcej nie siądą za kierownicę. Wkrótce po proteście w Arabii Saudyjskiej krążyła lista z nazwiskami kobiet, ich adresami i zaleceniem (adresowanym do tzw. dobrych muzułmanów), by zrobiły z kobietami to, „cu uznają za słuszne”{{odn|Marchand|2004|s=94}}.
 
{{osobny artykuł|Women to drive}}
W latach 90. pojawił się ruch społeczny [[Women to drive]] domagający się zniesienia zakazu. W 2011 roku Manal asz-Szarif aresztowano za zorganizowanie akcji na rzecz praw kobiet do prowadzenia aut{{R|france24}}. 1 grudnia 2014 sąd Arabii Saudyjskiej skazał [[Ludżajn al-Haslul]] i [[Majsa al-Amudi|Majsę al-Mudi]] na karę dwóch miesięcy więzienia za prowadzenie samochodu{{r|time}}. 26 września 2017 roku król Salman ibn Abd al-Aziz Al Su’ud podjął decyzję o zezwoleniu na prowadzenie przez kobiety samochodów{{R|bbc4}}. 4 czerwca 2018 roku [[Saudyjska Agencja Prasowa]] poinformowała, że zaczęto wymieniać międzynarodowe prawa jazdy uznane w państwie licencjami saudyjskimi {{R|gulfnews5}}. Zakaz prowadzenia samochodów przez kobiety przestał obowiązywać 24 czerwca 2018 roku.
 
Linia 313:
 
W 2018 roku zezwolono kobietom na oglądanie zawodów sportowych. 12 stycznia w mieście [[Dżudda]] wpuszczono Saudyjki na stadion sportowy, aby mogły obejrzeć mecz pomiędzy dwiema lokalnymi drużynami. Kobiety były oddzielone na trybunach od mężczyzn i mogły zająć miejsca tylko w „sekcji rodzinnej”{{R|khaleejtimes}}. W styczniu 2019 roku w stolicy wystawiono pierwszą sztukę z mieszaną płciowo obsadzie<ref>{{Cytuj stronę | url = https://gulfnews.com/world/gulf/saudi/saudi-arabia-to-stage-first-mixed-gender-play-1.61334533 | tytuł = Saudi Arabia to stage first mixed-gender play | nazwisko = Toumi | imię = Habib | nazwisko2 = Chief | imię2 = Bureau | data = 2019-01-09 | opublikowany = gulfnews.com | język = en | data dostępu = 2019-01-16}}</ref>.
 
=== Prawo do aborcji ===
W Arabii Saudyjskiej aborcja jest dozwolona tylko w przypadku zagrożenia życia kobiety lub w celu ochrony jej zdrowia fizycznego i psychicznego. Ciąża wynikająca z [[gwałt]]u lub [[Kazirodztwo|kazirodztwa]] może być kwalifikowana w ramach ochrony zdrowia psychicznego kobiety{{R|qz}}. Podobne prawo obowiązuje w sąsiednich państwach (Kuwejt, Jordania, Katar, Bahrajn i Zjednoczone Emiraty Arabskie){{R|mondointernazionale}}. Strona internetowa organizacji pozarządowej [[Women on Web]], prowadzącej internetową poradnię ginekologiczną umożliwiającą farmakologiczne przerywanie ciąży kobietom żyjącym w państwach nie mających dostępu do bezpiecznych usług aborcyjnych, jest zablokowana{{R|sciencespo}}. Sprzedaż pigułek aborcyjnych jest zabroniona{{R|stepfeed}}.
 
== Sytuacja niepełnosprawnych ==
Linia 439 ⟶ 442:
<ref name="latimes">{{Cytuj stronę | url = http://www.latimes.com/world/middleeast/la-fg-saudi-arabia-elections-20151211-story.html | tytuł = Saudi Arabia election features female candidates and voters for the first time | nazwisko = Linthicum | imię = Kate | data = 2015-12-11 | opublikowany = Los Angeles Times | język = en | data dostępu = 2016-03-16}}</ref>
<ref name="loudwire">{{Cytuj stronę | url = http://loudwire.com/saudi-arabian-black-metal-band-al-namrood/ | tytuł = Saudi Arabian Black Metal Band Al-Namrood Risk Lives With Anti-Religious Music Read More: Saudi Arabian Black Metal Band Risks Lives to Make Music | nazwisko = Hartmann | imię = Graham 'Gruhamed' | data = 2015-04-22 | opublikowany = loudwire.com | język = en | data dostępu = 2016-03-05}}</ref>
<ref name="mondointernazionale">{{Cytuj stronę | url = https://mondointernazionale.com/en/le-donne-e-laborto-in-medio-oriente | tytuł = Women and abortion in Middle East | autor = Simona Maria Destro Castaniti | data = 2019-12-12 | opublikowany = mondointernazionale.com | język = en | data dostępu = 2020-10-22}}</ref>
<ref name="msz">{{Cytuj stronę | url = https://www.msz.gov.pl/pl/informacje_konsularne/profile_krajow/arabia_saudyjska;jsessionid=E6727A9142F208AC4B7A29879B705879.cmsap4p?printMode=true | tytuł = Wjazd i pobyt | opublikowany = Ministerstwo Spraw Zagranicznych | data dostępu = 2016-01-19}}</ref>
<ref name="nytimes">{{Cytuj stronę | url = http://www.nytimes.com/2015/10/21/world/middleeast/saudi-arabia-activist-professor-gets-10-year-sentence.html | tytuł = Saudi Arabia: Activist Professor Gets 10-Year Sentence | data = 2015-10-20 | opublikowany = The New York Times | język = en | data dostępu = 2016-03-17}}</ref>
Linia 453 ⟶ 457:
<ref name="pwn2">{{encyklopedia PWN|id = 4573638|tytuł=Arabia Saudyjska. Historia|data dostępu=2015-12-18}}</ref>
<ref name="pwn3">{{encyklopedia PWN|id = 3899644|tytuł=Fajsal II|data dostępu=2016-01-14}}</ref>
<ref name="qz">{{Cytuj stronę | url = https://qz.com/1628427/saudi-arabias-abortion-laws-are-more-forgiving-than-alabamas/ | tytuł = Saudi Arabia’s abortion laws are more forgiving than Alabama’s | nazwisko = Livni | imię = Ephrat | data = 2019-05-25 | opublikowany = qz.com | język = en | data dostępu = 2020-10-22}}</ref>
<ref name="reuters">{{Cytuj stronę | url = http://www.reuters.com/article/us-saudi-iran-idUSKBN0UL22220160107 | tytuł = Iran stops doing business with Saudi Arabia as Nimr execution rankles | nazwisko = Katie | imię = Paul | data = 2016-01-07 | opublikowany = Reuters | język = en | data dostępu = 2016-01-18}}</ref>
<ref name="reuters2">{{Cytuj stronę | url = http://www.reuters.com/article/us-saudi-arrest-idUSBRE8670GH20120708 | tytuł = Saudi police arrest prominent Shi'ite Muslim cleric | data = 2012-07-08 | opublikowany = Reuters | język = en | data dostępu = 2016-03-14}}</ref>
Linia 463 ⟶ 468:
<ref name="rsf">{{Cytuj stronę | url = https://rsf.org/en/saudi-arabia | tytuł = Saudi Arabia | opublikowany = rsf.org | język = en | data dostępu = 2020-10-22}}</ref>
<ref name="rt">{{Cytuj stronę | url = https://www.rt.com/news/316731-saudi-gay-rights-un/ | tytuł = 'Counter to Islamic law’: Saudi diplomat refuses to discuss gay rights at UN | data = 2015-09-28 | opublikowany = rt.com | język = en | data dostępu = 2016-01-18}}</ref>
<ref name="sciencespo">{{Cytuj stronę | url = https://www.sciencespo.fr/programme-presage/en/news/when-abortion-haram-women-find-strategies-claim-their-rights.html | tytuł = When abortion is "Haram", women find strategies to claim their rights | nazwisko = Atay | imię = Hazal | opublikowany = sciencespo.fr | język = en | data dostępu = 2020-10-22}}</ref>
<ref name="state">{{Cytuj stronę | url = http://www.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2010/nea/154472.htm | tytuł = 2010 Human Rights Report: Saudi Arabia | data = 2011-04-08 | opublikowany = state.gov | język = en | data dostępu = 2015-12-19}}</ref>
<ref name="state2">{{Cytuj stronę | url = http://www.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2007/100605.htm | tytuł = Saudi Arabia | data = 2008-03-11 | opublikowany = state.gov | język = en | data dostępu = 2015-12-19}}</ref>
<ref name="state3">{{Cytuj stronę | url = http://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2009/127357.htm | tytuł = Saudi Arabia Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor International Religious Freedom Report 2009 | data = 2009-10-26 | opublikowany = state.gov | język = en | data dostępu = 2016-03-16}}</ref>
<ref name="stepfeed">{{Cytuj stronę | url = https://stepfeed.com/man-arrested-for-selling-abortion-pills-in-saudi-arabia-triggering-debate-4258 | tytuł = Man arrested for selling abortion pills in Saudi Arabia, triggering debate | nazwisko = Nabbout | imię = Mariam | data = 2018-10-11 | opublikowany = stepfeed.com | język = en | data dostępu = 2020-10-22}}</ref>
<ref name="stooq">{{Cytuj stronę | url = http://stooq.pl/n/?f=1024443&c=3&p=4+22 | tytuł = Arabia Saud. – Kobiety mogą już samodzielnie wynajmować pokoje hotelowe | data = 2016-02-20 | opublikowany = stooq.pl | data dostępu = 2016-03-05}}</ref>
<ref name="theguardian">{{Cytuj stronę | url = http://www.theguardian.com/world/2015/nov/29/first-saudi-arabia-women-stand-election-begin-campaigning | tytuł = Two disqualified as first Saudi women begin campaign for election | data = 2015-11-19 | opublikowany = The Guardian | język = en | data dostępu = 2016-03-13}}</ref>
Linia 485 ⟶ 492:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Camprell | imię = Gwyn | tytuł = Structure of Slavery in Indian Ocean Africa and Asia | wydawca = Frank Cass | miejsce = Londyn | data = 2004 | isbn = 978-0714683881 | odn = tak}}
* {{Cytuj pismo | nazwisko = Dimitrowa | imię = Monika | tytuł = Kobieta arabska w krajach Maghrebu w świetle ograniczeń nakładanych na nią przez społeczeństwo | czasopismo = [[Acta Universitatis Wratislaviensis]] | wydawca = Uniwersytet Wrocławski | wolumin = 3171 | data = 2010 | odn = tak}}
* {{Cytuj książkę | imię= Madawi |nazwisko= Al-Rasheed | tytuł = Historia Arabii Saudyjskiej | wydawca = Książka i Wiedza | miejsce = Warszawa | data = 2011 | isbn = 978-83-05-13600-6 | odn = tak}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Marchand | imię = Stéphane | tytuł = Arabia Saudyjska. Zagrożenie | wydawca = Wydawnictwo Akademickie | miejsce = Warszawa | data = 2004 | isbn = 83-88938-92-4 | odn = tak}}
* {{Cytuj pismo | nazwisko = Misiak | imię = Roman | tytuł = Kościół - islam - świeckie państwo w Europie : międzynarodowa konferencja naukowa : Warszawa-Falenica, 19-21 czerwca 2011 r. | czasopismo = Colloquia Theologica Ottoniana | wolumin = 2 | data = 2011 | url = http://bazhum.muzhp.pl/media/files/Colloquia_Theologica_Ottoniana/Colloquia_Theologica_Ottoniana-r2011-t-n2/Colloquia_Theologica_Ottoniana-r2011-t-n2-s196-202/Colloquia_Theologica_Ottoniana-r2011-t-n2-s196-202.pdf | odn = tak}}
* {{Cytuj pismo | nazwisko = Mruk | imię = Marzena | tytuł = Rywalizacja irańsko-saudyjska i jej wpływ na stosunki międzynarodowe na Bliskim Wschodzie w XXI wieku | czasopismo = Orient daleki i bliski | wydawca = Uniwersytet Wrocławski | issn = 978-83-65158-12-3 | data = 2018 | url = https://repozytorium.uni.wroc.pl/Content/93969/025_Mruk_M_Rywalizacja_iransko_saudyjska_i_jej_wplyw_na_stosunki_miedzynarodowe_na_Bliskim_Wschodzie_w_XXI_wieku.pdf | odn = tak}}
* {{Cytuj pismo | nazwisko = Pohl | imię = Artur | tytuł = Arabia Saudyjska wobec Arabskiej Wiosny | czasopismo = Przegląd Politologiczny | wydawca = Uniwersytet Adama Mickiewicza | data = 2014 | url = https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=171346 | odn = tak}}