|
= [[Selektywne podwiązanie tętnic hemoroidalnych pod kontrolą dopplerowską]] =
= [[Taksany]] =
'''Selektywne podwiązanie tętnic hemoroidalnych pod kontrolą dopplerowską''', '''DGHAL''' – metoda leczenia chirurgicznego choroby hemoroidalnej polegającym na wybiórczym podwiązaniu hemoroidalnych naczyń doprowadzających odbywającym pod kontrolą [[ultrasonografia dopplerowska|ultrasonografii dopplerowskiej]].
'''Taksany''' – jest to grupa [[leki cytostatyczne|cytostatyków]] stabilizujących [[mikrotubula|mikrotubule]] stosowanych w monoterapii lub skojarzeniu z innymi lekami przeciwnowotworowymi w leczeniu licznych typów [[nowotwór złośliwy|nowotworów złośliwych]].
== Mechanizm działania ==
[[Plik:Microtubules and alkaloids.png|thumb|Taksany stabilizują mikrotubule i uniemożliwiają ich rozkład]]
Taksany wiążą się z podjednostką [[tubulina|β-tubuliny]] na obu końcach [[mikrotubula|mikrotubul]], co hamuje ich dynamiczną [[depolimeryzacja|depolimeryzację]] i stabilizuje je{{odn|Mutschler|Geisslinger|Kroemer|Ruth|2010|s=970}}. Ponadto związanie taksanów z mikrotubulą sprzyja jej polimeryzacji oraz powoduje zmiany konformacyjne, które w nieznanym mechanizmie sprzyjają wiązaniu z sąsiednimi mikrotubulami<ref name="Bruce A. Chabner"/>. Dochodzi do reorganizcji sieci mikrotubul{{odn|Kostowski|Herman|2008|s=431}}. Nadmierna stabilizacji mikrotubul utrudnia przebieg wielu procesów komórkowych w [[interfaza|interfazie]] i [[mitoza|mitozie]], w tym zaburzenia przebiegu rozdziału wrzeciona podziałowego{{odn|Kostowski|Herman|2008|s=431}}<ref name="Bruce A. Chabner">{{Cytuj książkę | nazwisko = Chabner | imię = Bruce A. | nazwisko2 = Longo | imię2 = Dan L. | tytuł = Cancer Chemotherapy and Biotherapy: Principles and Practice | strony = 234-236 | url = https://books.google.pl/books?id=0U4aj4GZWCIC&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false | wydawca = Lippincott Williams & Wilkins | rok = 2011 | isbn = 9781451148206 | odn = tak}}</ref>. Ostatecznie prowadzi to do zablokowania [[podział komórki|podziału komórki]] w trakcie przejścia z fazy G2 do M, co indukuje śmierć tej komórki{{odn|DeVita|Lawrence|Rosenberg|2015|s=228-229}}.
== LekiMetoda ==
Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Po wprowadzeniu przez odbyt proktoskopu z głowicą dopplerowską. Po zlokalizowaniu tętnicy doprowadzającej krew do guzka krwawniczego zakłada się na nią podwiązkę, a następnie ponownie kontroluje przepływ.
Do taksanów zalicza się{{odn|DeVita|Lawrence|Rosenberg|2015|s=230}}:
* [[paklitaksel]] oraz [[nab-paklitaksel]],
* [[docetaksel]],
* [[kabazytaksel]].
== ZastosowaniePowikłania ==
=== Paklitaksel ===
Paklitaksel znajduje zastosowanie w leczeniu [[rak sutka|raka piersi]], [[rak jajnika|raka jajnika]], [[rak płuca|niedrobnokomórkowego raka płuca]], [[rak przełyku|raka przełyku]], [[rak żołądka człowieka|raka żołądka]], [[rak szyjki macicy|raka szyjki macicy]], [[nowotwory głowy i szyi|nowotworów głowy i szyi]], [[rak pęcherza moczowego|raka pęcherza moczowego]], [[mięsak Kaposiego|mięsaka Kaposiego]] oraz [[czerniak (nowotwór)|czerniaka]]{{odn|DeVita|Lawrence|Rosenberg|2015|s=230}}{{odn|Mutschler|Geisslinger|Kroemer|Ruth|2010|s=970}}.
Do najczęstrzych powikłań należy uczucie bólu lub dyskomfortu w okolicy odbytu oraz krwawienie
=== Docetaksel ===
Powikłania:
Docetaksel jest wykorzystywany w leczeniu raka piersi, niedrobnokomórkowego raka płuca, [[rak gruczołu krokowego|raka gruczołu krokowego]], raka jajnika, raka żołądka i nowotworów głowy i szyi{{odn|DeVita|Lawrence|Rosenberg|2015|s=230}}.
– uczucie dyskomfortu i ciężkości w ok. odbytu – 0-15% pacjentów,
– dolegliwości bólowe – 1-10% pacjentów,
=== Kabazytaksel ===
Kabazytaksel podaje się w leczeniu nawrotu raka gruczołu krokowego opornego na kastrację{{odn|DeVita|Lawrence|Rosenberg|2015|s=230}}.
== Historia ==
Odkrycie leku jest efektem szerokich badań przesiewowych kilkudziesięciu tysięcy ekstraktów roślinnych poszukujących działania cytotoksycznego, które zapoczątkowano na przełomie lat 50' i 60'. W 1964 stwierdzono, że ekstrakt z kory [[cis krótkolistny|cisu krótkolistnego]] (''Taxus brevifolia'') wykazuje aktywność cytostatyczną. W 1966 roku wyizolowano aktywną substancję, którą następnie nazwano taxol (obecnie lek pod nazwą niezastrzeżoną paklitaksel). Wyniki badań opublikowano w 1971 roku<ref name="pmid7850785">{{Cytuj pismo | nazwisko = Wall | imię = M. E. | nazwisko2 = Wani | imię2 = M. C. | tytuł = Camptothecin and taxol: discovery to clinic-thirteenth Bruce F. Cain Memorial Award Lecture | czasopismo = Cancer Res | wolumin = 55 | numer = 4 | strony = 753-760 | miesiąc = | rok = 1995 | doi = | pmid = 7850785 }}</ref><ref name="dtp.cancer.gov">{{Cytuj stronę | url = https://dtp.cancer.gov/timeline/flash/success_stories/S2_taxol.htm | archiwum = https://web.archive.org/web/20180627132727/https://dtp.cancer.gov/timeline/flash/success_stories/S2_taxol.htm | tytuł = Taxol (NSC 125973) | autor = Developmental Therapeutics Program | data = | data dostępu = 2016-08-16}}</ref>. Docetaksel został zsyntetyzowany z niecytotoksycznego prekursora uzyskanego z [[cis pospolity|cisu pospolitego]] (''Taxus baccata'') w 1986 roku, a do praktyki klinicznej lek wszedł w 1994 roku<ref name="pmid15989586">{{Cytuj pismo | nazwisko = Fumoleau | imię = P. | nazwisko2 = Seidman | imię2 = A. D. | nazwisko3 = Trudeau | imię3 = M. E. | nazwisko4 = Chevallier | imię4 = B. | nazwisko5 = Ten Bokkel Huinink | imię5 = WW. | tytuł = Docetaxel: a new active agent in the therapy of metastatic breast cancer | czasopismo = Expert Opin Investig Drugs | wolumin = 6 | numer = 12 | strony = 1853-1865 | miesiąc = | rok = 1997 | doi = 10.1517/13543784.6.12.1853 | pmid = 15989586 }}</ref><ref name="pmid10604262">{{Cytuj pismo | nazwisko = Earhart | imię = R. H. | tytuł = Docetaxel (Taxotere): preclinical and general clinical information | czasopismo = Semin Oncol | wolumin = 26 | numer = 5 Suppl 17 | strony = 8-13 | miesiąc = | rok = 1999 | doi = | pmid = 10604262 }}</ref>.
== PrzypisySkuteczność ==
Metoda wykazuje wysoką skuteczność w leczeniu II i III stopnia zaawansowania choroby hemoroidalnej, ocenia się, że w ciągu roku u 10% leczonych dochodzi nawrotu krwawienia i u kolejnych 10% ponownie pojawia się wypadanie guzka. W IV stopniu nawrót pojawia się u 60% leczonych<ref name="pmid 26309351">{{Cytuj pismo | nazwisko = Lohsiriwat | imię = Varut | tytuł = Treatment of hemorrhoids: A coloproctologist’s view | czasopismo = World Journal of Gastroenterology | wolumin = | wydanie = | data = 2015 | doi = 10.3748/wjg.v21.i31.9245 | pmid = 26309351}}</ref>.
{{Przypisy}}
Powikłania związane z zabiegiem dotyczy nieznacznego odsetka chorych. Krwawienia czy dyskomfort ustępują w ciągu kilku godzin po zabiegu.
DGHAL jest metodą obarczoną mniejszym ryzykiem niepowodzeń w porównaniu z metodami [[Longo]] oraz [[Barron]]a. Może być zatem rekomendowana jako efektywne postępowanie zabiegowe w każdym stopniu ChH, także u chorych z przedzabiegowo obniżoną wydolnością zwieraczy odbytu<ref>Piotr Wałęga, Mathias Scheyer: [http://www.wple.net/plek/numery_2009/numer-3-2009/122-125.pdf Selektywne kontrolowane dopplerem podwiązywanie naczyń hemoroidalnych jako nieinwazyjna metoda leczenia choroby hemoroidalnej] Przegląd Lekarski</ref>.
Najnowsze badania kliniczne wskazują na skuteczność metody zarówno w I i II stadium choroby hemoroidalnej jak i w wyższym zaawansowaniu - stadiach III i IV.<ref>Roka S, Gold D, Walega P, Lancee S, Zagriadsky E, Testa A, Kukreja AN, Salat A. : DG-RAR for the treatment of symptomatic grade III and grade IV haemorrhoids: a 12-month multi-centre, prospective observational study. [[NCBI]]</ref>
s S ś
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Mutschler |imię = Ernst |nazwisko2 = Geisslinger |imię2 = Gerd |nazwisko3 = Kroemer |imię3 = Heyo K. |nazwisko4 = Ruth |imię4 = Peter |nazwisko5 = Schäfer-Korting |imię5 = Monika |tytuł = Farmakologia i toksykologia |wydawca = MedPharm Polska |miejsce = Wrocław |rok = 2010 |isbn = 978-83-60466-81-0 |odn = tak}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko = DeVita | imię = Vincent T. | nazwisko2 = Lawrence | imię2 = Theodore S. | nazwisko3 = Rosenberg | imię3 = Steven A. | tytuł = DeVita, Hellman, and Rosenberg’s Cancer Principles & Practice of Oncology | wydawca = Wolters Kluwer Health | rok = 2015 | isbn = 978-1-4511-9294-0 | odn = tak}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Kostowski | imię = Wojciech | nazwisko2 = Herman | imię2 = Zbigniew S. | tytuł = Farmakologia Podstawy farmakoterapii | url = | wydawca = PZWL | rok = 2008 | isbn = 9788320037241 | odn = tak}}
{{Klasyfikacja ATC|L01}}
{{Zastrzeżenia|Medycyna}}
| 