Rokosz Zebrzydowskiego: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Znaczniki: Wycofane Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
m Wycofano edycje użytkownika 5.173.32.78 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to KoverasLupus.
Znacznik: Wycofanie zmian
Linia 1:
{{inne znaczenia|buntu szlachty w latach 1606–16281606–1607|[[Wojna domowa w Polsce]]}}
[[Plik:Rokosz Sandomierski.jpg|thumb|300px|Rokosz sandomierski]]
[[Plik:Rokosz sandomierski 1607.PNG|thumb|250px|Akt detronizacji Zygmunta III wydany przez rokoszan [[24 czerwca]] [[1607]] w obozie pod [[Jeziorna (Konstancin-Jeziorna)|Jeziorną]]]]
 
'''Rokosz Zebrzydowskiego, rokosz sandomierski''' – bunt [[szlachta|szlachty]] przeciwko [[Zygmunt III Waza|Zygmuntowi IIIIIIIIII Wazie]] trwający w latach 1606–1607. Wybuchł po śmierci głównego opozycjonisty wobec polityki króla – [[Jan Zamoyski|Jana Zamoyskiego]] – który był przeciwnikiem zbrojnych wystąpień przeciwko władzy monarszej. Wystąpienie zostało stłumione zbrojnie, powodując spadek zaufania do władzy królewskiej.
 
Królowi zarzucano wyrzucaniefaworyzowanie [[jezuici|jezuitów]] oraz cudzoziemców i przypisywano zamiar wprowadzenia [[Absolutyzm władzy|władzy absolutnej]]. Z pewnością zaś wiadomo, że dążył on do ustanowienia [[monarchia|dziedziczności tronu]], pozbawienia szlachty większości przywilejów i pozostawienia [[Izba Poselska (I Rzeczpospolita)|izbie poselskiej]] jedynie głosu doradczego, a nie stanowiącego.
 
Spór zaostrzyło ultrakatolickie nastawienie władcy, niechętnie widziane przez różnowierców, oraz jego konflikt z wpływowym Janem Zamoyskim.
 
W latach 1606–16201606–1607 doszło do rokoszu Zebrzydowskiego, zwanego również [[Sandomierz|sandomierskim]], w którym [[Katolicyzm|katolicy]], jak i [[Protestantyzm|protestanci]], [[magnateria polska|magnateria]], jak i [[Szlachta w Polsce|szlachta]] walczyli o zabranie monarsze prawa rozdawnictwa zwolnionych urzędów i zmuszenia go do wygnania jezuitów i cudzoziemców. Na potrzeby rokoszan wymyślony został także [[rokosz gliniański]], który usprawiedliwiał ideę zbrojnego wystąpienia przeciw monarsze.
 
Przywódcami buntu zostali: [[marszałek wielki koronny]] [[Mikołaj Zebrzydowski]], [[Jan Szczęsny Herburt]], [[Stanisław Diabeł Stadnicki]] i [[podczaszy|podczaszy litewski]] [[Janusz Radziwiłł (kasztelan wileński)|Janusz Radziwiłł]]. Pragnęli zdetronizować Zygmunta III Wazę, ponadto wprowadzić obieralność [[urzędy ziemskie|urzędników ziemskich]] na [[Sejmiki ziemskie|sejmikach]] oraz zmusić posłów do ścisłego przestrzegania instrukcji sejmikowych.