Wojciech Belon: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
szablon dopracować źródła - jest ich za mało i zalęgły się łasice.
Linia 26:
|www =
}}
{{Dopracować|źródła=2021-01}}
'''Wojtek Bellon''', właśc. '''Wojciech Jerzy Belon''' (ur. [[14 marca]] [[1952]] w [[Kwidzyn]]ie, zm. [[3 maja]] [[1985]] w [[Kraków|Krakowie]]) – polski pieśniarz, poeta, kompozytor. Wykonawca piosenki poetyckiej i studenckiej.
 
== Życiorys ==
Urodził się w 1952 r. w Kwidzynie, rodzinnym mieście matki, Wandy ze Stępnikowskich, notariuszki<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.swietokrzyskie.info/wiadomosci/article.php?artid=27 |tytuł = Wojtek Belon – Piewca Ponidzia |autor = Leszek Marciniec |data = 2008-04-15 |opublikowany = Grupa Medialna swietokrzyskie.info |data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. Niebawem z rodzicami przeprowadził się na krótko do [[Opole Lubelskie|Opola Lubelskiego]], skąd pochodził jego ojciec, Jerzy, inżynier budowlany. Tam na świat przyszła jego siostra Małgorzata, późniejsza żona [[Konstanty Miodowicz|Konstantego Miodowicza]].Następnie rodzina Belonów przeniosła się do [[Skarżysko-Kamienna|Skarżyska-Kamiennej]], gdzie Wojciech w 1959 r. rozpoczął naukę w szkole podstawowej.
Następnie rodzina Belonów przeniosła się do [[Skarżysko-Kamienna|Skarżyska-Kamiennej]], gdzie Wojtek w 1959 r. rozpoczął naukę w szkole podstawowej.
 
W 1965 rodzina Belonów osiadła w [[Busko-Zdrój|Busku-Zdroju]]. Zamieszkała w bloku na os. Świerczewskiego 10, skrajnym wówczas, w mieszkaniu, w którym z wychodzącego na południową stronę okna w kuchni rozciągał się rozległy widok na ciągnące daleko sady. W Busku WojtekWojciech ukończył szkołę podstawową – VII i VIII klasę w Szkole Ćwiczeń działającej przy ówczesnym Liceum Pedagogicznym i Studium Nauczycielskim. Od 1967 r. dalszą naukę kontynuował w [[I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w Busku-Zdroju|miejscowym Liceum Ogólnokształcącym]].
 
[[Plik:BOGDANP WOJCIECH BELON RĘKOPIS POŚLĘ DZIEWCZYNIE.jpg|thumb|upright|left|Rękopis utworu „Poślę dziewczynie...” dedykowanego Ewie]]
 
W nimtym toczasie WojtekWojciech Belon dałrozwinął sięswą poznaćpasję jakoturystyczną, zapalony turysta,został członekczłonkiem [[Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze|PTTK]]. Wszędzie brał ze sobą gitarę. Na biwakach, przy ogniskach grał i śpiewał ówczesne szlagiery, stopniowo prezentując przy tych okazjach kolejne swojetakże własne utwory i kompozycje. Będąc licealistą pierwszy raz wystąpił publicznie z własnymi piosenkami. Latem 1971, wraz z młodszą koleżanką z buskiego liceum, [[Grażyna Kulawik|Grażyną Kulawik]], zadebiutowali razem na IV [[Ogólnopolska Turystyczna Giełda Piosenki Studenckiej|Giełdzie Piosenki Turystycznej]] w [[Szklarska Poręba|Szklarskiej Porębie]], zdobywając jedną z głównych nagród. To dało początek [[Wolna Grupa Bukowina|Wolnej Grupie Bukowina]].
 
Po maturze w 1971 zdawał na historię sztuki, na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]], ale nie został przyjęty. Od września tego rokuwrześnia1971 do czerwca roku następnego1972 studiował w Studium Nauczycielskim w [[Tarnów|Tarnowie]] na kierunku Wychowanie Muzyczne. Wraz z [[Jerzy Roman Kaźmierczak|Jerzym Kaźmierczakiem]] i J. Korzeniowskim próbował stworzyć zespół poetycko-muzyczny przy Domu Kultury Zakładów Azotowych. Mimo jego powrotu do WGB zespół Litsong kierowany przez J. Kaźmierczaka powstał, a w jego repertuarze znalazły się dziś już raczej trudne do znalezienia utwory z muzyką J. Kaźmierczaka i tekstami W. Bellona, mimo że nagrano je z udziałem W. Bellona w radio „Belferek” działającym przy Domu Studenta SN w Tarnowie. Później brał udział w kilku przeglądach piosenki turystycznej (m.in. na [[gdańsk]]iej „[[Bazuna (festiwal)|Bazunie]]”), gdzie zdobywał laury.
 
Po roku spędzonym w Tarnowie wrócił do [[Kraków|Krakowa]], gdzie rozpoczął studiowaniestudia filozofiifilozoficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim.
 
Znaczącym sukcesem była pierwsza nagroda na [[Studencki Festiwal Piosenki|Festiwalu Piosenki i Piosenkarzy Studenckich]] w Krakowie w 1974. Od tej pory Wolna Grupa Bukowina znalazła się w gronie najlepszych i najpopularniejszych przedstawicieli piosenki studenckiej i [[piosenka turystyczna|turystycznej]].
 
W 1977 ożenił się z Joanną Kornagą, pochodzącą ze [[Szczawnica|Szczawnicy]] studentką [[etnografia|etnografii]] [[Uniwersytet Jagielloński|UJ]]. W 1978 r. urodziła się im córka Olga. Żonie i córce Wojciech Belon poświęcił wiele swoich lirycznych wierszy i piosenek, w których Joannę nazywał „Jasną” lub „Jasnowłosą”<ref>''Świętokrzyski Szlak Literacki'', przewodnik turystyczny, Amistad Sp. z o.o., Wydanie II, Kraków 2007, {{ISBN|978-83-7560-019-3}}, rozdział ''Wojciech Belon'', s. 20.</ref>.
 
Belon wraz z [[Wolna Grupa Bukowina|Wolną Grupą Bukowiną]] jeździł z koncertami po całym kraju. Śpiewanie stało się ich źródłem utrzymania. Stali się profesjonalistami.Z czasem – jak twierdził – zatracili pierwotny sens swego muzykowania, jakim było wspólne bytowanie, wspólnie przeżywana radość ze śpiewania, z bycia razem. W grudniu 1981 r. zespół zawiesił działalność z powodu wprowadzenia [[Stan wojenny w Polsce (1981–1983)|stanu wojennego]]<ref name="Markowe Granie">{{cytuj stronę |url = http://www.markowegranie.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=171:wolna-grupa-bukowina&catid=6:gocie&Itemid=7 |tytuł = Wolna Grupa Bukowina |autor = |opublikowany = markowegranie.pl |data = |język = pl |data dostępu = 22 grudnia 2015}}</ref>.Od zimy 1982 do wiosny roku 1985 współpracował w charakterze „sekcji balladowej” z Wałami Jagiellońskimi, początkowo pod szyldem „Grupa Adres: Bukowina, ulica Wały Jagiellońskie 2"<ref name="Markowe Granie" /><ref name="Dziennik Polski">{{cytuj stronę |url = http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/3176196,wojtek-nas-wszystkich-polaczyl,id,t.html |tytuł = Wojtek nas wszystkich połączył |autor = |opublikowany = dziennikpolski24.pl |data = 3 września 2012 |język = pl |data dostępu = 22 grudnia 2015}}</ref>. Niezależnie od występów z Wałami, nadal koncertował samodzielnie, albooraz z gitarzystami „Bukowiny”: [[Wojciech Jarociński|Wojciechem Jarocińskim]], [[Wacław Juszczyszyn|Wacławem Juszczyszynem]], [[Jan Hnatowicz|Janem Hnatowiczem]].
Belon wraz z [[Wolna Grupa Bukowina|Wolną Grupą Bukowiną]] jeździł z koncertami po całym kraju. Śpiewanie stało się ich źródłem utrzymania. Stali się profesjonalistami.
Z czasem – jak twierdził – zatracili pierwotny sens swego muzykowania, jakim było wspólne bytowanie, wspólnie przeżywana radość ze śpiewania, z bycia razem. W grudniu 1981 r. zespół zawiesił działalność z powodu wprowadzenia [[Stan wojenny w Polsce (1981–1983)|stanu wojennego]]<ref name="Markowe Granie">{{cytuj stronę |url = http://www.markowegranie.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=171:wolna-grupa-bukowina&catid=6:gocie&Itemid=7 |tytuł = Wolna Grupa Bukowina |autor = |opublikowany = markowegranie.pl |data = |język = pl |data dostępu = 22 grudnia 2015}}</ref>.
Od zimy 1982 aż do wiosny roku 1985 współpracował w charakterze „sekcji balladowej” z Wałami Jagiellońskimi, początkowo pod szyldem „Grupa Adres: Bukowina, ulica Wały Jagiellońskie 2"<ref name="Markowe Granie" /><ref name="Dziennik Polski">{{cytuj stronę |url = http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/3176196,wojtek-nas-wszystkich-polaczyl,id,t.html |tytuł = Wojtek nas wszystkich połączył |autor = |opublikowany = dziennikpolski24.pl |data = 3 września 2012 |język = pl |data dostępu = 22 grudnia 2015}}</ref>. Niezależnie od występów z Wałami, nadal koncertował samodzielnie, albo z gitarzystami „Bukowiny”: [[Wojciech Jarociński|Wojciechem Jarocińskim]], [[Wacław Juszczyszyn|Wacławem Juszczyszynem]], [[Jan Hnatowicz|Janem Hnatowiczem]].
 
Na Ogólnopolskim Przeglądzie Piosenki Turystycznej „Włóczęga '85” w [[Zielona Góra|Zielonej Górze]] wystąpił gościnnie, akompaniując sobie na [[gitara|gitarze]]. Recytował swoje nowe wiersze, śpiewał nowe i stare piosenki.
 
== Twórczość ==
Tematyka wierszy i piosenek Belona jest dość zróżnicowana. Dużą część utworów poświęcił on opisaniu niepowtarzalnego klimatu górskiego krajobrazu, nawiązując do twórczości [[Jerzy Harasymowicz|Jerzego Harasymowicza]] (''Pejzaże harasymowiczowskie'', ''Sprzysiężenie górskiego kamienia''). W utworach tego typu przyroda jest często pretekstem do poruszenia innych tematów takich jak potrzeba bliskości czy przyjaźni z drugim człowiekiem oraz ucieczka od rutyny i monotonnej codzienności. Często są one bezpośrednim apelem skierowanym do ludzi czujących podobnie czujących jak autor (''Bez słów, Bukowina II, Pieśń Łagodnych'') i zawierają krytykę bezrefleksyjnego sposobu życia w wielkich miastach (''Chyli się dzień do kresu, Nocna piosenka o mieście'').
 
Część piosenek pieśniarzBelon poświęcił także historiom prostych, zwyczajnych ludzi, nieraz zainspirowanychzainspirowany autentycznymi wydarzeniami (''Majster Bieda, Ballada o Cześku Piekarzu''). Kilka jego utworów dotyczących miłości miało bardzo osobisty charakter (''Kołysanki dla Joanny, Między nami, Poślę dziewczynie'').
 
Innym nurtem twórczości poety są gorzkie, nieraz sarkastyczne utwory wyrażające uczucia związane z przemijaniem. (''Bar na Stawach, P.S. jesiennej miłości, Piosenka o zajączku'').
Linia 61 ⟶ 59:
W ostatnich wierszach pojawiło się przeczucie nadchodzącej śmierci, a także wątki biblijne. (''Jakże blisko, Motyw biblijny, Pieśń ślepca'').
 
Pieśniarz tworzył także piosenki znacznie odbiegające od klimatu jego najbardziej znanych songówutworów. Były to głównie utwory o charakterze humorystycznym i kabaretowym, nieraz frywolne (''Ballada o Zyźku Wilku, Tango Jimmy''). Kilka z nich w dowcipny sposób krytykowało społeczno-polityczne realia panujące w latach 70. w Polsce (''Zamek, Ballada o Tatuśku działaczu'').
 
== Śmierć ==
[[Plik:JKRUK 20080310 WBELON GROB DSC05598.jpg|thumb|upright|Grób artysty na buskim cmentarzu parafialnym. (lokalizacja: {{Współrzędne|50,4746387°N 20,7104489°E|umieść=w tekście}}]]
Zmarł w nocy z 3 na 4 maja 1985 w Szpitalu Klinicznym w Krakowie (obecnie [[Szpital Uniwersytecki w Krakowie]]), gdzie miał być poddany zabiegowi [[dializa|dializy]] nerek. Według Jana Hnatowicza decyzja lekarzy o przeprowadzeniu tego zabiegu, zważywszy na ogólnie fatalny stan zdrowia i powikłania (np. zapalenie płuc), była spóźniona<ref name=autonazwa1>Wywiad Pawła Szeromskiego z Janem Hnatowiczem opublikowany w 3 Programie Polskiego Radia w dniu 4.05.2010.</ref>. Okoliczności jego śmierci przez lata nie były upubliczniane, choć domyślano się, że były związane z chorobą alkoholową<ref>{{Cytuj stronę |url = http://stachura.balta.net.pl/_bellon/artykul.htm |tytuł = Kto go znał? |autor = Małgorzata Siwek |archiwum = http://web.archive.org/web/20080630164225/http://stachura.balta.net.pl/_bellon/artykul.htm |zarchiwizowano = 2008-06-30 |data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. Poza tym artysta od wczesnej młodości zmagał się z bolesnym schorzeniem nerek; chorób nerek doświadczała również jego siostra<ref>{{Cytuj stronę |url = http://podroze.onet.pl/aktywnie/smierc-na-k2-dobroslawa-miodowicz-wolf/bmwfz9 |tytuł = Najwyższa cena za K2. Portret himalaistki Dobrosławy Miodowicz-Wolf |autor = Agnieszka Szymaszek |data = 2016-08-09 |opublikowany = podroze.onet.pl |data dostępu = 2017-11-08}}</ref>.
Okoliczności jego śmierci przez lata nie były upubliczniane, choć domyślano się, że były związane z chorobą alkoholową<ref>{{Cytuj stronę |url = http://stachura.balta.net.pl/_bellon/artykul.htm |tytuł = Kto go znał? |autor = Małgorzata Siwek |archiwum = http://web.archive.org/web/20080630164225/http://stachura.balta.net.pl/_bellon/artykul.htm |zarchiwizowano = 2008-06-30 |data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. Poza tym artysta od wczesnej młodości zmagał się z bolesnym schorzeniem nerek; chorób nerek doświadczała również jego siostra<ref>{{Cytuj stronę |url = http://podroze.onet.pl/aktywnie/smierc-na-k2-dobroslawa-miodowicz-wolf/bmwfz9 |tytuł = Najwyższa cena za K2. Portret himalaistki Dobrosławy Miodowicz-Wolf |autor = Agnieszka Szymaszek |data = 2016-08-09 |opublikowany = podroze.onet.pl |data dostępu = 2017-11-08}}</ref>.
 
W 1987 roku w wywiadzie z Pawłem Szeromskim [[Jan Hnatowicz]] powiedział, że bezpośrednią przyczyną śmierci Belona był „ówczesny stan polskiej służby zdrowia i błąd lekarzy”, którzy zamiast poddać go odtruciu antyalkoholowemu (spędził w stanie ciężkim dwa tygodnie na oddziale odwykowym [[Szpital Specjalistyczny im. dr. Józefa Babińskiego|Szpitala im. dr. Józefa Babińskiego]] w Krakowie), aplikowali mu leki uspokajające, co okazało się zabójcze dla już wycieńczonego organizmu<ref name=autonazwa1 />.
 
Na stronie Wolnej Grupy Bukowina o śmierci Belona napisano:„...krążą dziesiątki historyjek. Prawda jest tylko jedna, lecz nie będzie nigdy ci udostępniona. Ci, którzy ją znają, strzegą jej bardzo starannie”.
„...krążą dziesiątki historyjek. Prawda jest tylko jedna, lecz nie będzie nigdy ci udostępniona. Ci, którzy ją znają, strzegą jej bardzo starannie”.
 
Pogrzeb Belona odbył się w Busku-Zdroju 8 maja 1985.
Linia 77 ⟶ 73:
== Pamięć o Wojtku Belonie ==
[[Plik:JKRUK 20100529 WGB LAWECZKA BELONA BUSKO 0678.jpg|thumb|Artyści z Wolnej Grupy Bukowina na Ławeczce Wojtka Belona w Busku-Zdroju]]
W Busku-Zdroju pod koniec maja odbywa się [[Ogólnopolski Przegląd Piosenki im. Wojtka Belona|Ogólnopolski Festiwal Piosenki im. Wojtka Belona „Niechaj zabrzmi Bukowina”]]. Organizatorem Festiwalu jest Buskie Samorządowe Centrum Kultury, które nosi imię pieśniarzamuzyka.
 
20 września 2008 odsłonięto w Busku-Zdroju, przed budynkiem BSCK jego pomnik z [[Brązy|brązu]] – ławeczkę Wojtka Belona, autorstwa artysty rzeźbiarza [[Jacek Kucaba|Jacka Kucaby]].