Republika Dalekiego Wschodu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m zamieniam magiczny ISBN na szablon
Linia 20:
}}
[[Plik:Stamp Far Eastern Republic Chita 1922 20k.jpg|right|120px|thumb|20-kopiejkowy znaczek RDW wydrukowany w 1922 w Czycie]]
'''Republika Dalekiego Wschodu''' ([[język rosyjski|ros.]] ''Дальневосточная Республика - ДВР'', ''Dalniewostocznaja Riespublika - DWR'') – [[państwo marionetkowe]] utworzone pod kontrolą [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|bolszewików]], istniejące w północno-wschodniej [[azjaAzja|Azji]] w latach 1920–1922.
 
== Historia ==
 
=== Tło powstania ===
W końcu stycznia 1920 r. bolszewicy przejęli kontrolę nad Irkuckiem[[Irkuck]]iem<ref>Smele J.D., ''Civil war in Siberia...'', s. 657-658.</ref>. W pierwszych dniach lutego ocalałe oddziały białej [[Armia Rosyjska (1919)|Armii Rosyjskiej]] adm. [[Aleksandr Kołczak|Aleksandra Kołczaka]] podjęły ostatnią próbę odzyskania miasta, lecz odstąpiły na wieść o [[Rozstrzelanie|rozstrzelaniu]] Kołczaka<ref>J. D. Smele, ''Civil war...'', s. 661-662 i 665.</ref> i wycofały się na tereny [[Zabajkale|Zabajkala]] pozostające pod kontrolą sił atamana [[Grigorij Siemionow|Grigorija Siemionowa]]<ref name=":1">J. D. Smele, ''Civil war...'', s. 666-667.</ref>. 2 lutego 1920 r. Politbiuro partii bolszewickiej zakazało Armii Czerwonej kontynuowania działań ofensywnych na wschód od Irkucka. Żołnierze walczący na [[Syberia|Syberii]] mieli być przerzucani na zachód, do walki z [[Siły Zbrojne Południa Rosji|Siłami Zbrojnymi Południa Rosji]] oraz z [[II Rzeczpospolita|Polską]]<ref name=":0">J. D. Smele, ''The "Russian"...'', s. 220-221.</ref>. [[Rada Komisarzy Ludowych RFSRR|Rada Komisarzy Ludowych]] nie chciała również otwartego konfliktu militarnego z [[JaponiaCesarstwo Wielkiej Japonii|Japonią]] wobec zajmowania przez [[Cesarska Armia Japońska|wojska japońskie]] części Zabajkala w ramach rozpoczętej w 1918 antysowieckiej [[Interwencja syberyjska|ekspedycji syberyjskiej]] wojsk [[Ententa|Ententy]]<ref name=":0" />. Powstanie buforowego państwa, oficjalnie zachowującego gospodarkę kapitalistyczną, pozwoliło również [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Rosji Radzieckiej]] wznowić handel z [[Stany Zjednoczone|USA]] i innymi państwami kapitalistycznymi<ref name=":2" />.
 
6 kwietnia 1920 r. w [[Błagowieszczeńsk (obwód amurski)|Błagowieszczeńsku]] odbył się zjazd robotniczy, który proklamował powstanie Republiki Dalekiego Wschodu, powołał jej siły zbrojne (Ludową Armię Rewolucyjną) i koalicyjny rząd, współtworzony przez bolszewików, [[Mienszewicy|mienszewików]] i [[Partia Socjalistów-Rewolucjonistów|eserowców]]. W rzeczywistości jednak republika od początku była [[Państwo marionetkowe|państwem marionetkowym]], nadzorowanym przez Biuro Dalekowschodnie partii bolszewickiej<ref name=":0" />, a przebieg zjazdu kontrolował [[Iwan Smirnow]], przewodniczący partyjnego Biura Syberyjskiego<ref name=":3">Mawdsley E., ''Wojna domowa w Rosji 1917–1920'', M. Popławska (tłum.), Warszawa: Bellona, 2010, {{ISBN|978-83-11-11638-2}}, [[Online Computer Library Center|OCLC]] 750846354, s. 292-293.</ref>. Przewodniczący Biura Dalekowschodniego [[Aleksandr Krasnoszczokow]] został pierwszym (tymczasowym<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Дальневосточная Республика |data dostępu = 2020-11-15 |opublikowany = www.hrono.ru |url = http://www.hrono.ru/organ/rossiya/dvr.html}}</ref>) premierem republiki<ref name=":0" />. Samo biuro powstało w marcu 1920 r. w celu sfinalizowania planów utworzenia państwa buforowego, gdyż idea jego powstania, popierana przez [[Włodzimierz Lenin|Lenina]], nie podobała się części lokalnych działaczy bolszewickich<ref name=":2" />. Lokalne lewicowe rządy działały przed kwietniem 1920 r. w [[Obwód amurski (Imperium Rosyjskie)|obwodzie amurskim]], do którego interwenci nie wkroczyli, we [[Władywostok|Władywostoku]] (tzw. ziemstwo<ref name=":3" />) i w [[Ułan Ude|Wierchnieudinsk]]<nowiki/>u<ref name=":2" />.