Polglisz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Sprawdzanie nowych stron, w artykule należy dopracować: kategorie
skoro to tłumaczenie, to dlaczego zmieniono treść przypisów? wygląda na jakieś przypadkowe eksperymenty... + drobne red.
Linia 1:
'''Polglisz''' (język polgielski, ang. ''Poglish'', ''Polglish'' lub ''Ponglish'', niem. ''Ponglisch'') mieszanka dwóch wyrazów lub [[zbitka wyrazowa]] słów w języku polskim i angielskim – opisuje efekt [[Makaronizm|makaronicznego]] zmieszania elementów języka polskiego i angielskiego ([[morfem]]ów, [[wyrazów]], [[Gramatyka|struktur gramatycznych]], [[Składnia|części składni]], [[idiom]]ów itp.) w ramach jednej wypowiedzi lub użycie [[Fałszywi przyjaciele|fałszywych przyjaciół]] lub [[Wyrazy pokrewne|wyrazów pokrewnych]] o wspólnym rdzeniu [[Etymologia|etymologicznym]]. Takie złączenie lub zmieszanie polskich i angielskich elementów, kiedy występuje w obrębie pojedynczego wyrazu, terminu lub frazy (np. w słowie hybrydowym) może nieumyślnie lub celowo utworzyć [[neologizm]].
{{Dopracować|kategoria=2021-01}}
'''Polglisz''' (język polgielski, ang. ''Poglish'', ''Polglish'' lub ''Ponglish'', niem. ''Ponglisch'') mieszanka dwóch wyrazów lub [[zbitka wyrazowa]] słów w języku polskim i angielskim – opisuje efekt [[Makaronizm|makaronicznego]] zmieszania elementów języka polskiego i angielskiego ([[morfem]]ów, [[wyrazów]], [[Gramatyka|struktur gramatycznych]], [[Składnia|części składni]], [[idiom]]ów itp.) w ramach jednej wypowiedzi lub użycie [[Fałszywi przyjaciele|fałszywych przyjaciół]] lub [[Wyrazy pokrewne|wyrazów pokrewnych]] o wspólnym rdzeniu [[Etymologia|etymologicznym]]. Takie złączenie lub zmieszanie polskich i angielskich elementów, kiedy występuje w obrębie pojedynczego wyrazu, terminu lub frazy (np. w słowie hybrydowym) może nieumyślnie lub celowo utworzyć [[neologizm]].
 
Polglisz występuje powszechnie wśród osób [[Dwujęzyczność|dwujęzycznych]] polsko-angielskich; jest oznaką szerszego zjawiska, jakim jest [[Transfer językowy|interferencja językowa]]. Podobnie jak w przypadku mieszania innych par języków, skutki wypowiadania się w Polglisz (ustnie lub pisemnie) mogą czasami być mylące, zabawne lub zawstydzające.
 
Powstało kilka [[Zbitka wyrazowa|zbitek wyrazowych]], łączących słowa „polski” (''Polish'') i „angielski” (''English''). Po Polglish (wzmianki od 1975 r.) nastąpił Pinglish (1984), Polilish (1997), Ponglish (2002) i Poglish (2006)<ref>{{Cytuj pismo |autor = James Lambert |tytuł = A multitude of “lishes”: The nomenclature of hybridity |czasopismo = English World-Wide |data = 2017 |data dostępu = 2021-01-222018 |issn = 0172-8865 |wolumin = 3839 |numer = 31 |doi = 10.1075/eww.3800001.3.04lamlam |url = https://benjamins.com/catalog/eww.38.300001.04lamlam |język = en}}</ref>.
 
Wyrażenie używane przez niektórych rodzimych użytkowników języka polskiego do określenia mieszania elementów języka polskiego i angielskiego w mowie lub piśmie to „Half na pół” („Pół na pół”).
 
== Błędna metafraza ==
Jedno z dwóch głównych podejść w tłumaczeniu, [[metafrazę]], nazywaną również ekwiwalencją, tłumaczeniem dosłownym lub „tłumaczeniem słowo w słowo” należy stosować z ostrożnością zwłaszcza gdy odnosi się do [[idiom]]ów<ref name ="Review">{{Cytuj pismo |autor = Christopher Kasparek |czasopismotytuł = The PolishTranslator's ReviewEndless Toil|data czasopismo = 2016The Polish Review |data dostępu = 2021-01-221983 | issn = 0032-2970 |wolumin = 6128 |numer = 12 |sstrony = 10187 |doi = 10.5406/polishreview.61.1.0101}}</ref>. Madeleine Masson, w swojej biografii polskiej agentki S.O.E. z okresu II wojny światowej, [[Krystyna Skarbek|Krystyny Skarbek]], cytuje ją mówiącą, że „leży na słońcu” i przenikliwie przypuszcza, że jest to dosłowne tłumaczenie z polskiego<ref>{{Cytuj książkę |tytuł autor= Forani, Madeleine ChristineMasson |data tytuł = 2011-10-31Christine: |dataa dostępuSearch =for 2021-01-22Christine Granville, G.M., O.B.E., Croix de Guerre|czasopismo data = Benezit1975 Dictionary| ofmiejsce Artists= London | wydawca = OxfordHamish University PressHamilton |doi strony =10.1093/benz/9780199773787.article.b00065992 182}}</ref>. Rzeczywiście, polski idiom „leżeć na słońcu” („to lie on the sun”, czyli opalać się) jest nawet mniej absurdalny niż jego angielski odpowiednik „to lie in the sun” (leżeć w słońcu)<ref>{{Cytuj namepismo |autor =" Christopher Kasparek |tytuł = Krystyna Skarbek: Re-viewing Britain’s Legendary Polish Agent| czasopismo = The Polish Review" |data = 2004| issn = 0032-2970 |wolumin = 49|numer = 3 |strony = 950}}</ref>.
 
== Fałszywi przyjaciele ==
Niektóre błędne zamienniki [[leksem]]iczne stworzone przez [[Polonia|Polonię]] – członków polskiej diaspory – można przypisać nie błędnej [[Metafraza|metafrazie]], ale pomieszaniu podobnych słów (błędne [[Zbitka wyrazowa|zbitki wyrazowe]] lub [[fałszywi przyjaciele]]) które nie dzielą wspólnej [[Etymologiczny słownik języka polskiego (Andrzej Bańkowski)|etymologii]] ani znaczenia. W związku z tym, część Polaków mieszkających w krajach anglojęzycznych, chcąc „zrealizować czek” powie błędnie „kasować czek” („to cancel a check”) zamiast poprawnego „to cash a check”.
 
== Kalki Łacińskiełacińskie ==
Nieproporcjonalnie duża część polskich zwrotów posiada dokładne odpowiedniki w języku angielskim, co można wyjaśniać tymi samymi łacińskimi korzeniami, z których oba [[Języki indoeuropejskie|indoeuropejskie języki]] czerpały od średniowiecza.
 
== Polglisz w Chicago ==
Część polskich emigrantów w [[Chicago]] – zwłaszcza ci, którzy mieszkają tam od dawna – posługują się Polglisz na co dzień. Najczęściej występującą cechą stosowanego przez nich języka jest polonizacja angielskich wyrazów. Polski emigrant, który próbowałby używać tej mieszanki polskiego i angielskiego w Polsce, miałby trudności w byciu zrozumianym.
 
== Polglisz w kulturze masowej ==
Powieść [[Anthony Burgess|Anthony’ego Burgessa]] ''[[Mechaniczna pomarańcza (powieść)|Mechaniczna pomarańcza]]'' (ang. ''A Clockwork Orange'') została przetłumaczona w Polsce przez [[Robert Stiller|Roberta Stillera]] w dwóch wersjach: jedną przetłumaczono z oryginalnej mieszanki angielsko-rosyjskiej na mieszankę polsko-rosyjską jako „Mechaniczna''Mechaniczna pomarańcza, wersja R”R'' (''A Mechanical Orange, version R''); drugą przetłumaczono jako mieszankę polsko-angielską: „Nakręcona''Nakręcona pomarańcza, wersja A”A'' (''A Wind-Up Orange, version A''). Wersja polsko-angielska jest trafnym przykładem tekstu Polglisz.
 
Telewizja BBC Look North (East Yorkshire and Lincolnshire) stworzyła reportaż na temat Polglisz w [[Boston (Anglia)|Bostonie, (Lincolnshire)]], który posiada dużą polską populację<ref>{{Cytuj stronę |tytuł = Raworth,Giving Sophievoice (bornto 15 May 1968), Presenter, BBC NewsPonglish |data = 2008-1207-0110 |data dostępuurl = 2021-01-22http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/7500077.stm |wydawcaopublikowany =BBC OxfordNews University Press |czasopismo = Who’s Who |doi =10.1093/ww/9780199540884.013.246653}}</ref>.
 
W języku polskim istnieje duża liczba [[neologizm]]ów pochodzenia angielskiego, używana głównie przez polską młodzież. Fonetycznie czytane angielskie wyrazy takie jak „szoping” [ˈʃɔpiŋk] („shopping”), są elementem [[Slang|slangu.]]
Linia 40 ⟶ 39:
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj pismo |autor = Christopher Kasparek, „The|tytuł Translator’s= The Translator's Endless Toil,”| czasopismo = The Polish Review, vol.|data XXVIII,= no.1983 | issn = 0032-2970 |wolumin = 28 |numer = 2, 1983,| s.strony =83–87.}}
* {{Cytuj pismo |autor = Christopher Kasparek, „Krystyna|tytuł = Krystyna Skarbek: Re-viewing Britain’s Legendary Polish Agent,”| czasopismo = The Polish Review, vol.|data XLIX,= no.2004| issn = 0032-2970 |wolumin = 49|numer = 3, 2004,|strony s.= 945–953.}}
* Madeleine Masson, Christine: a Search for Christine Granville, G.M., O.B.E., Croix de Guerre, with a Foreword by Francis Cammaerts, D.S.O., Légion d’Honneur, Croix de Guerre, U.S. Medal of Freedom, London, Hamish Hamilton, 1975.
* {{Cytuj pismo |autor = James Lambert |tytuł = A multitude of “lishes”: The nomenclature of hybridity |czasopismo = English World-Wide |data = 2018 |issn = 0172-8865 |wolumin = 39 |numer = 1 |doi = 10.1075/eww.00001.lam |url = https://benjamins.com/catalog/eww.00001.lam |język = en}}
* Christopher Kasparek, „Krystyna Skarbek: Re-viewing Britain’s Legendary Polish Agent,” The Polish Review, vol. XLIX, no. 3, 2004, s. 945–953.
* {{Cytuj książkę |autor= Madeleine Masson, | tytuł = Christine: a Search for Christine Granville, G.M., O.B.E., Croix de Guerre,| withdata a= Foreword1975 by| Francismiejsce Cammaerts,= D.S.O.,London Légion| d’Honneur,wydawca Croix de Guerre, U.S. Medal of Freedom, London,= Hamish Hamilton, 1975.}}
 
 
[[Kategoria:Językoznawstwo]]