|
}}
'''Nieustraszeni pogromcy wampirów''', (znany teżtakże jakopod Baltytułem '''Bal wampirów''') ([[Język angielski|ang.]] ''The Fearless Vampire Killers or pardon me, but your teeth are in my neck'' lub ''Dance of the Vampires'')<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=Nieustraszeni– pogromcy wampirów / Dance of the Vampires|url=https://www.filmweb.pl/film/Nieustraszeni+pogromcy+wampir%C3%B3w-1967-8118|data dostępu=2021-02-04}}</ref> - [[Komedia grozy|horror komediowy]], koprodukcji [[Wielka Brytania|brytyjsko]]-[[Stany Zjednoczone|amerykańskiej]] z [[1967 w filmie|1967]] roku, w reżyserii [[Roman Polański|Romana Polańskiego]], ze scenariuszem [[Gérard Brach|Gérarda Bracha]] i Romana Polańskiego. Na podstawie filmu powstał [[musical]] -– ''[[Taniec wampirów|Taniec Wampirów]].'' .
Historia łowcy wampirów Profesora Abroniusa i jego ucznia Alfreda, którzy przekonani, że w [[Siedmiogród|Transylwanii]] znajdują się [[Wampir|wampiry]], postanawiają je znaleźć i unicestwić. Zatrzymują się w pewnej wiosce w gospodzie, gdzie żaden człowiek nie daje po sobie poznać, że wie o istnieniu wampirów, jednak wszystko wskazuje na to, że wampiry są tam obecne, a mieszkańcy wioski się ich boją. Wkrótce zostaje porwana Sarah (w tej roli [[Sharon Tate]], przyszła żona Romana Polańskiego), w której jest zakochany Alfred, a która to, jest córką właściciela gospody. Abronius i Alfred wyruszają na poszukiwania dziewczyny i trafiają do zamku, którego właścicielem jest Hrabia von Krolock, wampir chcący zamienić wszystkich w wampiry i przejąć władzę nad światem.
== Fabuła ==
Do pogrążonej w śniegu wioski gdzieś w [[Europa Wschodnia|Europie Wschodniej]] przybywa profesor Abronsius, łowca [[wampir]]ów, i jego asystent Alfred. Mieszkańcy wprawdzie milczą na temat krwiopijców, jednak Abronsius stwierdza ich obecność. Tymczasem Alfred zakochuje się w pięknej Sarze, córce karczmarza, która zostaje porwana. Trop prowadzi do zamczyska hrabiego von Krolocka.
Akcja filmu ma miejsce w [[Siedmiogród|Transylwanii]] w [[XIX wiek|XIX w]]. Profesor Abronius, były wykładowca na [[Uniwersytet Albrechta w Królewcu|Uniwersytecie Królewieckim]], stracił swoją pracę, ponieważ uważany był za dziwaka, przez swoją fascynację [[Nietoperze|nietoperzami]] i wampirami. Wraz ze swoim nieśmiałym uczniem i asystentem Alfredem wybierają się do wioski w Transylwanii, gdzie prawdopodobnie mieszkają wampiry. Chcą je wytropić i unicestwić. Zatrzymują się w gospodzie Yoine'a i Rebecci Shagalów. Wnętrze [[Karczma|gospody]] jest nietypowe, ponieważ na suficie i belkach rozwieszony jest [[czosnek]]. Bywalcy gospody oraz sami gospodarze nie odpowiadają na pytania Abroniusa o wampiry, twierdzą też, że w okolicy nie ma żadnego [[Zamek|zamku]].
Tej samej nocy łowcy wampirów poznają Sarah, [[Córka|córkę]] gospodarzy. Alfred od razu zakochuje się w dziewczynie. Gdy bierze ona [[kąpiel]] podglądający ją przez dziurkę od klucza Alfred jest świadkiem ukąszenia dziewczyny i porwania jej przez wampira. Zwabiony krzykami Yoine przybiega do [[Łazienka|łazienki]] i krzyczy przez [[okno]], aby oddać mu córkę. Okazuje się, że Sarah została porwana przez Hrabiego von Krolocka, wampira i właściciela znajdującego się nieopodal zamku. Rozwieszone w gospodzie wiązki czosnku oraz [[Krzyż|krzyże]] miały być ochroną dla córki gospodarza, ponieważ Yoine wiedział, że jest ona celem ataku Krolocka. Rozwścieczony ojciec postanawia uratować córkę. Nazajutrz jego żona otwiera drzwi [[Drwal|drwalom]], którzy pokazują jej ciało zamarzniętego męża, który wyszedł [[Noc|nocą]]. Profesor Abronius, po obejrzeniu ciała i odkryciu śladów ukąszeń, jest przekonany o tym, że Yoine Shagal został ukąszony przez wampira i wkrótce sam nim się stanie. Nakazuje więc Rebecce przebić [[serce]] męża drewnianym kołkiem. Ta nie chce się na to zgodzić i wygraża Profesorowi, że prędzej przebije jego serce. Wobec tego Abronius z Alfredem postanawiają wykraść się w nocy z pokoju i na własną rękę rozprawić się z niedoszłym wampirem. Jednak, zanim zdążą to zrobić, zauważają, że przemieniony już w wampira Yoine ucieka. Udają się za nim w pogoń.
Goniąc Yoine, Profesor Abronius i Alfred dotarli do zamku Hrabiego von Krolocka. Chcą być dyskretni i nie zdradzać swojej obecności, ale zostają zauważeni przez [[Służący|sługę]] Krolocka, garbusa Koukola, który zabiera ich prosto do swojego pana. Hrabia wypytuje mężczyzn o cel ich przybycia. Profesor odpowiada, że trafili do zamku przypadkiem, ponieważ gonili nietoperze. Wampir wie, że nietoperze zimą [[Hibernacja|hibernują]] i mówi o tym Profesorowi, ale ten wymyśla na poczekaniu, że dlatego właśnie gonili te nietoperze, ponieważ są rzadkim gatunkiem, niezapadającym w [[sen zimowy]] i o tym pisze swoją nową [[Książka|książkę]]. Hrabia odpowiada, że czytał poprzednią książkę Abroniusa i bardzo mu się podobała. Z tej rozmowy wynika, że Hrabia von Krolock wie, po co przybył do niego Profesor, a Profesor wie, że Hrabia jest wampirem. Krolock proponuje mężczyznom [[nocleg]] i przedstawia ich swojemu [[Syn|synowi]] Herbertowi.
Profesor i Alfred zostają na noc w zamku. Gdy Alfred szykuje się do spania słyszy kobiecy [[śpiew]] i jest przekonany, że jest to śpiew Sarah. Rano postanawiają poszukać dziewczyny. Eksplorują zamek i zauważają, że [[komnata]], w której najprawdopodobniej jest uwięziona Sarah, jest strzeżona przez Koukola. Postanawiają znaleźć inne wejście i znajdują komnatę, w której w [[Trumna|trumnach]] śpią Hrabia, jego syn i Yoine. Alfredowi udaje się wejść oknem, a Profesor utknął. Zatem każe Alfredowi w pojedynkę przebić serca wampirom drewnianym kołkiem za pomocą [[Młotek|młotka]]. Chłopak tchórzy i wychodzi z komnaty. Chcąc wrócić na zewnątrz i uwolnić Abroniusa, aby ten sam unicestwił wampiry. Jednak na korytarzu znowu słyszy kobiecy [[głos]]. Idzie w jego stronę i znajduje kąpiącą się Sarah. Składa jej [[pocałunek]] i obiecuje, że zabierze ją do domu. Ta jednak nie jest zachwycona tą wizją, mówi tylko o [[Suknia|sukni]] jaką ma założyć na [[bal]], który szykuje dla niej Hrabia. Bal ma odbyć się o północy. Nakazuje Alfredowi odwrócić się, ponieważ chce wyjść z [[Wanna|wanny]]. Ten odwraca się w stronę okna i na zamarzniętej [[Szyba|szybie]] skrobie serce, przez które zauważa wystające z okna [[Noga|nogi]] Profesora i dopiero sobie o nim przypomina. Gdy odwraca się do Sarah nie ma już jej, ale on postanawia najpierw uwolnić Abroniusa, który zaczął już przymarzać.
Mężczyzna udaje się do [[Biblioteka|biblioteki]], gdzie Alfred ogląda poradnik uwodzenia panien. Abronsius wygląda przez [[teleskop]]. Widzi Yoine, który zakrada się do pokoju [[Służący|służącej]] w jego gospodzie i atakuje ją. Chce żeby została jego wampirzą kochanką. W tym samym czasie Alfred znów słyszy śpiew kobiety i idzie w jego stronę. Jednak w pokoju, z którego śpiew dochodzi, nie spotyka Sarah, tylko Herberta, syna Hrabiego. Ten kokietuje Alfreda, a gdy siedzą razem objęci Alfred zauważa, że tylko on odbija się w stojącym naprzeciwko [[Lustro|lustrze]]. Herbert to dostrzega i postanawia zaatakować Alfreda. Wywiązuje się szamotanina, w której Herbert chce ugryźć Alfreda. Ten jednak gryzie go w [[ucho]], przez co zdobywa chwilową przewagę. Wampir rusza w pogoń za młodzieńcem, do ucieczki dołącza się Profesor. Udaje im się zmylić Herberta i zniknąć za [[Drzwi|drzwiami]], które prowadzą na [[dach]]. Mężczyźni widzą wychodzące z [[Grób|grobów]], na zamkowym [[Cmentarz|cmentarzu]], wampiry. Nagle pojawia się Hrabia, który mówi im, że na balu zamieni ich w wampiry, tak samo jak zrobi to z Sarah i Magdą, służącą w gospodzie. Wychodzi i zamyka drzwi na [[klucz]]. Profesor wymyśla jednak [[plan]] i udaje mu się uruchomić [[Armata|armatę]] stojącą na dachu i wystrzelić w drzwi. Te ustępują, a mężczyźni wychodzą.
Na dole trwa bal, więc aby uratować Sarah postanawiają przebrać się w odpowiednie balowe [[Odzież|ubrania]]. Uczestniczą w [[Taniec|tańcu]], podczas którego informują Sarah, że pomogą jej uciec. Jednak podczas tańca, gdy Abronsius, Alfred i Sarah stoją w pierwszym rzędzie i już mają wyjść z [[Sala balowa|sali]], odbijają się w lustrze. Wampiry to zauważają i zaczynają ich gonić, ale Alfred z Abronsiusem układają z [[Miecz|mieczy]] stojących obok [[Zbroja|zbroi]] krzyż, aby wampiry nie mogły przejść. Te wybiegają innym wyjściem, ale nie udaje im się dogonić uciekinierów, którzy wskoczyli na [[sanie]] zaprzężone przez [[konie]]. Wydaje się, że wszystko skończy się szczęśliwie, jednak okazuje się, że Sarah właśnie przeobraziła się w wampira i ugryzła obejmującego ją Alfreda. Film kończy się słowami narratora: "''Owej nocy, uciekając z Transylwanii Abronsius nawet nie przypuszczał, że wywoził z sobą to, co tak bardzo pragnął zniszczyć. To z jego winy zło miało wreszcie zapanować nad światem."'' <ref>{{Cytuj |autor = Roman Polański |tytuł = Nieustraszeni pogromcy wampirów |data = 1967}}</ref>
== Opis postaci ==
* Profesor Abronsius - były profesor na uniwersytecie Królewieckim, został z niego wyrzucony z powodu swojej fascynacji wampirami i nietoperzami. Razem z uczniem Alfredem udaje się w poszukiwaniu wampirów. Jest ubrany elegancko, nosi [[Cylinder (kapelusz)|cylinder]]. Nigdy nie rozstaje się ze swoją torbą (nawet z nią śpi) z narzędziami do walki z wampirami.
* Alfred - strachliwy pomocnik Abroniusa. Pociągają go piękne kobiety i gdy jest w ich towarzystwie nie może się skupić na niczym innym.
* Sarah Shagal - piękna, rudowłosa córka gospodarzy.
* Hrabia von Krolock - wampir zamierzający zamienić wszystkich ludzi w wampiry i zostać ich przywódcą, tym samym zdobywając władzę nad światem.
* Herbert von Krolock - homoseksualny, przystojny młody syn Krolocka. Również jest wampirem.
* Yoine Shagal - gospodarz, mąż Rebecci i ojciec Sarah, zamieniony w wampira. Za wszelką cenę chciał uwieść swoją służącą Magdę.
* Rebecca Shagal - wiecznie zazdrosna i pilnująca męża gospodyni. Rozpacza po stracie córki i męża.
* Koukol - garbaty służący Hrabiego von Krolocka
* Magda - służąca u Shagalów, cel zalotów Yoine. Zostaje przez niego zaatakowana i porwana do zamku Hrabiego.
== Obsada ==
* [[Jack MacGowran]] – Profesor Abronsius, badacz nietoperzy i łowca wampirów
* [[Roman Polański]] – Alfred, uczeń i asystent Abronsiusa
* [[Sharon Tate]] – Sarah Shagal, córka Yoine i Rebecci Shagalów
* [[Alfie Bass]] – Yoine Shagal, właściciel gospody
* [[Ferdy Mayne]] – Hrabia von Krolock
*Terry Downes - Koukol, garbaty sługa Krolocka
*Ian Quarrier - Herbert von Krolock, syn Hrabiego
*Fiona Lewis - Magda, służąca u Shagalów
*Ronald Lacey - wieśniak
*Andreas Malandrinos - drwal
*Otto Diamant - drwal
*Matthew Walters - drwal
*Vladek Sheybal - głos Herberta von Krolocka
== ZabawaOpinie gatunkiemnt. filmu ==
<blockquote>Polański zrobił film trzymający się kanonów horroru jako gatunku, a jednocześnie sparodiował z dużą inwencją i poczuciem humoru tradycyjne mity. Potrafił równomiernie dozować grozę i śmiech.<ref>{{Cytuj |tytuł = FilmPolski.pl |data dostępu = 2021-02-04 |opublikowany = FilmPolski |url = https://www.filmpolski.pl/fp/index.php |język = pl}}</ref></blockquote>Nieustraszeni pogromcy wampirów wykorzystują elementy typowe dla horroru gotyckiego. Po motywy charakterystyczne dla tego gatunku, takie jak nieustająca atmosfera grozy, nastrojowość i tajemniczość, [[śmierć]], [[miłość]], [[Klątwa|klątwy]], [[Demon|demony]] i [[Upiór|upiory]], wieśniacy z pochodniami, drewniane kołki, krzyże Roman Polański sięga garściami. Fabuła jest iście gotycka - nad wioską wisi mrożąca krew w żyłach tajemnica, czuć grozę. Występują istoty nadprzyrodzone, które są czystym złem i porywają ukochaną młodego Alfreda. Ale te motywy są ograne w filmie w sposób humorystyczny, co sprawia, że w zmieszana została nastrojowość z niekiedy slapstickowymi żartami. Rekwizyty używane są w nieoczywisty sposób. Ich użycie wywołuje u widza śmiech. Gdy Profesor Abronsius i Alfred trenują na poduszce wbijanie wampirom, za pomocą młotka, kołków w serce. Przy okazji Abronsius uderza się młotkiem w palec. W scenie gdy mężczyźni uciekają z sali balowej, aby spotęgować siłę krzyża, układają go na podłodze z mieczy zabranych od stojących nieopodal zbroi. Humorystycznie został też wykorzystany motyw kąszenia w szyję. Gdy Herbert von Krolock atakuje Alfreda i chce wbić mu kły w szyję, ten gryzie go w ucho.
=== Wizerunek wampira ===
Wizerunek wampira w filmie odpowiada klasycznemu popkulturowemu wizerunkowi. Wampiry piją krew, tym samym mogąc zamienić ofiarę w wampira. Śpią w trumnach w dzień, boją się światła i nie mogą wychodzić na słońce, mają ostre kły i szarą twarz, nie odbijają się w lustrze. Można je unicestwić tylko poprzez wbicie drewnianego kołka w serce lub wystawienie na słońce. Można je przepędzić od siebie za pomocą krzyży i czosnku. Są też przedstawione jako seksowne, co pokazuje po sobie Herbert von Krolock.
== Produkcja ==
Reżyserem filmu jest [[Roman Polański]], który razem z [[Gérard Brach|Gerardem Brachem]] są jego scenarzystami. Muzyką zajął się [[Krzysztof Komeda]] (Christopher Komeda w napisach), który skomponował też muzykę do innego filmu Polańskiego, ''[[Dziecko Rosemary (film)|Dziecka Rosemary]]''. Za kostiumy odpowiada Sophie Devine, montaż Alastair MacIntyre, za produkcję Gene Gutowski i Martin Ranshoff. Dustrybucją zajęło się [[Metro-Goldwyn-Mayer]], a wytwórnia to Cadre Films Filmaway Pictures.
=== Szacowany [[Box office|BoxOffice]] ===
2 mln dolarów<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=Dance of the Vampires|url=https://www.imdb.com/title/tt0061655/|autorzy=Jack MacGowran, Roman Polanski, Alfie Bass, Jessie Robins|data dostępu=2021-02-04|stacja=Cadre Films, Filmways Pictures|emisja=1967-11-02}}</ref>
=== Różnice między wersją brytyjską, a amerykańską ===
Pierwszy tytuł filmu to ''Dance of the Vampires (''pl.''Taniec Wampirów).'' Pod takim tytułem był on pokazywany w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] i we [[Francja|Francji]]. Na rynek amerykański trafił pod zmienionym tytułem - ''The Fearless Vampire Kilers, or pardon me, but your teeth are in my neck'' (pl. ''Nieustraszeni pogromcy wampirów)''. Było to nakazem producenta Martina Ranshoffa.<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Nieustraszeni pogromcy wampirów - KINO KOSMOS - Centrum Sztuki Filmowej |data dostępu = 2021-02-04 |opublikowany = kosmos.katowice.pl |url = http://kosmos.katowice.pl/repertuar/nieustraszeni-pogromcy-wampirow/ |język = pl-PL}}</ref> Oprócz zmiany tytułu skrócił oryginalną wersję o 28 minut.<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = NIEUSTRASZENI POGROMCY WAMPIRÓW |data dostępu = 2021-02-04 |opublikowany = POLSKE FILMDAGER |url = https://www.polskefilmdager.org/nieustraszeni-pogromcy-wampirow |język = en-US}}</ref> Zastąpił oryginalne głosy aktorów [[Dubbing|dubbingiem]], bo nie podobał mu się ich akcent.<ref>{{Cytuj |tytuł = Producent mieszający się we wszystko... - Nieustraszeni pogromcy wampirów (1967) - Forum - Filmweb |data dostępu = 2021-02-04 |opublikowany = www.filmweb.pl |url = https://www.filmweb.pl/film/Nieustraszeni+pogromcy+wampir%C3%B3w-1967-8118/discussion/Producent+mieszaj%C4%85cy+si%C4%99+we+wszystko...,2189483}}</ref> Motywował to dostosowaniem filmu do oczekiwań amerykańskiej publiczności.<ref name=":1" /> Sam Polański wypowiedział się o swoim filmie: "To, co zrobiłem, było zabawną opowieścią o [[Duch|duchach]]. To, co pozostało, jest już tylko spreparowaną w [[Hollywood]] transylwańską bajeczką"<ref>{{Cytuj |tytuł = FilmPolski.pl |data dostępu = 2021-02-04 |opublikowany = FilmPolski |url = https://www.filmpolski.pl/fp/index.php |język = pl}}</ref>. Podobno niezadowolony ze zmian żądał usunięcia swojego nazwiska z czołówki filmu.<ref name=":0" />
=== Różnice w sekwencji rozpoczynającej film ===
W wersji oryginalnej i tej przygotowanej na rynek amerykański, różni się początek filmu. W wersji brytyjskiej [[Lew afrykański|lew]] będący [[Logo|logiem]] wytwórni [[Metro-Goldwyn-Mayer]] zamienia się w wampira, z którego kłów, na pojawiające się napisy początkowe cieknie [[krew]].<ref>{{Cytuj |autor = Warnerarchive |tytuł = https://www.youtube.com/watch?v=cUucOLie_Yw |data = }}</ref> W wersji amerykańskiej film rozpoczyna się animacją o Profesorze Abronsiusie i Alfredzie, którzy spotykają wampira na cmentarzu i próbują go przegonić za pomocą czosnku i krzyża, ale on ucieka do trumny, gdy zaczyna świtać. Alfred otwiera trumnę i przytrzymuje drewniany kołek, a Profesor uderza go młotkiem tym samym wbijając go wampirowi w serce, tym samym go unicestwiając.<ref>{{Cytuj |autor = Warnerarchive |tytuł = https://www.youtube.com/watch?v=Nx123EC7-eQ |data = }}</ref>
=== Miejsce nagrywania ===
Film nagrywany był w studiach w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], a plenery we [[Włochy|Włoszech]]. Szczegółowe lokalizacje to: MGM British Studios w [[Borehamwood]] w [[Anglia|Anglii]], Elstre Studios w Borehamwood w Anglii (scena balu), Pinewood Studios w Iverheath w Anglii, [[Dolomity]] we Włoszech, [[Cortina d’Ampezzo|Cortina d'Ampezzo]] we Włoszech, Zamek Fischburg we Włoszech (zamek Hrabiego von Krolocka).
== Nagrody ==
Film nominowany był do dwóch nagród:
* Golden Train Award za Najlepszy film na Faro Island Film Festival w 1967 r.
* Nagroda Saturn za Najlepsze wydanie klasycznego filmu na DVD w 2005 r.
== Opinie na temat filmu ==
* ''Kultura'' (dodatek do ''[[Dziennik Polska-Europa-Świat|Dziennika Polska-Europa-Świat]]'')<ref>''Nieustraszeni pogromcy wampirów'', „Kultura” (dodatek do ''[[Dziennik Polska-Europa-Świat|Dziennika Polska-Europa-Świat]]''), nr z dn. 16.02.2007, s. 34.</ref>
: ''Reżyser i aktor Polański oczywiście tumani i śmieszy – miejscami prezentując humor wręcz slapstickowy – potrafi jednak również nieźle nastraszyć. Co filmowy klasyk, to klasyk. Koniecznie.''
Film dostał ocenę w serwisie 56 [[Metacritic]]<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=The Fearless Vampire Killers|url=https://www.metacritic.com/movie/the-fearless-vampire-killers|data dostępu=2021-02-04}}</ref>, 69% w serwisie [[Rotten Tomatoes]]<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=The Fearless Vampire Killers or: Pardon Me, but Your Teeth Are in My Neck (1967)|url=https://www.rottentomatoes.com/m/the_fearless_vampire_killers|data dostępu=2021-02-04}}</ref> oraz ocenę 7.5 w serwisie [[Filmweb]]<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=Nieustraszeni pogromcy wampirów / Dance of the Vampires|url=https://www.filmweb.pl/film/Nieustraszeni+pogromcy+wampir%C3%B3w-1967-8118|data dostępu=2021-02-04}}</ref>.
:
== Musical ==
Na podstawie Nieustraszonych pogromców wampirów powstał musical [[Taniec wampirów]] (tytuł oryginalny Tanz der Vampire). Muzykę skomponował [[Jim Steinman]], a libretto Michael Kunze. Premiera miała miejsce 4 października 1997 r.
== Przypisy ==
== Bibliografia ==
* [[Grażyna Stachówna|G. Stachówna]], ''Roman Polański i jego filmy'', Warszawa – Łódź 1994, s. 168-183.
* [[Gene Gutowski|Gutowski G. Gutowski.]], ''Od Hollocaustu do Hollywood'', Kraków 2002.
* Parker J. Parker, ''Polański'', Wrocław 1998, s. 110-111.
* [[Roman Polański|Polański R. Polański]], ''Roman'', Warszawa 1989, s. 199-213.
== Linki zewnętrzne ==
|
