Zofia Dłużewska-Kańska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
akt., źródła/przypisy
Happa (dyskusja | edycje)
m uzupełnienie po poprzedniej edycji
Linia 21:
Ukończyła [[Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie|SGGW w Warszawie]] z dyplomem inżyniera rolnika, a następnie [[Uniwersytet Warszawski]] na Wydziale Filozofii, pisząc pracę o [[Ludwika Śniadecka|Ludwice Śniadeckiej]]{{r|GW}}. W 1931 roku uzyskała doktorat{{r|WZ}}.
 
W czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] i w [[Historia Polski (1918–1939)|dwudziestoleciu międzywojennym]] czynnie działała w wielu ideowych organizacjach młodzieży szkolnej i akademickiej: działała w [[Harcerstwo|harcerstwie]], będąc członkinią Głównej Komendy Żeńskiej [[Związek Harcerstwa Polskiego|ZHP]] i redaktorką „Skrzydeł”{{Odn|Nowacki|1996|s=189–190}}, należała do [[Bratnia Pomoc|Bratniej Pomocy]], [[Organizacja Młodzieży Narodowej|Organizacji Młodzieży Narodowej]] Szkół Wyższych (od 1923 roku była członkinią Zarządu OMN{{r|TP164}}. Od co najmniej 1920 roku należała do tajnego [[Związek Młodzieży Polskiej „Zet”|„Zet”-u„Zetu”]]{{Odn|Nowacki|1996|s=245–246, 351}}, co najmniej od 1922 roku była siostrą zetową w Kole Braterskim „Zet”-u„Zetu”{{r|TP139}}, a co najmniej od wiosny 1923 roku – członkinią Wydziału Wykonawczego „Zet”-u„Zetu”{{r|TP152}}, a od października 1923 roku – członkinią Centralizacji „Zet”-u„Zetu”{{r|TP161}}.
 
Współpracowała z [[Polski Słownik Biograficzny|Polskim Słownikiem Biograficznym]], pisząc do niego szereg haseł biograficznych. Swoje biogramy zawdzięczają jej: [[Michał Byszewski]], [[Jan Nepomucen Dłużewski]] (powstaniec styczniowy, brat dziadka Zofii), [[Eustachy Leon Dobiecki]], [[Eustachy Onufry Dobiecki]], [[Adam Domaradzki]], [[Jan Dzierżanowski]], [[Jan Dzierżawski]], [[Kazimierz Gnoiński]], [[Jan Grzywaczewski (działacz społeczny)|Jan Grzywaczewski]], [[Władysław Hedinger]], [[Celina Iwanowska]], [[Helena Jamonttówa]], [[Stanisław Janicki (1899–1959)]], [[Mieczysław Łętowski]] (współautorka), [[Wanda Łowińska]] (współautorka), [[Andrzej Łukoski]] (współautorka), [[Władysława Martynowicz]], [[Franciszek Piltz]] (współautorka) i [[Stanisław Rudnicki (harcerz)|Stanisław Rudnicki]].
Linia 32:
== Życie prywatne ==
[[Plik:Dwór w Dłużewie.jpg|thumb|270px|Dwór w Dłużewie zaprojektowany przez [[Jan Fryderyk Heurich|Jana Fryderyka Heuricha]], dom dzieciństwa Zofii, wybudowany w 1902 roku, stan w 2013 roku, obecnie dom plenerowy [[Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie|Akademii Sztuk Pięknych]]]]
Zofia Dłużewska była córką Stanisława (1865–1935) i Anny Wilhelminy z domu Werner (1875–?). Urodziła się w rodzinie ziemiańskiej, w majątku [[Dłużew]], będącym własnością jej rodziny od XVI1530 wroku{{Odn|Małolepszy|2010|s=38}}<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Anna Mieszczanek |tytuł = Przedwojenni |data = 2020 |miejsce = Warszawa |wydawca = Muza |s = 180}}</ref>. Miała młodszą siostrę Wandę Marię (1904–2011), po mężu Rzewuską. W 1928 r.roku wyszła za mąż za Celestyna Kańskiego, [[rotmistrz]]a [[7 Pułk Ułanów Lubelskich|7 Pułku Ułanów Lubelskich]]{{r|WZ}}, który najprawdopodobniej zginął w czasie [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej w 1939 rroku]]. Mieli troje dzieci: Józefa (ur. w 1928 r.roku), Aleksandrę, po mężu Wojtaś, i Urszulę, po mężu KubicaKubicę{{r|WGM}}.
 
WOd 1935co najmniej 1933 roku Zofia mieszkała w domu rodzinnym w Dłużewie{{r|TP329}}. W 1935 roku, po śmierci ojca Stanisława Dłużewskiego, majątek w Dłużewie, liczący pod koniec lat dwudziestych XX w.wieku 42 hektary, przypadł w spadku, w równych częściach obu córkom. ZofiaW Kańska1937 roku Zofia spłaciła siostręWandę i stała się jedyną właścicielką Dłużewa; w 1938 r.roku w księgach hipotecznych widniała jako jedyna właścicielka. Konieczność podreperowania finansów rodziny skłoniła Zofię Kańską do przeznaczenia części dworu na letni pensjonat, który prowadziła do wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]]. Wojna zastała w pensjonacie piętnaście harcerek, które później pomagały w opiece nad trzydzieściorgiem dzieci rodzin, które w majątku znalazły schronienie uciekając przed wojną. Zofia Kańska dokładała wszelkich starań (razem z chłopkami pracowała fizycznie w polu, gdy żołnierze niemieccy strzelali do nich z samolotów), by gospodarstwo rolne należące do majątku mogło funkcjonować i wykarmić wszystkich, którzy trafiali tu w poszukiwaniu pomocy i chronieniaschronienia. Począwszy od 1 Xpaździernika 1939 r.roku, cztery dni spędziła tu [[Zofia Nałkowska]]<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cytuj |autor = Joanna Radziewicz |tytuł = Dwór w Dłużewie |opublikowany = Centralna Biblioteka Rolnicza |url = https://rme.cbr.net.pl/index.php/archiwum-rme/91-marzec-kwiecien-nr-48/w-polskich-dworach-dworkach/166-dwor-w-dluzewie}}</ref>, a w latach 1941–1943 mieszkał we dworze syn generała [[Władysław Anders|Władysława Andersa]], Jerzy. W posiadłości przeżył wojnę także Józef Skrzynecki, brat [[Piotr Skrzynecki|Piotra]]. Ich ojciec, [[Marian Skrzynecki|Marian]], był ostatnim dowódcą [[7 Pułk Ułanów Lubelskich|7 Pułku Ułanów Lubelskich]] w [[Mińsk Mazowiecki|Mińsku Mazowieckim]]{{Odn|Małolepszy|2010|s=41}}.
 
Po zakończeniu wojny, w 1946 r.roku, na mocy [[Reforma rolna w Polsce (1944)|reformy rolnej]] z 1944 r. państwo polskie zabrało Zofii Kańskiejroku majątek w Dłużewie, który przeszedł na własność skarbu państwa. We dworze ulokowano szkołę podstawową, a w 1978 r.roku, decyzją wojewody siedleckiego, dwór wraz z parkiem przekazano [[Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie|Akademii Sztuk Pięknych]] w Warszawie na dom pracy twórczej i ośrodek plenerowy. Po gruntownej renowacji dworu i rewaloryzacji parku ta dawna siedziba ziemiańska znów jaśnieje dawnym blaskiem<ref name=":0" /><ref name=":1" />.
 
Dwór rodziny Dłużewskich i otaczający go park były planem filmowym dla licznych produkcji. Nakręcono tu sceny do takich filmów jak: ''Śluby ułańskie'' w reżyserii [[Mieczysław Krawicz|Mieczysława Krawicza]], ''[[Panny z Wilka (film)|Panny z Wilka]]'' [[Andrzej Wajda|Andrzeja Wajdy]] (1979), ''[[Białe małżeństwo (film 1993)|Białe małżeństwo]]'' [[Magdalena Łazarkiewicz|Magdaleny Łazarkiewicz]] (1992), ''[[Prawo ojca]]'' [[Marek Kondrat|Marka Kondrata]] (1999) oraz serialu ''[[Sława i chwała (serial telewizyjny)|Sława i chwała]]'' [[Kazimierz Kutz|Kazimierza Kutza]] (1997){{Odn|Małolepszy|2010|s=43}} .
 
Zofia Dłużewska-Kańska została pochowana w [[Siennica (powiat miński)|Siennicy]]{{r|WZ}}.
 
== Przypisy ==