Bitwa pod Zasławiem (1920): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne merytoryczne |
m poprawa linków |
||
Linia 25:
[[Plik:A.Przybylski - Szkic nr 29.jpg|240px|thumb|[[Adam Przybylski]],<br />''Wojna Polska 1918–1921''{{odn|Przybylski|1930}}]]
[[Plik:Bój pod Zasławiem - Zał. Nr 13.png|thumb|240px|Skład bojowy [[1 Brygada Jazdy|1 Brygady Jazdy]]{{odn|Studia T.VI|1925}}]]
'''Bitwa pod Zasławiem''' – [[Walka (wojsko)|walki]] polskiej [[1 Brygada Jazdy|1 Brygady Jazdy]] płk. [[Janusz Głuchowski|Janusza Głuchowskiego]] z oddziałami sowieckich [[24 Dywizja Strzelców|24 Dywizji Strzelców]] komdywa Kozyriewa i [[47 Dywizja Strzelców|47 Dywizji Strzelców]] komdywa Timofieja Krugliakowa oraz Baszkirskiej Brygady Kawalerii w czasie ofensywy jesiennej wojsk polskich na Ukrainie, w okresie [[Wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej]].
== Geneza ==
2 września, jeszcze w czasie [[Obrona Zamościa|walk pod Zamościem]], [[Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego (1919)|Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego]] zdecydowało, iż [[3 Armia (II RP)|3.]] i [[6 Armia (II RP)|6 Armia]], po stosownym przegrupowaniu, około 10 września podejmą większą akcję zaczepną w kierunku wschodnim celem ''„nie tylko odrzucenia nieprzyjaciela poza granice Małopolski, lecz także rozbicia i zdezorganizowania jego sił tak, aby później można było utrzymać front przy użyciu słabych sił własnych"''{{odn|Cisek|Paduszek|Rawski|2010|s=68}}. 6 Armia gen. [[Robert Lamezan-Salins|Roberta Lamezan-Salinsa]] miała rozbić nieprzyjaciela znajdującego się między rzekami [[Gniła Lipa]] i [[Zbrucz]], spychając go w kierunku północno-wschodnim w rejon działań 3 Armii, przy jednoczesnym odcięciu mu dróg odwrotu na [[Tarnopol]]{{odn|Wyszczelski|2006|s=410}}.
15 września 6 Armia przystąpiła do ofensywy. Pod nowym dowództwem gen. [[Stanisław Haller|Stanisława Hallera]] oddziały polskiej armii uzyskały powodzenie operacyjne, a po trzech dniach walk sowiecka [[14 Armia (RFSRR)|14 Armia]] komarma [[Michaił Mołkoczanow|Michaiła Mołkoczanowa]] rozpoczęła pospieszny odwrót{{odn|Wysocki (red.)|2005|s=152}}. Część sił sowieckich znalazła się w rejonie [[Zasław (Ukraina)|Zasławia]]. Drogą [[Kłębówka (rejon zasławski)|Kłębówka]] – [[Topory]] na południowy wschód wycofywała się [[24 Dywizja Strzelców]] komdywa Kozyriewa, która straciła swoją 70 Brygadę [[Bitwa pod Hulowcami|pod Hulowcami,]] a drogą z Zasławia na Wołkowce maszerowała [[47 Dywizja Strzelców]]{{odn|Odziemkowski|2004|s=476}}. W tej sytuacji dowódca 6 Armii nakazał zniszczenie wojsk przeciwnika gromadzących się w rejonie Zasławia{{odn|Wyszczelski|2009|s=325}}. Dla przyspieszenia pościgu została utworzona grupa operacyjna płk. [[Stanisław Burhardt-Bukacki|Stanisława Burharta-Bukackiego]] w składzie: [[8 Dywizja Piechoty (II RP)|8 Dywizja Piechoty]] i [[1 Brygada Jazdy]], z zadaniem kierowania się wzdłuż [[Horyń|Horynia]] na Zasław{{odn|Wyszczelski|2013|s=339}}.
== Walczące wojska ==
Linia 94:
Podczas gdy 6 pułk ułanów z powodzeniem walczył pod Kłębówką, płk Głuchowski skierował 5 pułk ułanów płk. [[Stanisław Sochaczewski|Stanisława Sochaczewskiego]] na kierunek [[Topory (obwód chmielnicki)|Topory]] – [[Pryputni (obwód chmielnicki)|Pryputnie]], z zadaniem odcięcia nieprzyjacielowi odwrotu na [[Starokonstantynów]]. Pod Toporami 5 pułk ułanów został ostrzelany przez inne oddziały 24 Dywizji Strzelców. Ułani [[Wycofanie (wojsko)|cofnęli się]], a następnie pod osłoną wzgórza rozwinęli do szarży. 1 szwadron uderzył od północy, a pozostałe szwadrony od zachodu. Sowieci, nie podejmując walki, cofnęli się w stronę wsi [[Topirczyky|Toporczyki]] i tam zaczęli organizować obronę. Doszło do walki wręcz, w której polska kawaleria szybko zyskała zdecydowaną przewagę nad piechurami{{odn|Odziemkowski|2004|s=477}}{{odn|Nowiński|1929|s=37-38}}.
W międzyczasie na południe od Szczurowców pojawiła się Baszkirska Brygada Kawalerii. Przeciw liczącej około 500 Kozaków brygadzie płk Głuchowski skierował odwodowy 11 pułk ułanów. Szarża trzech szwadronów pułku, liczących w sumie około 250 ułanów, zmusiła dwukrotnie liczniejszą brygadę do odwrotu w kierunku Starokonstantynowa{{odn|Odziemkowski|1998|s=164}}. Porażka Baszkirskiej BK wywołała zamieszanie w zbliżających się do pola bitwy pod Zasławiem kolumnach [[47 Dywizja Strzelców|47 Dywizji Strzelców]]. Wykorzystując powodzenie, 5 pułk ułanów przegrupował siły i ruszył do nowej szarży. Kolejna szarża spowodowała, że Sowieci rozpoczęli odwrót na całym froncie. Skupili się tylko na zabezpieczeniu dostępu do przepraw na [[Horyń|Horyniu]]. Częścią sił obsadzili trakt na [[Szepetówka|Szepietówkę]]. Traktem tym wycofały się główne siły 47 Dywizji Strzelców. Wyczerpana bojem 1 Brygada Jazdy nie była już w stanie zorganizować kolejnego natarcia{{odn|Wysocki (red.)|2005|s=383}}{{odn|Soniński|1928|s=30}}. Sowiecka 14 Armia prowadziła szybki odwrót za Zbrucz. 24 września zajęła rubież: Stara Uszyca nad
<br />Komunikat prasowy Sztabu Generalnego z 28 września 1920 donosił{{odn|Pomarański|1920|s=301}}:
{{cytat|''W walkach pod Zasławiem w dniu 24 b. m. nasza 1-sza brygada jazdy wzięła przeszło 2 000 jeńców, 32 karabiny maszynowe i 3 działa.''}}
Linia 100:
== Bilans walk ==
W bitwie pod Zasławiem [[1 Brygada Jazdy]] płk. [[Janusz Głuchowski|Janusza Głuchowskiego]] pokonała kilkakrotnie liczniejsze oddziały sowieckie i skutecznie zdezorganizowała odwrót 14 Armii. Sukces okupiła stratą około 40 poległych i rannych. Sowieci stracili około 450 zabitych i rannych, a do niewoli dostało się 2680 czerwonoarmistów. Polacy zdobyli trzy działa i 35 ciężkich karabinów maszynowych{{odn|Odziemkowski|1998|s=165}}.
== Uwagi ==
| |||