Obrona Westerplatte: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Westerplatte maps 1.png|right|290px]]

=== Walki w dniu 1 września ===

1 września (piątek), o godz. 4:45 nad ranem niemiecki pancernik "[[SMS Schleswig-Holstein|Schleswig-Holstein]]" otworzył ogień z dziobowej wieży artyleryjskiej kal. 280 mm, skierowany na polską placówkę. Gdy ogromne, ważące 330 kg, pociski eksplodowały, w powietrze wyleciała brama kolejowa oraz fragmenty muru<ref>B. Kubisz, ''Wojsko Polskie – II wojna światowa nr 9...'', s. 8–9.</ref>. Chwilę potem polski posterunek został zaatakowany przez kompanię [[SS-Heimwehr Danzig|SS-"Heimwehr Danzig"]] oraz oddział szturmowy [[Piechota morska|piechoty morskiej]] (3. Kompania Morska "Stoßtrupp"), zaokrętowany wcześniej na niemieckiej jednostce<ref name=autonazwa1 />. Podczas pierwszego ataku na Westerplatte, Niemcy skoncentrowali swoje natarcie na placówkę "Prom", jednak gdy Polacy wytoczyli [[75 mm armata wz. 1902/26|działo kal. 75 mm]] na stanowisko koło elektrowni i zniszczyli dzięki niemu kilka gniazd niemieckich karabinów maszynowych oraz odparli atak na placówkę "Prom" i zniszczyli placówkę gdańskiej policji przy murze, Niemcy dali za wygraną i wycofali się po 90 minutach walk<ref name=autonazwa6>B. Kubisz, ''Wojsko Polskie – II wojna światowa nr 9...'', s. 9.</ref>. O godz. 4:50 mjr [[Henryk Sucharski]], komendant [[Wojskowa Składnica Tranzytowa (Westerplatte)|Wojskowej Składnicy Tranzytowej w Westerplatte]] w [[Wolne Miasto Gdańsk|Wolnym Mieście Gdańsku]] raportował Dowództwu [[Marynarka Wojenna (II RP)|Floty]]: <blockquote>''Pancernik "Schleswig-Holstein" rozpoczął o godz. 4:45 ostrzeliwanie Westerplatte z wszystkich dział. Bombardowanie trwa''<ref name=autonazwa1 /><ref name=autonazwa6 />.</blockquote>

 

 

=== Walki w dniach 2–7 września ===

[[Adolf Hitler|Hitlerowi]] i miejscowemu [[gauleiter]]owi [[Albert Forster|Forsterowi]] zależało na jak najszybszym zdobyciu Westerplatte, aby nie psuć uroczystości z okazji włączenia Gdańska do [[III Rzesza|Rzeszy]]. Z tego powodu niemieckie dowództwo zamierzało złamać morale Polaków<ref name=autonazwa7 />.

 

Był to jednak ostatni wysiłek obronny załogi Westerplatte. Ok. godz. 10:15 mjr [[Henryk Sucharski]], który już w poprzednich dniach domagał się kapitulacji, wydał rozkaz poddania się, argumentując to stratami (zginęło co najmniej 20 żołnierzy), beznadziejnym położeniem, wyczerpaniem żołnierzy, fatalnym stanem rannych<ref name=autonazwa8 /> i przewagą liczebną wroga (Niemcy dysponowali wówczas niemal dwudziestokrotną przewagą liczebną nad siłami obrońców) oraz wobec wypełnienia rozkazu obrony placówki przez jeden dzień<ref name=autonazwa1 />. Część obrońców chciała walczyć dalej, ale rozkaz został potwierdzony. Załoga zebrała się przy koszarach, a mjr Sucharski z dwoma żołnierzami udał się do Niemców. Dowódca wojsk niemieckich gen. [[Friedrich Eberhardt]] w uznaniu męstwa Polaków pozwolił majorowi przebrać się w mundur galowy oraz zachować [[Szabla|szablę]]<ref name=autonazwa8 />.

 

Obrona Westerplatte miała także, o czym rzadko się wspomina w historiografii, również wymiar żołnierskiego dramatu. Mjr Sucharski bowiem, po odparciu pierwszych ataków i propagandowym zademonstrowaniu polskich praw do Gdańska, z powodu braku jakichkolwiek nadziei na odsiecz, chciał zakończyć nierówny bój<ref name=autonazwa1 />. Mjr Sucharski całkowicie popadł w [[Kryzys psychiczny|załamanie nerwowe]], kiedy [[Luftwaffe]] przeprowadziła nalot na Westerplatte w dniu 2 września w celu złamania morale Polaków<ref name=autonazwa1 /><ref name=autonazwa7 />. Niewiele brakowało, aby Niemcy osiągnęli wtedy swój cel. Ten trwający 40 minut nalot poważnie nadszarpnął psychikę obrońców. Niektórzy żołnierze porzucili wtedy stanowiska i uciekli, chroniąc się w koszarach. Roztrzęsiony mjr Sucharski nakazał wywiesić [[Biała flaga|białą flagę]] na znak kapitulacji. Kryzys zażegnał jego energiczny zastępca kpt. [[Franciszek Dąbrowski]]<ref name=autonazwa7 /> – zwolennik kontynuowania obrony do wyczerpania wszelkich możliwości oporu<ref name=autonazwa1 />. Rozkazał zdjąć flagę i odizolować mjra Sucharskiego do czasu, aż dojdzie do siebie. Dąbrowski przejął dowództwo nad obroną, choć aby uniknąć niepotrzebnego fermentu w szeregach, utrzymywano to w tajemnicy. Prawdopodobnie kilku żołnierzy odmówiło powrotu na pozycje obronne i zostało zastrzelonych za niesubordynację (Niemcy odnaleźli po kapitulacji groby niezidentyfikowanych obrońców). Przeciwnik nie wykorzystał jednak momentu załamania i nie przeprowadził natarcia tuż po nalocie, które mogłoby się zakończyć upadkiem polskiej placówki<ref name=autonazwa7 />.

 

== Po bitwie ==

Straty niemieckie w bitwie o Westerplatte według oryginalnych szacunków polskich wynoszą ok. 300 zabitych i 700–1000 rannych<ref>W. Tym, ''Przygotowanie obrony i lądowa obrona polskiego wybrzeża morskiego 1-19 września 1939 r.'', cz. III, "Wojskowy Przegląd Historyczny" (dalej WPH) 1957, z. 4. s. 229–230.</ref>, jednak według nowszych danych wynoszą one około 30–50 zabitych i co najmniej 120 rannych<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Mariusz Wójtowicz-Podhorski |tytuł = Westerplatte 1939. Prawdziwa historia |data = 2009 |isbn = 978-83-7237-208-6}}</ref>, wobec ok. 15 poległych i ok. 50 rannych po stronie polskiej obrońców<ref name=autonazwa1 />. [[Krzysztof Komorowski (historyk)|Krzysztof Komorowski]] podaje 50 zabitych i 150 rannych po stronie niemieckiej<ref>[[Krzysztof Komorowski (historyk)|Krzysztof Komorowski]] (2009). "Westerplatte (1–7 IX 1939)". Boje polskie 1939–1945: przewodnik encyklopedyczny. Bellona. {{ISBN|978-83-11-10357-3}}. s. 447</ref>