Ernst Thälmann: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
+ kat.
poprawa linków, kat., ilustracja, infobox, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{BiogramPolityk infobox
|imię i nazwisko = Ernst Thälmann
|imię i nazwisko org =
|grafika = Ernst_Th%C3%A4lmann_1932Ernst Thälmann 1932.jpg
|opis grafiki =
|podpis pełne imię i nazwisko =
|imię i nazwisko urodzenia =
|data urodzenia = 16 kwietnia 1886
|miejscedata urodzenia = [[Hamburg16 kwietnia]] [[1886]]
|datamiejsce urodzenia śmierci = 18 sierpnia 1944[[Hamburg]]
|miejscedata śmierci = [[Buchenwald18 (KL)|Buchenwaldsierpnia]] [[1944]]
|zawódmiejsce śmierci = [[Buchenwald = polityk(KL)|Buchenwald]]
|odznaczeniafunkcja = Przewodniczący KC KPD
|commonspartia = Ernst[[Komunistyczna Partia Niemiec]] Thälmann(KPD)
|wwwod = 1925
|do = 1933
|małżonek = [[Rosa Thälmann]]
|poprzednik =
|następca =
|podpis =
|odznaczenia =
|commons = Category:Ernst Thälmann
|quote =
|www =
}}
[[Plik:Ernst-ThaelmannThälmann-Denkmal Weimar 2.jpgJPG|thumb|240px|Pomnik Ernsta Thälmanna w [[Weimar]]ze]]
'''Ernst Thälmann''' (ur. [[16 kwietnia]] [[1886]] w [[Hamburg]]u, zm. [[18 sierpnia]] [[1944]] w [[Buchenwald (KL)|Buchenwaldzie]]) – [[Niemcy|niemiecki]] polityk.
 
== Życiorys ==
Pracował jako robotnik portowy i marynarz<ref name=N645>[[Władysław Czapliński (historyk)|Władysław Czapliński]], [[Adam Galos]], W. Korta: ''Historia Niemiec'', Warszawa=-Kraków-Wrocław 1991, wyd. [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Ossolineum]], s. 645–647.</ref>. Od 1903 roku członek [[Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|Socjaldemokratycznej Partii Niemiec]] ([[językJęzyk niemiecki|niem.]] ''Sozialdemokratische Partei Deutschlands'', SPD){{r|N645}}. Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] przeszedł do [[Niezależna Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|USPDNiezależnej Socjaldemokratycznej Partii Niemiec]] (niem. ''Unabhängige Sozialdemokratische Partei Deutschlands'', USPD), w ramach której prowadził [[agitacjaAgitacja|agitację]] [[rewolucjaRewolucja|rewolucyjną]] wśród [[żołnierz]]y. Od 1920 członek [[Komunistyczna Partia Niemiec|Komunistycznej Partii Niemiec]] (niem. ''Kommunistische Partei Deutschlands'', KPD). W październiku 1923 rokudowodził zorganizowanym przez zorganizowałsiebie [[Powstanie hamburskie|powstaniepowstaniem robotniczerobotniczym]] w Hamburgu[[Hamburg]] i dowodził nimu<ref name=AC>Antoni Czubiński: ''Europa dwudziestego wieku: zarys historii politycznej'' Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1998, s. 104.</ref>. W 1924 roku został deputowanym dodowódcą [[ReichstagRoter Frontkämpferbund|Związku Bojowego Czerwonego Frontu]]u (niem. ''Roter Frontkämpferbund'', RFB). W 1925 został przewodniczącym Komitetu Centralnego KPD. Jako wysunięty przez [[Józef Stalin|Stalina]] przywódca partii usunął z jej kierownictwa partii [[Ruth Fischer]] i Arkadija Masłowa, związanych ideowo z [[Lewicowa Opozycja|Lewicową Opozycją]] i przeprowadził czystkę członków KPD. W latach 1928–1943 był członkiem Komitetu Wykonawczego [[Międzynarodówka Komunistyczna|Międzynarodówki Komunistycznej]]{{r|N645}}.
 
W 1924 został wybrany do [[Reichstag]]u. Funkcjępełniąc funkcję posła pełnił do 1933. Dwukrotnie (w [[Wybory prezydenckie w Niemczech w 1925 roku|1925]] i [[Wybory prezydenckie w Niemczech w 1932 roku|1932]]), bez powodzenia startował w wyborach prezydenckich w Niemczech.
 
3 marca 1933, poPo dojściu [[Adolf Hitler|Adolfa Hitlera]] w styczniu 1933 do władzy, 3 marca (na dwa dni przed [[Wybory parlamentarne w Republice Weimarskiej w marcu 1933 roku|wyborami parlamentarnymi]]), Thälmann został aresztowany, więziony w [[Sachsenhausen (KL)|Sachsenhausen]] w tzw.tak zwanym Zellenbau (oddział dla więźniów specjalnych), ponadto [[Moabit|Moabicie]], [[Hanower]]ze (od lata 1937 do sierpnia 1943) i [[Budziszyn]]ie (do sierpnia 1944). W 1944 (poPo [[zamachZamach 20 lipca|zamachu na Hitlera]] 20 lipca 1944) zamordowany (rozstrzelany) na jego osobisty rozkaz Hitlera w [[obózObóz koncentracyjny|obozie koncentracyjnym]] w [[Buchenwald (KL)|Buchenwaldzie]]. Pochowany na [[Cmentarz Centralny Friedrichsfelde w Berlinie|Cmentarzu Centralnym Friedrichsfelde]] w Berlinie[[Berlin]]ie.
 
== Upamiętnienie ==
<gallery>
Na [[Kuba|Kubie]] znajduje się [[wyspa Ernsta Thälmanna]]. W czasie [[Hiszpańska wojna domowa|hiszpańskiej wojny domowej (1936–1939)]] jednym z oddziałów walczących po stronie republikańskiej był [[Batalion im. Ernsta Thälmanna]].
Plik:Ernst Thaelmann Werdau1.JPG|Pomnik Thälmanna w [[Werdau]], 2009
Plik:Ernst-Thaelmann.jpg|Pomnik Thälmanna w [[Weimar]]ze
</gallery>
 
== Przypisy ==
Linia 42 ⟶ 50:
[[Kategoria:Politycy KPD]]
[[Kategoria:Politycy SPD]]
[[Kategoria:Działacze Międzynarodówki Komunistycznej]]
[[Kategoria:Posłowie do Reichstagu]]
[[Kategoria:Więźniowie więzienia w Moabicie]]
[[Kategoria:Więźniowie KL Sachsenhausen]]
[[Kategoria:Ofiary KL Buchenwald]]
[[Kategoria:Niemieckie ofiary niemieckich obozów koncentracyjnych]]
[[Kategoria:Straceni przez rozstrzelanie]]
[[Kategoria:Uczestnicy I wojny światowej (Cesarstwo Niemieckie)]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Hamburgu]]
[[Kategoria:Pochowani w Berlinie]]