Wikipedia

Prezydenci Stanów Zjednoczonych: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
lit., int., ujednoznacznienie, ilustracja, poprawa linków, wikizacja, jęz.
Matrek (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
58 824 edycje
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 46.76.172.121) i przywrócono wersję 62416195 autorstwa Andrzei111
Znacznik: Ręczne wycofanie zmian
Linia 21:
Ostatnim prezydentem, który umarł podczas sprawowania funkcji, jest [[John F. Kennedy]]. 22 listopada 1963 podczas kampanii wyborczej w [[Dallas]] został zastrzelony przez [[Lee Harvey Oswald|Lee Harveya Oswalda]]{{r|Kennedy}}.
* Czterech prezydentów zamordowano w czasie pełnienia urzędu: [[Abraham Lincoln]] (1861–1865), [[James Garfield]] (1881), [[William McKinley]] (1897–1901), [[John F. Kennedy]] (1961–1963). Oznacza to, że zamordowano ponad 9% urzędujących prezydentów. Obecnie każdy prezydent, także po zakończeniu kadencji, jest chroniony przez [[United States Secret Service|Secret Service]].
* Czterej prezydenci zmarli z przyczyn naturalnych w trakcie pełnienia urzędu: [[William Henry Harrison]] (1841), [[Zachary Taylor]] (1849–1850), [[Warren Harding]] (1921–1923), [[Franklin Delano Roosevelt|Franklin D. Roosevelt]] (1933–1945).
* Jeden prezydent ustąpił ze stanowiska: [[Richard Nixon|Richard M. Nixon]] (1969–1974).
* Trzej prezydenci byli poddani procedurze usunięcia z urzędu, ale zostali uniewinnieni przez [[Senat Stanów Zjednoczonych]]: [[Andrew Johnson]] (1865–1869, sądzony w roku 1868), [[Bill Clinton|William J. III Clinton]] (1993–2001, sądzony w 1998 roku), [[Donald Trump|Donald J. Trump]] – jako jedyny dwukrotnie (2017–2021, sądzony w 2020 i 2021 roku).
 
=== Sposób objęcia urzędu ===
* Pięciu prezydentów objęło urząd, mimo że przegraliby w głosowaniu powszechnym (w wypadku Adamsa należy zauważyć, że w XIX wieku wiele stanów, np. [[Delaware]], [[Karolina Południowa]] nie przeprowadzały powszechnych wyborów elektorów, których wybierała stanowa legislatywa, zatem nie wiadomo, jakie faktycznie poparcie mieli kandydaci w całym kraju): [[John Quincy Adams]] (1825–1829, pokonany w głosowaniu powszechnym przez [[Andrew Jackson]]a), [[Rutherford Hayes]] (1877–1881, pokonany przez [[Samuel J. Tilden|Samuela J. Tildena]]), [[Benjamin Harrison]] (1889–1893, pokonany przez [[Grover Cleveland|Grovera Clevelanda]]), [[George W. Bush]] (2001–2009, pokonany przez [[Al Gore|Alberta A.Ala Gore’a]]), [[Donald Trump]] (2017-2021, pokonany przez [[Hillary Clinton|Hillary D.R. Clinton]]).
* Dwaj prezydenci zostali ostatecznie wybrani przez [[Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych|Izbę Reprezentantów]]: [[Thomas Jefferson]] (1801–1809), [[John Quincy Adams]] (1825–1829).
* Pięciu prezydentów, którzy zostali wybrani lub mianowani na stanowisko wiceprezydenta i objęli najwyższy urząd w wyniku sukcesji, nigdy nie zostało wybranych na prezydenta: [[John Tyler]] (1841–1845), [[Millard Fillmore]] (1850–1853), [[Andrew Johnson]] (1865–1869), [[Chester Arthur]] (1881–1885), [[Gerald Ford|Gerald R. Ford Jr.]] (1974–1977).
* Jeden prezydent był wiceprezydentem i prezydentem nie z wyboru, ale z nominacji (w wyniku zastosowania [[25. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych|25. poprawki do Konstytucji]]): [[Gerald Ford|Gerald R. Ford Jr.]] (1974–1977).
* Czterej wiceprezydenci, którzy objęli rządy w wyniku sukcesji, zostali potem wybrani na kolejną kadencję: [[Theodore Roosevelt]] (1901–1909, wybrany w 1904 r.), [[Calvin Coolidge|John C. Coolidge Jr.]] (1923–1929, wybrany w 1924 r.), [[Harry Truman|Harry S. Truman]] (1945–1953, wybrany w 1948 r.), [[Lyndon B. Johnson]] (1963–1969, wybrany w 1964 r.)
 
== Lista prezydentów Stanów Zjednoczonych ==
Linia 325:
|rowspan=2| [[Plik:Collier's Wilson Woodrow (croped).jpg|90px|link=Woodrow Wilson]]
|rowspan=2 style="background: #3333FF;"|  
|rowspan=2| <center>'''28.<br />[[Woodrow Wilson|Thomas W.Woodrow Wilson]]'''<br />(ur. 1856, zm. 1924)</center>
|rowspan=2| 4 marca 1913
|rowspan=2| 4 marca 1921
Linia 341:
|<center>{{partie polityczne - nazwa|[[Partia Republikańska (Stany Zjednoczone)|republikanin]]}}</center>
|rowspan=2| <center>34<br />([[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1920 roku|1920]])</center>
|<center>29.<br />[[Calvin Coolidge|John C. Coolidge Jr.]]</center>
|-
|rowspan=2| [[Plik:Calvin Coolidge cph.3g10777 (cropped).jpg|90px|link=Calvin Coolidge]]
|rowspan=2 style="background: #FF3333;"| &nbsp;
|rowspan=2| <center>'''30.<br />[[Calvin Coolidge|John C.Calvin Coolidge Jr.]]'''<br />(ur. 1872, zm. 1933)</center>
|rowspan=2| 2 sierpnia 1923
|rowspan=2| 4 marca 1929
Linia 356:
|[[Plik:Herbert Hoover.jpg|90px|link=Herbert Hoover]]
|style="background: #FF3333;"| &nbsp;
|<center>'''31.<br />[[Herbert Hoover|Herbert C. Hoover]]'''<br />(ur. 1874, zm. 1964)</center>
|4 marca 1929
|4 marca 1933
Linia 365:
|rowspan=4| [[Plik:FDR 1944 Color Portrait.tif|90px|link=Franklin Delano Roosevelt]]
|rowspan=4 style="background: #3333FF;"| &nbsp;
|rowspan=4| <center>'''32.<br />[[Franklin Delano Roosevelt|Franklin D. Roosevelt]]'''{{u|zmarl}}{{u|uwaga10}}<br />(ur. 1882, zm. 1945)</center>
|rowspan=4| 4 marca 1933
|rowspan=4| † 12 kwietnia 1945
Linia 383:
|rowspan=2| [[Plik:TRUMAN 58-766-06 CROPPED.jpg|90px|link=Harry Truman]]
|rowspan=2 style="background: #3333FF;"| &nbsp;
|rowspan=2| <center>'''33.<br />[[Harry Truman|Harry S. Truman]]'''<br />(ur. 1884, zm. 1972)</center>
|rowspan=2| 12 kwietnia 1945
|rowspan=2| 20 stycznia 1953
Linia 403:
|<center>43<br />([[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1956 roku|1956]])</center>
|-
|[[Plik:John F. Kennedy, White House color photo portraitJfk2.jpg|116x116px90px]]
|style="background: #3333FF;"| &nbsp;
|<center>'''35.<br />[[John F. Kennedy]]'''{{u|zamordowany}}<br />(ur. 1917, zm. 1963)</center>
Linia 412:
|<center>37.<br />[[Lyndon B. Johnson]]</center>
|-
|rowspan=2| [[Plik:37 Lyndon B. Johnson 3x4to Joaquin De Alba with appreciation and... Dec. 1967 reducida (croped).jpg|119x119px90px|link=Lyndon B. Johnson]]
|rowspan=2 style="background: #3333FF;"| &nbsp;
|rowspan=2| <center>'''36.<br />[[Lyndon B. Johnson]]'''<br />(ur. 1908, zm. 1973)</center>
Linia 425:
|rowspan=4| [[Plik:Richard Nixon.07-08-1971.jpg|90px|link=Richard Nixon]]
|rowspan=4 style="background: #FF3333;"| &nbsp;
|rowspan=4| <center>'''37.<br />[[Richard Nixon|Richard M. Nixon]]'''{{u|zrezygnowal}}<br />(ur. 1913, zm. 1994)</center>
|rowspan=4| 20 stycznia 1969
|rowspan=4| 9 sierpnia 1974
Linia 436:
|style="background:#DCDCDC;"| <center><small>wakat<br />10&nbsp;października&nbsp;1973&nbsp;–&nbsp;6&nbsp;grudnia&nbsp;1973</small></center>
|-
|<center>40.<br />[[Gerald Ford|Gerald R. Ford Jr.]]<br /><small>1973−1974</small></center>
|-
|rowspan=2| [[Plik:Gerald Ford (croped)-1.jpg|90px|link=Gerald Ford]]
|rowspan=2 style="background: #FF3333;"| &nbsp;
|rowspan=2| <center>'''38.<br />[[Gerald Ford|Gerald R. Ford Jr.]]'''<br />(ur. 1913, zm. 2006)</center>
|rowspan=2| 9 sierpnia 1974
|rowspan=2| 20 stycznia 1977
Linia 446:
|style="background:#DCDCDC;"| <small><center>wakat<br />9 sierpnia 1974 – 19 grudnia 1974</center></small>
|-
|<center>41.<br />[[Nelson Rockefeller|Nelson A. Rockefeller]]<br /><small>1974−1977</small></center>
|-
|[[Plik:Jimmy Carter (cropped).jpg|90px|link=Jimmy Carter]]
|style="background: #3333FF;"| &nbsp;
|<center>'''39.<br />[[Jimmy Carter|James E. Carter Jr.]]'''<br />(ur. 1924)</center>
|20 stycznia 1977
|20 stycznia 1981
|<center>{{partie polityczne - nazwa|[[Partia Demokratyczna (Stany Zjednoczone)|demokrata]]}}</center>
|<center>48<br />([[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1976 roku|1976]])</center>
|<center>42.<br />[[Walter Mondale|Walter F. Mondale]]</center>
|-
|rowspan=2| [[Plik:Official Portrait of President Reagan 1981.jpg|90px|link=Ronald Reagan]]
|rowspan=2 style="background: #FF3333;"| &nbsp;
|rowspan=2| <center>'''40.<br />[[Ronald Reagan|Ronald W. Reagan]]'''<br />(ur. 1911, zm. 2004)</center>
|rowspan=2| 20 stycznia 1981
|rowspan=2| 20 stycznia 1989
Linia 479:
|rowspan=2| [[Plik:Bill Clinton.jpg|90px|link=Bill Clinton]]
|rowspan=2 style="background: #3333FF;"| &nbsp;
|rowspan=2| <center>'''42.<br />[[Bill Clinton|William J. Clinton]]'''<br />(ur. 1946)</center>
|rowspan=2| 20 stycznia 1993
|rowspan=2| 20 stycznia 2001
|rowspan=2|<center> {{partie polityczne - nazwa|[[Partia Demokratyczna (Stany Zjednoczone)|demokrata]]}}</center>
|<center>52<br />([[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1992 roku|1992]])</center>
|rowspan=2| <center>45.<br />[[Al Gore|Albert A. Gore Jr.]]</center>
|-
|<center>53<br />([[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1996 roku|1996]])</center>
Linia 501:
|rowspan=2| [[Plik:President Barack Obama, 2012 portrait crop.jpg|90px|link=Barack Obama]]
|rowspan=2 style="background: #3333FF;"| &nbsp;
|rowspan=2| <center>'''44.<br />[[Barack Obama|Barack H. Obama]]'''<br />(ur. 1961)</center>
|rowspan=2| 20 stycznia 2009
|rowspan=2| 20 stycznia 2017
|rowspan=2|<center> {{partie polityczne - nazwa|[[Partia Demokratyczna (Stany Zjednoczone)|demokrata]]}}</center>
|<center>56<br />([[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2008 roku|2008]])</center>
|rowspan=2| <center>47.<br />[[Joe Biden|Joseph R. Biden Jr.]]</center>
|-
|<center>57<br />([[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2012 roku|2012]])</center>
Linia 512:
|[[Plik:Official Portrait of President Donald Trump (cropped).jpg|90px|link=Donald Trump]]
|style="background: #FF3333;"| &nbsp;
|<center>'''45.<br />[[Donald Trump|Donald J. Trump]]'''<br />(ur. 1946)</center>
|20 stycznia 2017
|20 stycznia 2021
|<center>{{partie polityczne - nazwa|[[Partia Republikańska (Stany Zjednoczone)|republikanin]]}}</center>
|<center>58<br />([[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2016 roku|2016]])</center>
|<center>48.<br />[[Mike Pence|Michael Pence]]</center>
|-
|[[Plik:Portrait of United States President Joe Biden (cropped).jpg|90px|link=Joe Biden]]
|style="background: #3333FF;"| &nbsp;
|<center>'''46.<br />[[Joe Biden|Joseph R. Biden Jr.]]'''<br />(ur. 1942)</center>
|20 stycznia 2021
|
|Nadal urzęduje
|<center>{{partie polityczne - nazwa|[[Partia Demokratyczna (Stany Zjednoczone)|demokrata]]}}</center>
|<center>59<br />([[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2020 roku|2020]])</center>
|<center>49.<br />[[Kamala Harris|Kamala D. Harris]]</center>
|-
|}
Linia 532:
== Byli prezydenci ==
{{Galeria
| Nazwa =
| wielkość = 300
|pozycja=right
| pozycja = right|Plik:FordNixonBushReaganCarter.jpg|Od lewej: prezydenci [[Gerald Ford]], [[Richard Nixon]], [[George H.W. Bush]], [[Ronald Reagan]], oraz [[Jimmy Carter]] podczas uroczystego otwarcia [[Biblioteki prezydenckie w Stanach Zjednoczonych|Prezydenckiej Biblioteki im.imienia Ronalda W.Wilsona Reagana]] (1991)|Plik:George W. Bush Presidential Center dedication.tif|Od lewej: prezydenci [[Barack Obama]], [[George W. Bush]], [[Bill Clinton]], [[George H.W. Bush]] i [[Jimmy Carter]] podczas otwarcia Prezydenckiej Biblioteki im. Georga W. Busha (2013)
|Plik:George W. Bush Presidential Center dedication.tif|Od lewej: prezydenci [[Barack Obama]], [[George W. Bush]], [[Bill Clinton]], [[George H.W. Bush]] i [[Jimmy Carter]] podczas otwarcia Prezydenckiej Biblioteki imienia Georga Walkera Busha (2013)
}}
Zgodnie z prawem ustalonym we wczesnych latach 60. XX wieku byłym prezydentom Stanów Zjednoczonych przysługuje dożywotnie uposażenie w wysokości pensji sekretarza gabinetu, rządowe ubezpieczenie zdrowotne, środki na fundusze reprezentacyjne i prowadzenie biura oraz ochrona osobista [[United States Secret Service|Secret Service]]. Byli prezydenci zachowują również prawo dostępu do tajnych informacji wywiadowczych na poziomie porównywalnym z wysokiej rangi urzędnikami prezydenckimi, jednak nieco niższym niż urzędujący prezydent. Dokładny zakres i częstotliwość przekazywanych im informacji zależą od preferencji zarówno każdego z byłych prezydentów, jak i obecnej administracji. Ma to na celu lepszą koordynację publicznej działalności byłych głów państwa z bieżącymi priorytetami i wyzwaniami. Każdy były prezydent zakłada też bibliotekę własnego imienia, gdzie gromadzi materiały związane ze swoją prezydenturą. Niektórzy tworzą też własne fundacje.
Linia 551 ⟶ 553:
* [[Donald Trump]] (ur. 1946, prezydent 2017–2021).
 
Najdłużej żyjącym prezydentem na emeryturze jest żyjący do dziś [[Jimmy Carter|James E. Carter Jr.]] (od 1981). Po nim w tej statystyce są: [[Herbert Hoover|Herbert C. Hoover]] (1933–1964) i [[Gerald Ford]] (1977–2006). Najkrócej, bo zaledwie kilka miesięcy, [[James Polk]].
 
== Prezydenci Stanów Zjednoczonych, którzy zmarli podczas pełnienia kadencji ==
Linia 578 ⟶ 580:
|-
|7
| align="center"| 32 || {{sortname|Franklin D.Delano|Roosevelt}} || align="center" | 1932, 1936, 1940, 1944 ||align="center"| 4422 || 12 kwietnia 1945 || [[krwotok śródmózgowy]] ||align="center"| 63 || {{sortname|Harry|Truman}} ||align="center"|{{r|Roosevelt}}
|-
|8
Linia 657 ⟶ 659:
|1909–1913
|[[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1912 roku]]
|[[Woodrow Wilson|Thomas W. Wilson]]
|
|-
Linia 670 ⟶ 672:
|10
|38
|[[Gerald Ford|Gerald R. Ford Jr.]]
|1974–1977
|[[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1976 roku]]
|[[Jimmy Carter|James E. Carter Jr.]]
|Objął urząd w wyniku rezygnacji<br />prezydenta [[Richard Nixon|Richarda M. Nixona]].
|-
|11
|39
|[[Jimmy Carter|James E. Carter Jr.]]
|1977–1981
|[[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1980 roku]]
|[[Ronald Reagan|Ronald W. Reagan]]
|
|-
Linia 689 ⟶ 691:
|1989–1993
|[[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1992 roku]]
|[[Bill Clinton|William J. III Clinton]]
|
|-
|13
|45
|[[Donald Trump|Donald J. Trump]]
|2017–2021
|[[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2020 roku]]
|[[Joe Biden|Joseph R. Biden Jr.]]
|
|}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Prezydenci_Stanów_Zjednoczonych”