Dąbrowa (powiat koszaliński): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Wikiprojekt 'polskie miejscowości': uzupełnij hasło o swojej wsi i pomóż w integracji haseł o pozostałych miejscowościach! |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
|DĄBROWA
Kościół gotycki o kształcie prostokąta z pięciobocznie zamkniętym prezbiterium od wschodu, czworoboczną wieżą od zachodu i dobudówką od południowego wschodu. Kościół zbudowany z cegły i kamienia polnego z wmurowanymi kamieniami młyńskimi. Widok ogólny od zachodniej strony na budynek szkoły i kościół. Zabudowa wsi, wodok od zachodu, zagrody nr 60, 59 i 58. Widok od pn/zach. na zagrody nr 25, 26 i 27. Młyn istniał w Dąbrowie najprawdopodobniej już od XIV wieku9. W 1406 roku Opat Johann nadał go w dziedziczne lenno Martmowi Lowe z Darłowa. Prawo dziedziczenia młyna potwierdził w 1558 roku książę Barnim. Stary młyn obsługiwał mieszkańców Dąbrowy, Wiekowa i Grabowa. Istniejący budynek młyna został wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie stanowi własność prywatną.
1. NAZWA MIEJSCOWOŚCI: DĄBROWA
2. NAZWY DAWNE : DAMEROW
3. PIERWSZA WZMIANKA ; 1252 rok
4. HISTORIA-ZARYS:
Nazwa miejscowości pochodzi od appellatiwu 'dąbrowa' - czyli lasu liściastego z przewagą dębów. W najstarszych dokumentach wzmiankowana jako Damerowe (1252, 1253, 1268, 1269, 1270, 1271, 1275, 1277, 1290, 1308, 1309 r.), Damerowen (1252 r.), Damerow (1406 r., 1499, 1628, 1779-85, przed 1945 r.). Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1252 roku, kiedy to książę Świętopełk podarował klasztorowi cystersów w Dargun Bukowo, Dąbrowę i kilka innych miejscowości w celu założenia klasztoru. Od tego czasu Dąbrowa była wsią opacką, a po sekularyzacji dóbr klasztornych w czasach reformacji ( od 1537 roku) należała do książęcej domeny darłowskiej. W 1406 roku Opat Johann nadał w dziedziczne lenno młyn w Dąbrowie Martinowi Lowe z Darłowa. Prawo dziedziczenia młyna potwierdził w 1558 roku książę Barnim. Stary młyn obsługiwał mieszkańców Dąbrowy, Wiekowa i Grabowa. Zgodnie z listą podatkową domeny darłowskiej z 1666 roku w Dąbrowie zamieszkiwali: sołtys, 12 kmieci, l zagrodnik posiadający niewielki obszar gruntu, zagrodnik bez ziemi oraz l młynarz i jednocześnie zagrodnik. W 1780 roku we wsi zamieszkiwał pastor, kościelny, 11 kmieci, sołtys, dwóch zagrodników, w tym kowal, 5 chałupników ( małorolnych), młynarz. Wraz z domem wdów ( po pastorze), chałupy owczarza było we wsi 25 domów. Do wsi należał folwark, na którym służyło 4 kmieci i l zagrodnik. W Dąbrowie istniała również cegielnia. Została ona wzniesiona w XIX wieku, przez ówczesnego właściciela dóbr ziemskich w Dąbrowie SENGLINA. Cegielnia znajdowała się na zachód od zabudowań wsi i funkcjonowała do końca XIX wieku. Po parcelacji budynki cegielni wraz z domem zostały przejęte przez zarządcę cegielni. Zniszczyły je wojska radzieckie w 1945 roku. Przed 1939 roku Dąbrowa była bogatą, wsią. Dobrze funkcjonowała gospodarka rolna i hodowlana - istniało 10 dużych gospodarstw rolnych o pow. 20-42 ha. We wsi funkcjonował młyn wodny i elektryczny, była gospoda ze świetlicą, 3 punkty sprzedaży towarów kolonialnych, mieszkało 2 kowali., rzeźnik, stolarz, szewc, krawiec, fryzjer, elektryk i 2 stelmachów.
Cmentarz komunalny - usytuowany na wschód od zabudowy wsi, założony w końcu XIX wieku, wygrodzony od zachodu żywopłotem głogowym i współcześnie - siatką metalową na słupkach. Środek cmentarza przecina aleja lipowa. W drzewostanie zachowane jesion zwisły, lipy drobnolistne. Na cmentarzu licznie zachowane nagrobki i mogiły. W 1/4 części cmentarza współczesne pochówki.
5. INSTYTUCJE KOŚCIELNE I KOMUNALNE:
a. Kościół gotycki o kształcie prostokąta z pięciobocznie zamkniętym prezbiterium od wschodu, czworoboczną wieżą od zachodu i dobudówką od południowego wschodu. Kościół zbudowany z cegły i kamienia polnego z wmurowanymi kamieniami młyńskimi. Kościół był przebudowywany i powiększany. Najstarszą jego częścią jest prezbiterium. Za czas jego budowy przyjmuje się datę pokoło 1400 r. Pierwotnie kościół został poświęcony Sw. Wawrzyńcowi. Relikwie świętego miały znajdować się wraz z dokumentami biskupa Martina Cantha z 1507 roku w drewnianej kapsule. Po koniec XIX wieku zostały przekazane do Muzeum w Szczecinie?.
b. Plebania i urząd parafialny - wzniesiony w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła, po północnej stronie placu przykościelnego.
c. Szkoła - obecnie budynek mieszkalny nr 5. Budynek szkolny murowany z cegły, wzniesiony około 1900 roku. W Dąbrowie była szkoła powszechna z dwiema pomieszczeniami do nauki, w klasach l - 4 i 5 - 8. Przed wzniesieniem tego budynku nauka odbywała się w domu jednego z gospodarzy.
6. PRZEMYSŁ, TECHNIKA
a. Młyn istniał w Dąbrowie najprawdopodobniej już od XIV wieku9. W 1406 roku Opat Johann nadał go w dziedziczne lenno Martmowi Lowe z Darłowa. Prawo dziedziczenia młyna potwierdził w 1558 roku książę Barnim. Stary młyn obsługiwał mieszkańców Dąbrowy, Wiekowa i Grabowa. Istniejący budynek młyna został wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie stanowi własność prywatną.
b. Cegielnia została wzniesiona w XIX wieku, przez ówczesnego właściciela dóbr ziemskich w Dąbrowie SENGLINA; znajdowała się na zachód od zabudowań wsi i funkcjonowała do końca XIX wieku. W cegielni zatrudnionych było ok. 20 osób, w tym i kobiety i dzieci. Większość czynności wykonywano ręcznie. Wypalane cegły były eksportowane do wielu miejscowości w Niemczech. Po parcelacji majątku Senglina budynki cegielni wraz z domem zostały przejęte przez zarządcę cegielni. Zniszczyły je wojska radzieckie w 1945 roku.
c. Nawierzchnia dróg - brukowana na odcinku od głównej drogi wiejskiej do młyna, od głównej drogi w kierunku kościoła i dawnej szkoły
7. UKŁAD WSI:
a. Lokacyjny - wg badaczy nimieckich :ulicówka o zabudowie zamkniętej od południa kościołem, a od północy budynkiem młyna.
b. Przekształcenia/ zmiany ulicówka przekształcona w owalmcę przeciętą rzeką, rozlaną w części północnej w staw młyński. Przekształcenia te następowały od wieku XVII do pół. XIX -tego. Na początku lat 20 -tych -wieś została rozbudowana w wielodrożnicę poprzez lokalizację wzdłuż drogi wiodącej w kierunku -południowo - zachodnim zabudowy osadniczej ( dla przybywających na Pomorze Niemców z ziem utraconych przez Rzeszę w wyniku traktatu pokojowego po I wojnie światowej m.in. poznańskiego i dzisiejszego bydgoskiego, a także prowadzonej w ramach tzw kolonizacji wewnętrznej.
c. Współczesny - zachowany lokacyjny wraz z przekształceniami j. w.
8.UKŁAD ZAGRÓD:
a. Tradycyjny - We wsi występują zagrody typu "A"oraz zagrody typu "D" duże, należące do bogatego chłopstwa. W zabudowie uzupełniającej występuje typ zagrody "E".
b. Współczesny - występują zagrody tradycyjne, historyczne z dominującym typem "A"
9. ZABUDOWA:
a. Mieszkalna - na terenie wsi występują prawie wszystkie typy zabudowy mieszkalnej, w tym tradycyjny typ chałupy I, IA, I B, typ 11,11 A, i II B, typ III, i typ V.
b. Gospodarcza- w istniejącej zabudowie gospodarczej dominuje budownictwo szachulcowe, wystęopuje również szachulcowo - murowane i murowane. Czytelny jest historyczny typ budynku bramnego, obory II kondygnacyjne, murowano- drewniane. Istnieje dawny budynek kuźni.
10.ZIELEŃ KOMPONOWANA I CMENTARZE:
a. Cmentarz przykościelny pochodzący z czasów budowy kościoła (XIV wiek?) o czytelnych granicach, nieczytelnych kwaterach, częściowo zachowanych nagrobkach (z 1893 i 1849 roku ) W zadrzewieniu dąb szypułkowy, pomnikowy, klony, modrzew. Zachowane kamienne schody i brukowana alejka na plac przykościelny.
b. Cmentarz ewangelicki ( przylegający od wschodu do cmentarza przykościelnego) o czytelnych granicach - zachowany mur ogrodzeniowy z naturalnego kamienia, nieczytelnych kwaterach i licznie zachowanych fragmentach nagrobków, kojców metalowych z lat 30-tych naszego wieku. W zadrzewieniu bogato zachowanym aleja grabowa, dęby szypułkowe, buk czerwony, jodła.
c. Cmentarz komunalny - usytuowany na wschód od zabudowy wsi, założony w końcu XIX wieku, wygrodzony od zachodu żywopłotem głogowym i współcześnie - siatką metalową na słupkach. Środek cmentarza przecina aleja lipowa. W drzewostanie zachowane jesion zwisły, lipy drobnolistne. Na cmentarzu licznie zachowane nagrobki i mogiły. W 1/4 części cmentarza współczesne pochówki.
c. Obsadzenia dróg - w kierunku młyna
11. KRAJOBRAZ
Wieś malowniczo położona w północno wschodniej części gminy, zlokalizowana w obniżeniu terenu wzdłuż przepływającej przez centrum rzeczki. Większość zabudowy zlokalizowana po stronie zachodniej, na wyniesieniu opadającym dość stromo w kierunku wschodnim tj. kierunku rzeczki. W otoczeniu rozległe pola i pastwiska, poprzerywane kępami drzew.
12.STAN ZACHOWANIA:
A. Układu wsi - zachowany lokacyjny z przekształceniami
B. Układu zagród - w większości zachowany historyczny układ zagród, w części zniekształcony wyburzeniami i rozbudową o budynki gospodarcze współczesne; czytelne granice działek i układ budynków.
C. Zabudowy - zachowane wszystkie typy historycznych form zabudowy, częściowo przemurowane, przebudowane.
D. Zieleni komponowanej i cmentarzy -
a. Cmentarz przykościelny czytelne granice, nieczytelnych kwatery, częściowo zachowane nagrobkach (z 1893 i 1849 roku ) Zachowane zadrzewienie: dąb szypułkowy, pomnikowy, klony, modrzew. Zachowane kamienne schody i brukowana alejka na plac przykościelny.
b. Cmentarz ewangelicki czytelne granice - zachowany mur ogrodzeniowy z naturalnego kamienia, nieczytelne kwatery, licznie zachowanych fragmentach nagrobków, kojce metalowe z lat 30-tych naszego wieku. W zadrzewieniu bogato zachowanym aleja grabowa, dęby szypułkowe, buk czerwony, jodła.
c. Cmentarz komunalny - czytelne granice, wygrodzone od zachodu żywopłotem głogowym i współcześnie - siatką metalową na słupkach.Zachowana aleja lipowa. W drzewostanie zachowane jesion zwisły, lipy drobnolistne. Na cmentarzu licznie zachowane nagrobki i mogiły. W 1/4 części cmentarza współczesne pochówki.
13. LICZBA MIESZKAŃCÓW (STAN NA DZIEŃ 31.12.2000) - 382, stan na dzień 18.10.2004 - 378
14. POWIERZCHNIA EWIDENCYJNA OBRĘBU - 814,3 ha
| |||