Odrodzenie celtyckie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
BzBot (dyskusja | edycje)
m BzBot: poprawka tekstu: (-[[USA| +[[Stany Zjednoczone|)
Linia 15:
W pierwszej połowie [[wiek XIX|wieku XIX]] rodzący się podziemny ruch irlandzki podzielił się na dwa odłamy: jeden, skupiony wokół [[Stowarzyszenie Katolickie|Stowarzyszenia Katolickiego]] ([[Henry Grattan]] i [[Daniel O'Connell]]), głosił hasła polityki ugodowej, zmierzającej do negocjacji z Anglikami, głównie o prawa katolików. Drugi zaś - powstała w [[1842]] roku [[Młoda Irlandia|''Młoda Irlandia'']] ([[Charles Duffy|Charles Gavan Duffy]]), hołdowała hasłom radykalnym i rewolucyjnym, zapowiadała walkę o niepodległość. W [[1848]] z jej inicjatywy rozpoczęło się powstanie, nieudane i krwawo stłumione, nazywane sarkastycznie [[Bitwa na grządce kapusty w ogrodzie wdowy McCormack|Bitwą na grządce kapusty w ogrodzie wdowy McCormack]].
 
W roku [[1845]] przez Irlandię przeszła ziemniaczana zaraza, która zapoczątkowała czteroletnią [[Klęska głodu w Irlandii|klęskę głodu]]. W tym czasie sprawy polityczne zeszły na dalszy plan. Wtedy też rozpoczęła się masowa emigracja z Wyspy, głównie do [[USAStany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]]. Właśnie w Ameryce został założony nowy ruch rewolucyjny [[Towarzystwo Feniańskie]]. Fenianie nawiązywali do bojowych tradycji Tone'a i odrzucali możliwość parlamentarnych metod walki. Jednym z przywódców ruchu był [[John O'Leary]], który swoje idee ogłaszał w wydawanym przez siebie piśmie ''The Irish People'' (''Irlandzki lud''). W [[1867]] roku na terenie Irlandii wybuchło kolejne powstanie, ale tak jak i wcześniejsze zakończyło się całkowitym fiaskiem - nie nadeszła oczekiwana pomoc od fenian, a przywódców aresztowano jeszcze przed rozpoczęciem buntu.
 
Po klęsce powstania podjęto walkę o niezależność w angielskim parlamencie (ruch [[Home Rule|''Home Rule'']], zainicjowany przez [[Isaac Butt|Isaaca Butta]] i [[Charles Stewart Parnell|Charlesa Stewarta Parnella]]). Co ciekawe, Irlandczycy znaleźli niespodziewanego sojusznika w osobie premiera Anglii [[William Ewart Gladstone|Williama Gladstone'a]]. Szef brytyjskiego rządu próbował przeforsować w parlamencie dwie ustawy o przyznaniu Irlandii autonomii, ale obie upadły - pierwsza w [[Izba Gmin|Izbie Gmin]], druga w [[Izba Lordów|Izbie Lordów]].