Bitwy pod Barfleur i La Hougue: Różnice pomiędzy wersjami

W [[maj]]u [[1692]] [[Francja|francuska]] flota złożona z 44 [[Okręt liniowy|okrętów liniowych]] (3142 działa) pod wodzą [[Anne- Hilarion de Cotentin, comte de Tourville |Tourville'a]] przeprowadzała transport francusko-irlandzkiej armii inwazyjnej, której celem była restauracja panowania [[Jakub II (król Anglii i Szkocji)|Jakuba II]] na angielskim tronie. Zwycięstwo Francuzów pod [[Bitwa morska pod Beachy Head|Beachy Head]] przed dwoma laty, w [[czerwiec|czerwcu]] [[1690]], otworzyło możliwość zniszczenia floty sprzymierzonych i przeprowadzenia lądowania armii inwazyjnej.

[[Anne Hilarion de Tourville|Tourville]] śmiało stawił czoła liczącej 98 jednostek (8980 dział) flocie angielsko-holenderskiej koło Barfleur. Pomimo znacznej przewagi nieprzyjaciela początek był obiecujący, gdyż Francuzi zatopili 2 okręty sprzymierzonych nie tracąc przy tym żadnego. Jednak w miarę przeciągania się bitwy narastał napór przeważających sił wroga. Statek flagowy [[Anne Hilarion de Tourville|Tourville'a]] został ciężko uszkodzony i pod osłoną mgły przez kilka dni starał się wymknąć przeważającym siłom angielsko-holenderskim. Francuzi stracili 15 okrętów, które szukając schronienia w większości zostały spalone przy La Hougue.

[[Ludwik XIV]] oraz jego minister do spraw morskich Pontchartrain zaplanowali lądowanie armii w [[Anglia|Anglii]] w celu odzyskania tronu dla [[Jakub II (król Anglii i Szkocji)|Jakuba II]]. Początkowo inwazję zamierzano przeprowadzić w [[kwiecień|kwietniu]] [[1692]], zanim Anglicy i [[Holandia|Holendrzy]] wyjdą w morze i połączą się. Piechota zbierała się w [[Saint-Vaast-la-Hougue]], natomiast jazdę i działa ładowano na transportowce w [[Le Havre]]. [[Anne- Hilarion de Cotentin, comte de Tourville|Tourville]] miał przyprowadzić flotę z [[Brest]]u, zabrać transporty wojska, następnie odeprzeć angielską flotę i wysadzić armię w Anglii. Wyprawa opóźniła się o miesiąc, gdyż transporty nie były jeszcze gotowe, ponadto z opóźnieniem przybywały statki z Rochefort, którymi dowodził Villotte-Mursay. Wciąż nie było eskadry [[Tulon]]u dowodzonej przez D'Estréesa. [[Anne Hilarion de Tourville |Tourville]] nie mógł już dłużej czekać i wyszedł w morze.

Dnia [[28 maja]] w pobliżu [[Barfleur]] [[Anne Hilarion de Tourville|Tourville]] spostrzegł poprzez wczesną poranną mgłę część potężnej floty angielsko-holenderskiej liczącej 99 (lub 98) okrętów, 20 [[jacht]]ów i 19 [[brander]]ów, dowodzonej przez admirała [[Edward Russell|Edwarda Russella]]. Russell już poprzedniego dnia otrzymał sygnał do formowania linii bojowej razem z flotą holenderską złożoną z 27 okrętów pod wodzą wiceadmirała (''Luitenant Admiraal'') [[Philips van Almonde|van Almonde'a]].

O 5 rano [[28 maja]] w dzienniku pokładowym okrętu ''Monmouth'' zapisano, że [[Francja|francuska]] flota została dostrzeżona od strony zawietrznej. [[Anne Hilarion de Tourville|Tourville]] zauważył, że przeciwnik znacznie przewyższa go liczebnie, jednak posłuszny wyraźnym rozkazom Ludwika XIV, które zmuszały go do walki z nieprzyjacielem, przystąpił do bitwy. Przy południowo-zachodnim wietrze Francuzi żeglowali z wiatrem naprzeciw 11 okrętom Czerwonej eskadry (''Red squadron'') i ok. godziny 10 weszli z nią w kontakt bojowy, a po pewnym czasie cała flota francuska zaangażowała się w walkę.

Ogień dział największych okrętów francuskich, ich zdolności manewrowe oraz talent [[Anne Hilarion de Tourville|Tourville'a]] pozwoliły Francuzom ostrzelać zmasowaną kanonadą okręty sprzymierzonych. Jeden [[Anglia|angielski]] i jeden [[Holandia|holenderski]] okręt zostały zatopione. Część okrętów floty sprzymierzonych miała problemy z przeciwnym wiatrem i aż do godziny 14 nie były w stanie wejść do walki. Sytuacja uległa zmianie, gdy wiatr zmienił swój kierunek na północno-zachodni, znacznie mniej pomyślny dla Francuzów. W końcu okrętom skrzydła po stronie sterburty floty sprzymierzonych, którym dowodził Ashby, udało się zajść Francuzów od ich zawietrznej i okrążyć centrum francuskiej linii. Zażarta walka trwała wiele godzin. [[Anne Hilarion de Tourville|Tourville]], którego okręt flagowy został ciężko uszkodzony tak samo jak kilka sąsiednich okrętów, zdał sobie sprawę, że dalsza walka jest już daremna i wydał swej flocie rozkaz do rozproszenia się. W dzienniku kapitana okrętu ''Monmouth'' Robinsona zapisano, że tej nocy spłonęły 4 francuskie okręty.

Pomimo tego, że Francuzi walczyli nadzwyczaj dzielnie a ich najpotężniejsze okręty zadały straty sprzymierzonym, liczebna przewaga floty angielsko-holenderskiej okazała się decydująca. Taktycznie walki pod Barfleur mogły być efektownym zwycięstwem Francuzów zrodzonym w nierównej walce, lecz [[Anne Hilarion de Tourville|Tourville]] nie potrafił oderwać od nieprzyjaciela swej mocno zniszczonej floty i wrócić bezpiecznie do portu. Skutkiem tego była katastrofa przy La Hougue.

[[29 maja]] [[Francja|francuski]] odwrót był utrudniony z powodu niepomyślnego wiatru oraz wysokich fal (dzięki oszczędnościom Ministra do Spraw Morskich kotwice wielu francuskich okrętów były nieodpowiednie do warunków panujących na kanale La Manche). Dał się we znaki także brak ufortyfikowanej przystani w [[Cherbourg]]u. [[Anne- Hilarion de Cotentin, comte de Tourville |Tourville]] prawdopodobnie zbyt długo próbował ocalić swój wspaniały okręt flagowy ''Soleil Royal'', jednak w końcu zdał sobie sprawę z beznadziejności tych wysiłków i przeniósł się na ''Ambitieux''. W końcu dnia 29 maja [[Anne Hilarion de Tourville|Tourville]] wydał generalny rozkaz do ucieczki. Okręty francuskie ''Soleil Royal'', ''Admirable'' i ''Triomphant'' były w tak złym stanie, że musiały zawinąć do Cherbourga. Tam zostały wkrótce zniszczone przez sprzymierzonych. 22 okręty francuskie uszły na zachód, ścigane przez cieśninę [[Alderney]], znajdując schronienie w [[Saint-Malo]], 3 odeszły w kierunku północno-zachodnim, po czym zawróciły do [[Brest]]u. Sześć okrętów pod wodzą Nesmonda ruszyło na wschód, dwa osiągnęły [[Le Havre]], dwa dalsze zdryfowały do zatoki [[La Hogue]], dwóm pozostałym udało się uratować przez okrążenie całej [[Brytania|Brytanii]].