Architektura wczesnopiastowska: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m lit. |
|||
Linia 7:
==Palatia w Gieczu, Poznaniu, Ostrowie Lednickim i Przemyślu==
*'''Palatium w [[Giecz]]u''' – budowę rozpoczęto pod koniec [[X wiek]]u (nie wiadomo, czy starsza jest budowla na Ostrowie Lednickim czy w Gieczu) i nigdy jej nie ukończono. Odsłonięte podczas prac wykopaliskowych [[fundament]]y rezydencji ukazują plan budowli założonej na obrysie prostokąta (35,0 m x 16,0 m) podzielonego na trzy części. Do niej, od strony wschodniej przylegają [[fundament]]y budowli na planie koła o średnicy 16,0 m. Pomieszczenie przylegające do kaplicy ma dodatkowo wydzielony niewielki korytarz. Obecnie w miejscu wczesnopiastowskiego grodu znajduje się rezerwat archeologiczny, w którym nadal prowadzone są badania naukowe. Prace ujawniły pozostałości dwóch niewielkich kościołów zbudowanych w XI wieku w Gieczu. Fragmenty jednego z nich (był to [[kościół (budynek)|kościół]] [[nawa|jednonawowy]] z czworobocznym [[prezbiterium]] zamkniętym [[Apsyda (architektura)|absydą]] od strony wschodniej i [[empora|emporą]] od strony zachodniej) zostały odnalezione pod murami romańskiego kościoła św. Mikołaja datowanego na przełom [[XII wiek|XII]] i [[XIII wiek]]u. Drugi, także jednonawowy, był położony na terenie Grodziszczka, na północ od palatium. Jego budowa jest datowana na XI wiek (najprawdopodobniej został zbudowany na początku wieku, a rozbudowywany do XIII w.). W pierwszej fazie budowy powstała nawa z wyniesionym nad [[krypta|kryptą]] [[chór (architektura)|chórem]] zamkniętym półkolistą absydą. Krypta była miejscem kultu
*'''Palatium na [[Ostrów Lednicki|Ostrowie Lednickim]]''' – zostało zbudowane podczas panowania [[Mieszko I|Mieszka I]] i [[Bolesław I Chrobry|Bolesława Chrobrego]]. Na podstawie przeprowadzonych badań archeologicznych wyodrębniono trzy fazy budowy i rozbudowy rezydencji zapoczątkowane w latach sześćdziesiątych X wieku. Palatium zostało zrealizowane na planie prostokąta o wymiarach 32,0 x 14,0 m, w którym wydzielono cztery pomieszczenia. Od wschodu przylegała do niego [[centralna budowla|budowla centralna]] na planie krzyża greckiego, w którego ramionach umieszczono niewielkie absydy, a od strony wschodniej dodano absydę ołtarzową. Krzyż z absydami tworzył w rzucie formę czwórliścia, w którego środku umieszczono cztery filary o zaokrąglonych powierzchniach zewnętrznych podpierające [[dach]] lub [[sklepienie (architektura)|sklepienie]] zamykające budowlę. Zdaniem archeologów była to kaplica lub [[baptysterium]] (Hipoteza o pełnieniu funkcji baptysterium jest wiązana z odnalezionymi w latach 1988 i 1989 w najstarszej części budowli dwoma zagłębionymi strukturami przypominającymi misy chrzcielne. To odkrycie związane jest także z postawieniem hipotezy o znajdującej się w tym miejscu pierwszej siedzibie biskupa, przed przeniesieniem jej do Poznania.). Podczas rozbudowy datowanej na początek XI wieku w największym pomieszczeniu rezydencji dodano dwa masywne [[filar]]y. To sugeruje nadbudowę wyższej kondygnacji i umieszczenie nad skrajnym pomieszczeniem sali reprezentacyjnej. Możliwe, że rozbudowa dotyczyła także kaplicy, nad którą nadbudowano wieżę. Trzecia faza budowy (XII w.) wiązana jest z odbudową palatium po zniszczeniach z 1038 r. W tym okresie dobudowano do kaplicy od strony zachodniej kryptę w stylu romańskim.
Prowadzone badania archeologiczne ujawniły w części północnej grodu pozostałości kolejnej budowli - niewielkiego kościoła o jednej nawie z prostokątnym prezbiterium zakończonym półkolistą absydą. Kościółek datowany jest na drugą połowę X wieku. W jego środkowej części nawy znaleziono pozostałości dwóch grobowców.
|