Powstanie tatarbunarskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Birczanin (dyskusja | edycje)
m drobne merytoryczne
Birczanin (dyskusja | edycje)
m poprawa linków
Linia 1:
'''Zgrupowanie Warta''' - zgrupowanie oddziałów [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] należących do Obwodu Lwowskiego AK (a właściwie do organizacji [[NIE]]), powstałe na początku września [[1944]], po wycofaniu się wojsk niemieckich na Rzeszowszczyźnie (pomiędzy [[Sanok]]iem a [[Lubaczów|Lubaczowem]]).
 
Dowódcą Zgrupowania Warta został ppłk [[Franciszek Rekucki]] "Topór" (wcześniej "Bak"), zastępcą ppłk [[Bolesław Tomaszewski]] "Ostroga".
 
Sformowano cztery bataliony:
*„A" pod dowództwem por. Ludwika Kurtycza „Mazurkiewicza", poprzednio komendanta obwodu Mościska;
*„B" -kpt. Juliana Bistronia „Godziemby", Komendantakomendanta Obwodu Lubaczów;
*„C" - kpt. W. Szredzkiego „Sulimy"
*„D" rtm. Włodzimierza Białoszewicza „Dana".
**kompania D-14 kpt. [[Dragan Sotirovič|Dragana Sotiroviča]] "Draży"
**kompania D-26 por. [[Józef Biss|Józefa Bissa]] "Wacława"
 
Wobec ciągłego napływu zza Sanu zarówno całych oddziałów leśnych jak i pojedynczych żołnierzy, oddziały „Warta" szybko osiągnęły stan do 1500 żołnierzy Wszyscy kwaterowali po wsiach polskich w czworoboku między Leżajskiem[[Leżajsk]]iem, [[Rzeszów|Rzeszowem]], [[Brzozów|Brzozowem]] a rzeką [[San]], często zmieniając miejsca kwaterowania. Na skutek reorganizacji Batalion „B" został wkrótce przekształcony w Obwód „L" (Lubaczów) „Nie", podporządkowany bezpośrednio dowództwu „Warty"; jego komendantami byli ppor. Tadeusz Żelechowski „Ring", cichociemny, a po nim kpt. Edward Baszniak „Robert", „Orlicz". Po reorganizacji z batalionu pozostały tylko dwie kompanie. Żołnierze obwodu „L" obsadzali w powiecie posterunki Milicji Obywatelskiej aż do czasu ujawnienia się.
 
Wskutek reorganizacji batalion „B" został wkrótce przekształcony w Obwód „L" (Lubaczów) „Nie", podporządkowany bezpośrednio dowództwu „Warty", jego komendantami byli ppor Tadeusz Żelechowski „Ring", a po nim kpt Edward Baszniak „Robert", „Orlicz". Po reorganizacji z batalionu pozostały tylko dwie kompanie. Żołnierze obwodu „L" obsadzali w powiecie posterunki [[Milicja Obywatelska|Milicji Obywatelskiej]] aż do czasu ujawnienia się.
Zgrupowanie „Warta" było w zasadzie przygotowane do ewentualnego pójścia na odsiecz Lwowa, gdyby miasto to ostatecznie zostało przyznane Polsce (ciągle łudzono się, że tak będzie) a Ukraińcy mimo wszystko próbowali je opanować. Ochraniano też wsie polskie przed UPA, staczając także utarczki z oddziałami sowieckimi. Do większych walk jednak nie doszło.
 
Zgrupowanie „Warta" było w zasadzie przygotowane do ewentualnego pójścia na odsiecz Lwowa, gdyby miasto to ostatecznie zostało przyznane Polsce (ciągle łudzono się, że tak będzie), a Ukraińcy mimo wszystko próbowali je opanować. Ochraniano też wsie polskie przed [[Ukraińska Powstańcza Armia|UPA]], staczając także utarczki z oddziałami sowieckimi. Do większych walk jednak nie doszło.
15 grudnia 1944 r. żołnierze kompanii „D-14" pod dowództwem wachm. Feliksa Maziarskiego „Szofera" przeprowadzili śmiałą i udaną akcję odbicia z więzienia w Brzozowie kilkunastu osadzonych tam miejscowych żołnierzy „Nie", w tym Komendanta Obwodu, mjr. Andrzeja Wanica. Akcję przeprowadzono bez strat własnych.
 
PodUgrupowanie koniecdziałało sierpniado czerwca 1945, rkiedy to zostało rozwiązane. zakopanoPod archiwumkoniec „Warty"sierpnia [[1945]] w jednym z domów w [[Gniewczyna Łańcucka|Gniewczynie Łańcuckiej]] zakopano archiwum „Warty" . Tam też odnaleziono je w roku [[1995]], gdy jeszcze żył ostatni z uczestników tej akcji.
5 marca 1945 r. w Ujazdach został przypadkowo ujęty przez sowieckich żołnierzy dowódca kompanii „D-14", kpt. Dragan Sotirović „Draża", gdy skacząc przez okno z otoczonego domu doznał urazu nogi. Nierozpoznanego i podającego się za francuskiego oficera, uwolnili ze szpitala w Rzeszowie miejscowi żołnierze „Nie".
 
Kilka z oddziałów Zgrupowania podejrzewa się o popełnianie zbrodni na ukraińskiej ludności cywilnej.
Ugrupowanie działało do czerwca 1945, kiedy to zostało rozwiązane.
 
Pod koniec sierpnia 1945 r. zakopano archiwum „Warty" w jednym z domów w Gniewczynie Łańcuckiej. Tam też odnaleziono je w roku 1995, gdy jeszcze żył ostatni z uczestników tej akcji.