* #REDIRECT[[V Korpus Wielkiej Armii]] ▼[[Grafika:Ksiaze Jozef.jpg|thumb|200px|Książę [[Józef Poniatowski]],<br> dowódca V Korpusu Wielkiej Armii]]
'''V Korpus ''(Polski)'' Wielkiej Armii''' - największa polska [[formacja wojskowa]] w wojnie z [[1812]] roku powołana dekretem Napoleona z [[3 maja]] [[1812]]. Dowództwo nad korpusem powierzono księciu [[Józef Poniatowski|Józefowi Poniatowskiemu]]. Od [[12 listopada]] [[1812]], na skutek rany księcia Poniatowskiego, dowództwo przejął gen. [[Józef Zajączek]].
Szefem sztabu korpusu był gen. [[Stanisław Fiszer (generał)|Stanisław Fiszer]], aż do czasu gdy został śmiertelnie ranny w bitwie pod Tarutlnem. Dowódcą artylerii korpusu zaś gen. Jean Pelletier, a wojsk inżynieryjnych gen. [[Jean-Baptiste Mallet de Grandville]].
Korpus liczył około 32 000 żołnierzy ''(inne źródła 36 tys.)'' i posiadał ok. 70 [[działo|dział]].
=== Skład ===
[[Grafika:MWP Zajaczek Jozef.JPG|150px|thumb|Generał Józef Zajączek]]
[[Grafika:JHDąbrowski 1.JPG|thumb|right|150px|[[Jan Henryk Dąbrowski]]]]
* [[16 Dywizja Józefa Zajączka|16 Dywizja]] - gen. [[Józef Zajączek]] (potem gen. [[Izydor Krasiński]] i [[Franciszek Paszkowski]])
** Brygada - gen. [[Stanisław Mielżyński]]
*** 3 pułk piechoty
*** 15 pułk piechoty
** Brygada - gen. [[Franciszek Paszkowski]]
*** 16 pułk piechoty
** 18 Brygada Jazdy - gen. [[Michał Ignacy Kamieński]]
*** 2 pułk ułanów
*** 4 pułk strzelców konnych
* [[17 Dywizja Jana Henryka Dąbrowskiego|17 Dywizja]] - gen. [[Jan Henryk Dąbrowski]]
** Brygada - gen. [[Edward Żółtowski]]
*** 1 pułk piechoty
*** 6 pułk piechoty
** Brygada - gen. [[Czesław Pakosz]]
*** 14 pułk piechoty
*** 17 pułk piechoty
** Brygada Jazdy - gen. [[Tadeusz Tyszkiewicz]]
*** 1 pułk szaserów
*** 15 pułk ułanów
* [[18 Dywizja Ludwika Kamienieckiego|18 Dywizja]] gen. [[Ludwik Kamieniecki|Ludwika Kamienieckiego]]
** Brygada - gen. Michał Grabowski
*** 2 pułk piechoty
*** 8 pułk piechoty
** Brygada - gen. Stanisław Potocki
*** 12 pułk piechoty
** 20 Brygada Jazdy - gen. [[Antoni Paweł Sułkowski]]
*** 5 pułk szaserów
***13 pułk huzarów
Trzy w/w brygady jazdy utworzyły następnie dywizję jazdy, której to dowództwo powierzono gen [[Michał Ignacy Kamieński|Michałowi Ignacemu Kamieńskiemu]].
=== Działania zbrojne ===
[[Grafika:Smolensk by hess.jpg|200px|thumb|right|<center> Bitwa pod Smoleńskiem]]
[[Grafika:Battle of Borodino.jpg|thumb|200px|Bitwa pod Borodino.]]
[[Image:Murat-moskowa.jpg|thumb|200px|Oddziały Joachima Murata w Moskwie (1812).]]
[[Grafika:Julian Falat Übergang der Französischen Armee über die Bresina.JPG|thumb|200px|''Odwrót spod Berezyny'',<br> obraz Juliana Fałata]]
V Korpus uczestniczy w operacjach prawego skrzydła Wielkiej Armii, zdobyciu [[Grodno|Grodna]] i źle zorganizowanym [[pościg]]u za rosyjską 2 Armią księcia Bagrationa. Straty marszowe [[korpus]]u sięgają 1/3 stanów osobowych. Jego oddziały osiągają jednak [[Dniepr]] i reorganizują się pod [[Mohylew]]em.
W sierpniu 1812 maszerując na Smoleńsk korpus polski ''(bez dywizji Dąbrowskiego przegrupowanej w rejon Bobrujska)'' stanowi prawą boczną kolumnę marszową. W bitwie z [[17 sierpnia]] z armią Barclaya, korpus wykonuje atak ze skrzydła i odcina Rosjan od mostów. W walce o miasto ginie gen. Grabowski, a gen. Zajączek jest ranny. W nocy piechota polska jako pierwsza wchodzi do płonącego [[Smoleńsk]]a.
{{main| Bitwa pod Smoleńskiem (1812)}}
W marszu na Moskwę korpus polski stanowi nadal prawą kolumnę. [[5 września]] wychodzi na lewe, wysunięte skrzydło armii rosyjskich, dowodzonych przez Kutuzowa. Wojska przeciwnika przyjęły ugrupowanie bojowe i stały gotowe do bitwy pod wsią Borodino.
[[7 września]] Napoleon postawił Poniatowskiemu zadanie [[obejście|obejścia]] ugrupowania rosyjskiego starym traktem smoleńskim przez wieś Utica i wyjścia na tyły lewego skrzydła [[przeciwnik]]a.
{{main|Bitwa pod Borodino}}
Po krótkim odpoczynku w Moskiwie V Korpus rozpoczął pościg za armiami Kutuzowa. Te, wycofując się, zeszły z traktu riazańskiego na kałużki stwarzając zagrożenie odcięcia dróg zaopatrzenia i odwrotu dla całej Wielkiej Armii. Napoleon zlecił V korpusowi przegrupować się pod Podolsk i tym samym zmusić Rosjan do walnej bitwy. Pod Czyrykowem miała miejsce "druga polska bitwa" ''(po smoleńskiej)''.
{{main|Bitwa pod Czirikowem}}
W następnych dniach bił się korpus w bitwie pod Winkowem (Tarutinem), gdzie 2 pułk piechoty uratował od niechybnej niewoli "cara francuskiej jazdy" księcia Joachima.
W odwrocie rola wojsk polskich jeszcze wzrasta. Biją się one pod Wiaźmą i pod Krasnem. Nad Berezyną szczątki korpusu ''(800 ludzi, ale prawie cała artyleria)'' łączą się z dywizją Dąbrowskiego, która to na próżno usiłowała pod Borysowem zatrzymać uderzającą na tyły Wielkiej Armii "mołdawską" armię Cziczagowa.
{{main|Bitwa pod Borysowem|Bitwa pod Berezyną}}
== Ciekawostki ==
W stosunku do tej formacji po raz pierwszy w rozkazach [[Napoleon]]a pojawiło się określenie '''''"Wojsko Polskie"'''''
==Bibliografia==
* [[Bronisław Gembarzewski]], ''Wojsko polskie. Księstwo Warszawskie. 1807-1814'' (1905);
* [[Marian Kukiel]], ''Dzieje oręża polskiego w epoce napoleońskiej 1795-1815'', Poznań 1912;
* Gabriel Zych, ''Armia Ksiestwa Warszawskiego 1807-1812''.
== Zobacz też ==
▲* [[V Korpus Wielkiej Armii]]
* [[IV Korpus Jazdy Odwodowej]]
* [[VIII Korpus Wielkiej Armii]]
* [[Księstwo Warszawskie]]
* [[Wojsko Polskie Księstwa Warszawskiego]]
{{Wojsko Polskie stub}}
[[Kategoria:Korpusy polskie]]
[[Kategoria:Księstwo Warszawskie]]
| 