Sądownictwo wojskowe: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m robot dodaje: ar:محكمة عرفية |
porządki i rozszerzenie zakresu hasła |
||
Linia 1:
{{Dopracować|Rys historyczny}}
'''Sądownictwo wojskowe''' jest jednym z rodzajów [[sądownictwo szczególne|sądownictwa szczególnego]], czyli sądów wyłączonych z [[sądownictwo powszechne|sądownictwa powszechnego]] ze względu na szczególne kategorie podmiotowe (sprawcy) lub przedmiotowe (określone sprawy). Sądownictwo wojskowe wyodrębnia się w wielu [[System prawa|systemach prawnych]] świata ze względu na specyfikę [[wymiar sprawiedliwości|wymiaru sprawiedliwości]] w siłach zbrojnych, szczególnie podczas wojny. Sądownictwo wojskowe jest z reguły ograniczone do spraw karnych, przy czym zakres spraw podlegających rozpoznaniu sądów wojskowych od kilkudziesięciu lat stale się kurczy. Jeszcze po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] uznawano za rzecz naturalną, że sądy wojskowe rozpoznają sprawy osób cywilnych oskarżonych o [[przestępstwo|przestępstwa]] przeciwko państwu i obronności. Dziś właściwość sądów wojskowych w czasie pokoju jest z reguły ograniczona do [[przestępstwo|przestępstw]] (ewentualnie także [[wykroczenie|wykroczeń]]) popełnionych przez żołnierzy w czynnej służbie wojskowej, ponadto podlegają one nadzorowi orzeczniczemu [[Sąd Najwyższy|sądów najwyższych]]. Jak wykazują doświadczenia historii, zwłaszcza krajów [[komunizm|komunistycznych]], sądownictwo wojskowe bywało często wykorzystywane jako instrument prześladowań politycznych i ideologicznych (zobacz: [[Najwyższy Sąd Wojskowy]], [[Sekcja Tajna Sądu Wojewódzkiego w Warszawie]]).
=Sądownictwo wojskowe w Polsce - obecnie=
W Polsce sądownictwo wojskowe zostało powołane do sprawowania [[wymiar sprawiedliwości|wymiaru sprawiedliwości]] w [[Wojsko Polskie|Siłach Zbrojnych RP]]. Ustrój sądownictwa wojskowego reguluje ustawa z 21 sierpnia 1997 roku - Prawo o ustroju sądów wojskowych ([[Dziennik Ustaw|Dz.U.]] z 1997 Nr 117 poz. 753). Przestępstwa, które podlegają orzecznictwu sądów wojskowych reguluje Część Wojskowa [[Kodeks karny|Kodeksu karnego]], natomiast postępowanie przed tymi sądami wojskowymi uregulowane jest w rozdziale XV [[Kodeks postępowania karnego|Kodeksu postępowania karnego]].
Linia 11 ⟶ 13:
Obecnie - inaczej niż to było w poprzednim systemie - wojskowe jednostki organizacyjne [[prokuratura|prokuratury]] i [[Żandarmeria Wojskowa]] nie pełnią roli służebnej wobec sądownictwa wojskowego.
==Właściwość sądów wojskowych==
#[[żołnierz służby czynnej|żołnierzy służby czynnej]] o:▼
##[[przestępstwo|przestępstwa]] przeciwko obowiązkowi pełnienia służby wojskowej, zasadom dyscypliny wojskowej, zasadom postępowania z podwładnymi, zasadom obchodzenia się z uzbrojeniem i uzbrojonym sprzętem wojskowym, zasadom pełnienia służby, mieniu wojskowemu,▼
##przestępstwa popełnione przeciwko [[organ wojskowy|organowi wojskowemu]] lub innemu [[żołnierz]]owi,▼
##przestępstwa popełnione podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, w obrębie obiektu wojskowego lub wyznaczonego miejsca przebywania, ze szkodą dla wojska lub z naruszeniem obowiązku wynikającego ze służby wojskowej - z wyjątkiem przestępstw popełnionych na szkodę osoby nie będącej [[żołnierz]]em,▼
#[[pracownik cywilny wojska|pracowników cywilnych wojska]] o przestępstwa przeciwko zasadom pełnienia służby i przeciwko mieniu wojskowemu,▼
#[[żołnierz]]y sił zbrojnych państw obcych, przebywających na [[terytorium]] RP, oraz członków ich personelu cywilnego ([[pracownicy cywilni wojska]]), o przestępstwa popełnione w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, chyba że [[umowa międzynarodowa]], której [[Rzeczpospolita Polska]] jest stroną, stanowi inaczej.▼
Z mocy art. 648 [[Kodeks postępowania karnego|Kodeksu postępowania karnego]] sądy wojskowe rozpoznają także sprawy o:▼
#współdziałanie w popełnieniu przestępstw określonych wyżej w punkcie 1.1,▼
#przestępstwa [[poplecznictwo|poplecznictwa]] i [[paserstwo|paserstwa]] - jeżeli czyn pozostaje w związku z przestępstwem wskazanym wyżej w punkcie 1.1,▼
#inne przestępstwa, jeśli [[ustawa|ustawy]] tak stanowią.▼
Z mocy [[przepis przejściowy|przepisu przejściowego]] (art. 12 ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego) do dnia wejścia w życie art. 647 Kodeksu postępowania karnego, czyli do 1 stycznia [[2008]], sądy wojskowe będą rozpoznawać sprawy żołnierzy w czynnej służbie wojskowej o wszelkie przestępstwa popełnione w czasie pełnienia tej służby.▼
Z mocy art. 10 [[Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia|Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia]] wojskowe sądy garnizonowe rozpoznają w pierwszej instancji sprawy o wykroczenia popełnione przez:▼
#żołnierzy w czynnej służbie wojskowej,▼
#żołnierzy sił zbrojnych państw obcych, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz członków ich personelu cywilnego, jeżeli pozostają w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, o ile ustawa lub umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, nie stanowi inaczej.▼
Zgodnie z wymogiem [[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej|Konstytucji]] sądownictwo wojskowe jest co najmniej dwuinstancyjne ([[zasada instancyjności]]).
Linia 30 ⟶ 51:
#inne sprawy przekazane przez [[ustawa|ustawę]] [[Sąd Najwyższy|Sądowi Najwyższemu]].
[[Grafika:Sadownictwa.wojskowe.PNG|450px|right]]
* [[Wojskowy Sąd Okręgowy w Poznaniu]]
** [[Wojskowy Sąd Garnizonowy w Bydgoszczy]]
Linia 40 ⟶ 60:
** [[Wojskowy Sąd Garnizonowy we Wrocławiu]]
** [[Wojskowy Sąd Garnizonowy w Zielonej Górze]]
* [[Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie]]
** [[Wojskowy Sąd Garnizonowy w Krakowie]] [http://www.wsg.krakow.pl/ Strona www]
Linia 48 ⟶ 67:
<br clear=all>
Nadzór orzeczniczy nad działalnością sądów wojskowych sprawuje Izba Wojskowa [[Sąd Najwyższy|Sądu Najwyższego]]. Nadzór w zakresie organizacji i działalności administracyjnej nad sądami wojskowymi sprawuje [[Ministerstwo Sprawiedliwości|Minister Sprawiedliwości]] (Departament Sądów Wojskowych).
Nadzór w zakresie czynnej służby wojskowej [[sędzia (prawo)|sędziów]], [[asesor|asesorów]] i [[aplikant|aplikantów]] sądów wojskowych sprawuje [[Minister Obrony Narodowej]].
Organami sądów wojskowych są:
*w wojskowych sądach okręgowych:
Linia 61 ⟶ 80:
** prezes sądu
▲W myśl regulującego tę kwestię art. 647 [[Kodeks postępowania karnego|Kodeksu postępowania karnego]] orzecznictwu sądów wojskowych podlegają sprawy:
▲#[[żołnierz służby czynnej|żołnierzy służby czynnej]] o:
▲##[[przestępstwo|przestępstwa]] przeciwko obowiązkowi pełnienia służby wojskowej, zasadom dyscypliny wojskowej, zasadom postępowania z podwładnymi, zasadom obchodzenia się z uzbrojeniem i uzbrojonym sprzętem wojskowym, zasadom pełnienia służby, mieniu wojskowemu,
▲##przestępstwa popełnione przeciwko [[organ wojskowy|organowi wojskowemu]] lub innemu [[żołnierz]]owi,
▲##przestępstwa popełnione podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, w obrębie obiektu wojskowego lub wyznaczonego miejsca przebywania, ze szkodą dla wojska lub z naruszeniem obowiązku wynikającego ze służby wojskowej - z wyjątkiem przestępstw popełnionych na szkodę osoby nie będącej [[żołnierz]]em,
▲#[[pracownik cywilny wojska|pracowników cywilnych wojska]] o przestępstwa przeciwko zasadom pełnienia służby i przeciwko mieniu wojskowemu,
▲#[[żołnierz]]y sił zbrojnych państw obcych, przebywających na [[terytorium]] RP, oraz członków ich personelu cywilnego ([[pracownicy cywilni wojska]]), o przestępstwa popełnione w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, chyba że [[umowa międzynarodowa]], której [[Rzeczpospolita Polska]] jest stroną, stanowi inaczej.
▲Z mocy art. 648 [[Kodeks postępowania karnego|Kodeksu postępowania karnego]] sądy wojskowe rozpoznają także sprawy o:
▲#współdziałanie w popełnieniu przestępstw określonych wyżej w punkcie 1.1,
▲#przestępstwa [[poplecznictwo|poplecznictwa]] i [[paserstwo|paserstwa]] - jeżeli czyn pozostaje w związku z przestępstwem wskazanym wyżej w punkcie 1.1,
▲#inne przestępstwa, jeśli [[ustawa|ustawy]] tak stanowią.
▲Z mocy [[przepis przejściowy|przepisu przejściowego]] (art. 12 ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego) do dnia wejścia w życie art. 647 Kodeksu postępowania karnego, czyli do 1 stycznia [[2008]], sądy wojskowe będą rozpoznawać sprawy żołnierzy w czynnej służbie wojskowej o wszelkie przestępstwa popełnione w czasie pełnienia tej służby.
▲Z mocy art. 10 [[Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia|Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia]] wojskowe sądy garnizonowe rozpoznają w pierwszej instancji sprawy o wykroczenia popełnione przez:
▲#żołnierzy w czynnej służbie wojskowej,
▲#żołnierzy sił zbrojnych państw obcych, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz członków ich personelu cywilnego, jeżeli pozostają w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, o ile ustawa lub umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, nie stanowi inaczej.
▲==Zobacz też==
*[[Naczelna Prokuratura Wojskowa]]
{{wojsko stub}}
{{WP}}
| |||