Wikipedia

Ławr Korniłow

Ławr Gieorgijewicz Korniłow (ros. Лавр Гео́ргиевич Корни́лов; ur. 18 sierpnia?/30 sierpnia 1870 w Ust-Kamienogorsku, zm. 13 kwietnia 1918 pod Jekaterynodarem) – rosyjski wojskowy w stopniu generała piechoty oraz odkrywca. Od 19 lipca 1917 głównodowodzący armii rosyjskiej. W konsekwencji tzw. puczu Korniłowa zdymisjonowany we wrześniu 1917 przez Aleksandra Kiereńskiego i aresztowany. W 1918 współtwórca i pierwszy dowódca Armii Ochotniczej, pierwszej istotnej formacji antybolszewickiej w rosyjskiej wojnie domowej. Z pochodzenia był Kozakiem syberyjskim.

Ławr Korniłow
Лавр Гео́ргиевич Корни́лов
Ilustracja
Generał Ławr Korniłow (1916)
generał piechoty generał piechoty
Pełne imię i nazwisko

Ławr Gieorgijewicz Korniłow

Data i miejsce urodzenia

30 sierpnia 1870
Ust-Kamienogorsk, obwód semipałatyński, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

13 kwietnia 1918
pod Jekaterynodarem, obwód kubański

Przebieg służby
Lata służby

1889–1918

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Armia Ochotnicza

Główne wojny i bitwy

wojna rosyjsko-japońska
I wojna światowa
wojna domowa w Rosji

podpis
Odznaczenia
Order św. Jerzego III klasy (Imperium Rosyjskie) Order św. Jerzego IV klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny II klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny III klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława I klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza III klasy (Imperium Rosyjskie)
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Pochodził z rodziny kozackiego chłopa[1]. W wieku dziewięciu lat rozpoczął naukę w szkole parafialnej[2]. Absolwent Syberyjskiego Korpusu Kadetów w Omsku[3]. W 1889 wstąpił do Michajłowskiej Szkoły Artylerii w Petersburgu. Ukończył ją w 1892, jako podporucznik. Służył w Turkiestańskim Okręgu Wojskowym, gdzie został przydzielony do 5. baterii turkiestańskiej brygady artyleryjskiej. Po dwóch latach złożył podanie o przyjęcie do Mikołajewskiej Akademii Sztabu Generalnego. Do Akademii przyjęty w 1895, ukończył ją w 1898.

Do 1904 nadal służył w Turkiestanie. Odbył szereg długich wypraw badawczych i rozpoznawczych w Turkiestanie Wschodnim, Afganistanie i Persji, podczas których badał te regiony. Owocem tego była praca z 1903, pt. Kaszgaria, czyli wschodni Turkiestan[4]. Przyniosła Korniłowowi duży sukces. Praca ta została również doceniona przez Brytyjczyków, a jej fragmenty przetłumaczono nawet na język angielski[5].

Od listopada 1903 do czerwca 1904 przebywał w Indiach Brytyjskich, oficjalnie w celu studiowania języków i zwyczajów ludów Beludżystanu. Jego właściwym zadaniem była analiza stanu brytyjskich wojsk kolonialnych. Podczas swojego pobytu, Korniłow odwiedził m.in. Bombaj, Delhi, Peszawar i Agrę. W 1905 rosyjski sztab generalny opublikował jego tajny raport z wyprawy do Indii.

Wziął udział w wojnie rosyjsko-japońskiej. W listopadzie 1906 został członkiem Cesarskiego Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego[6]. Od 1907 do 1911 służył jako attaché wojskowy w Chinach, gdzie poznał Czang Kaj-szeka. Po powrocie do Rosji, został dowódcą 8 Estońskiego Pułku Piechoty[7].

19 sierpnia 1914 został mianowany dowódcą 48 Dywizji Piechoty Imperium Rosyjskiego, która pod jego dowództwem walczyła w Galicji i Karpatach, w ramach 24 Korpusu Armijnego 8 Armii pod dowództwem gen. Aleksieja Brusiłowa, wchodzącej w skład Frontu Południowo-Zachodniego. W kwietniu 1915, w czasie ofensywy wojsk państw centralnych w Karpatach (bitwa pod Gorlicami i jej konsekwencje), dostał się do niewoli austro-węgierskiej. Jako generał był bardzo cennym jeńcem, osobiście spotkał się z nim feldmarszałek Franz Conrad von Hötzendorf. Przebywał w kilku obozach jenieckich, po czym został umieszczony w obozie dla starszych oficerów w mieście Kőszeg na Węgrzech. W lipcu 1916 udało mu się uciec z niewoli. Od września 1916 do marca 1917 był dowódcą 25 Korpusu Armijnego, wchodzącego w skład Armii Specjalnej[8].

W czasie rewolucji lutowej, na żądanie Michaiła Rodzianki, mianowany przez Mikołaja II (na krótko przed abdykacją cara) dowódcą piotrogrodzkiego okręgu wojskowego i garnizonu Piotrogrodu[9]. W końcu kwietnia 1917, na krótko przed dymisją pierwszego rządu Gieorgija Lwowa usunięty z obu stanowisk i mianowany dowódcą 8 Armii na Froncie Południowo-Zachodnim[10]. W czasie ostatniej ofensywy rosyjskiej przeciw państwom centralnym latem 1917 roku jako dowódca 8 armii na froncie galicyjskim, wyróżnił się dowodzeniem, docierając w natarciu dowodzonymi przez siebie siłami aż do rzeki Łomnicy[11], choć ofensywa rozpoczęta 1 lipca pod Tarnopolem skończyła się ostatecznie klęską wojsk rosyjskich.

19 lipca 1917 został mianowany przez Kiereńskiego, ministra wojny Rządu Tymczasowego, głównodowodzącym armii rosyjskiej[12], w miejsce gen. Aleksieja Brusiłowa. Po nominacji zażądał wprowadzenia zniesionej po rewolucji lutowej kary śmierci za dezercję z pola bitwy (co stawało się plagą demoralizującą armię rosyjską na froncie), również na zapleczu frontu. Premier i minister wojny odmówił, choć uprzednio 12 lipca przywrócił zniesioną w marcu 1917 karę śmierci na samej linii frontu, co według Korniłowa było niewystarczające dla przywrócenia dyscypliny wojskowej. Niedługo po odmowie do Kiereńskiego doszedł sfałszowany telegram o próbie zamachu stanu Korniłowa. Premier odebrał mu stanowisko głównodowodzącego. Korniłow przekonany, że Kiereński jest zakładnikiem bolszewików w Piotrogrodzie, wyruszył z korpusem kozackim na stolicę. Gdy okazało się, że Kiereński zgodził się na uzbrojenie bolszewickiej Czerwonej Gwardii i wysłał wojska z Piotrogrodu przeciw korpusowi kozackiemu, jego dowódca (gen. Aleksandr Krymow) wstrzymał bez walki marsz, a następnie popełnił samobójstwo. Kiereński odebrał Korniłowowi dowództwo i aresztował go w twierdzy w Bychowie. Dwuznaczne postępowanie Kiereńskiego i jego odwołanie się do bolszewików przeciwko armii spowodowało lawinową utratę poparcia dla Rządu Tymczasowego i w konsekwencji utorowało drogę do przejęcia władzy w Rosji przez bolszewików, w niecałe dwa miesiące od opisywanych wydarzeń[13].

Osobny artykuł: Sprawa Korniłowa.

Po przewrocie bolszewickim i zamordowaniu 20 listopada?/3 grudnia 1917 w Mohylewie, gdzie mieściła się kwatera Naczelnego Dowództwa, przez zrewoltowany tłum ostatniego dowódcy armii rosyjskiej, gen. Nikołaja Duchonina[14] (tuż po przybyciu tam oddziałów bolszewickich z Nikołajem Krylenką na czele), Korniłow zbiegł z twierdzy w Bychowie[a].

Udał się na terytorium Obwodu Wojska Dońskiego, gdzie rozpoczął organizację wojskowych oddziałów antybolszewickich, znanych później jako Armia Ochotnicza. W nocy z 9 na 10 lutego 1918 r. Armia Ochotnicza opuściła atakowany przez bolszewików Rostów nad Donem, po czym skierowała się na południe do Jekaterynodaru, aby połączyć się z białymi oddziałami Kozaków kubańskich (pierwszy marsz kubański). Korniłow i gen. Michaił Aleksiejew mieli zamiar uczynić z Kubania bazę antybolszewickiego ruchu zbrojnego. Program polityczny Korniłowa sformułowany w lutym 1918 przyznawał w punkcie 14 narodowościom Rosji prawa autonomicznego rozwoju, zaś Polsce, Ukrainie i Finlandii prawo do samodzielnego bytu państwowego w związku z Rosją[15][b].

Korniłow zginął w bitwie o Jekaterynodar, gdy artyleria Armii Czerwonej ostrzelała siedzibę sztabu korpusu, położoną nad brzegiem rzeki Kubań. Po jego śmierci dowództwo nad Armią Ochotniczą objął gen. Anton Denikin.

Upamiętnienie edytuj

  • W 1919 utworzono z inicjatywy białych poświęcone mu muzeum, a nad brzegiem Kubania wzniesiono jego symboliczny grób. Latem 1919 w Omsku rozpoczęto przygotowania do wzniesienia pomnika generałowi Korniłowowi. W 1920 grób i muzeum zostały zlikwidowane przez bolszewików[16].
  • W 1919 r. została wydana niekatalogowa seria znaczków pocztowych Generałowie białej Armii – „Przywódcy Białego Ruchu” zwana także „Serią generalską” (Генеральская серия); na jednym ze znaczków tej serii znalazła się podobizna gen. Korniłowa. Seria Rosyjskich Generałów z 1919 roku jest rzadkim i poszukiwanym walorem filatelistycznym. Seria składa się z siedmiu znaczków wykonanych w stylu emisji znaczków Cesarstwa Rosyjskiego. Autor projektu, klient i wydawca pozostają nieznani. Najprawdopodobniej „Seria generalska” została zamówiona przez Agencję Informacyjną Sił Zbrojnych Południa Rosji (następcy Armii Ochotniczej), ale nie została przyjęta z powodu dużej liczby błędów. Na kolejnych znaczkach widnieją: Aleksandr Kołczak podczas służby w marynarce wojennej (czerwony) i podczas wojny domowej (pomarańczowy), Michaił Aleksiejew (oliwkowy), Ławr Korniłow (ciemnobrązowy), Anton Denikin (fioletowo-liliowy), Władimir Maj-Majewski (niebieski) oraz obraz poświęcony czynowi kapelana wojskowego ks. Stefana Szczerbakowskiego(inne języki) podczas wojny rosyjsko-japońskiej.
  • W 2004 władze miasta Krasnodar otworzyły wystawę muzealną poświęconą gen. Korniłowowi i białym[16].
  • 13 kwietnia 2013, w 95. rocznicę śmierci, w Krasnodarze uroczyście odsłonięto pomnik generała Ławra Korniłowa[17][18].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Faktycznie Korniłow został wraz z pozostałymi więźniami wypuszczony przez żołnierzy I Korpusu Polskiego pod komendą gen. Dowbora-Muśnickiego, stanowiących załogę twierdzy.
  2. ↑ 14. Generał Korniłow uznaje prawo poszczególnych narodowości tworzących Rosję do szerokiej autonomii lokalnej, pod warunkiem jednak zachowania jedności państwa. Polska, Ukraina i Finlandia, uformowane w odrębne jednostki narodowo-państwowe, powinny być szeroko wspierane przez rząd rosyjski w ich dążeniach do odrodzenia państwa, aby jeszcze bardziej połączyć wieczny i niezniszczalny związek bratnich narodów

Przypisy edytuj

  1. ↑ Ojciec był chłopem i żołnierzem, matka gospodynią domową. Richard Pipes, Rewolucja rosyjska, Warszawa 1994, ISBN 83-01-11521-1, s. 351. Por. też odezwa generała Korniłowa z 29 sierpnia 1917 : „Ludu rosyjski: nasz wielki kraj umiera! Zbliża się chwila śmierci! Zmuszony do publicznego zabrania głosu, (...) ja generał Korniłow, syn kozackiego chłopa, oświadczam wam wszystkim, że osobiście nie pragnę niczego prócz zbawienia Wielkiej Rosji. Przysięgam, że przez zwycięstwo nad nieprzyjacielem doprowadzę naród do Zgromadzenia Konstytucyjnego, gdzie będzie mógł zadecydować o własnym losie i wybrać sobie nowy ustrój polityczny.”, za: Pipes op. cit. s. 366.
  2. ↑ Генерал Л.Г. Корнилов. Биография [online], lavr-kornilov.narod.ru [dostęp 2020-08-13].
  3. ↑ Краткий исторический очерк Первого Сибирского Императора Александра I кадетского корпуса (1813–1913). Petersburg, 1915.
  4. ↑ Кашгария или Восточный Туркестан – Корнилов Л.Г., 1903 [dostęp 2020-08-13] (ros.).
  5. ↑ М.Абдиров – Генерал Лавр Корнилов: полуказах и русский патриот [online], centrasia.org [dostęp 2020-08-13].
  6. ↑ Состав Императорского Русского географического общества по 1 января 1913 года с дополнениями по 1 октября 1913 года. Типография «Строитель». Санкт-Петербург. 1913.
  7. ↑ 8-й пехотный Эстляндский полк [online], regiment.ru [dostęp 2020-08-13].
  8. ↑ 25-й армейский корпус [online], regiment.ru [dostęp 2020-08-13].
  9. ↑ Richard Pipes, Rewolucja rosyjska, Tadeusz Szafar (tłum.), Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1994, s. 264, ISBN 83-01-11521-1, OCLC 69600798.
  10. ↑ Karol Wędziagolski, Pamiętniki, Grzegorz Eberhardt, Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2007, s. 136–145, ISBN 978-83-244-0036-2, OCLC 169919078.
  11. ↑ Richard Pipes, Rewolucja rosyjska, s. 334.
  12. ↑ Richard Pipes, Rewolucja rosyjska, s. 348.
  13. ↑ Richard Pipes, Rewolucja rosyjska, Tadeusz Szafar (tłum.), Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1994, s. 348–371, ISBN 83-01-11521-1, OCLC 69600798.
  14. ↑ Władimir Bieszanow, Kadry decydują o wszystkim, wyd. 2009, s. 123, ISBN 978-83-926205-5-6.
  15. ↑ Архив русской революции, Изд. И.В. Гессена t.IX, Берлин 1923, s. 286 wersja zdigitalizowana.
  16. ↑ a b Цветков В. Ж., «Лавр Георгиевич Корнилов. Часть 1». [online], dk1868.ru [dostęp 2020-05-08].
  17. ↑ Памятник генералу Лавру Корнилову открыли в Краснодаре [online], Юга.ру [dostęp 2020-08-13] (ros.).
  18. ↑ Памятник Корнилову открыт на Кубани. Ридус [online], ridus.ru [dostęp 2020-07-09] (ros.).

Galeria edytuj

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ławr_Korniłow&oldid=72255649”