Łoże sprawiedliwości
Łoże sprawiedliwości, zwane także Madejowym łożem, ławą do rozciągania lub łożem (ławą) tortur – rodzaj narzędzia tortur w formie poziomej ławy, zaopatrzonej w kołowrót i sznury bądź łańcuchy służące do wyciągania kończyn (istniały wersje wyciągające ręce lub nogi), w czasie gdy druga para kończyn była przytwierdzona do konstrukcji łoża[1].
Na łożach sprawiedliwości umieszczano często także nabijane kolcami walce, tzw. hiszpańskie zające (naszpikowane zające), które wkładano pod plecy przesłuchiwanego[1].
Niekiedy korzystano z prostszej formy łoża tortur, jaką była zwykła deska lub belka[2]. Stosowano także konstrukcje na stałe przytwierdzone do podłoża (kamienne, metalowe itp.), pełniące identyczną funkcję jak madejowe łoże[potrzebny przypis].
Użycie łoża powodowało jednocześnie unieruchomienie osoby torturowanej, co ułatwiało zastosowanie innych tortur (np. śrubowania rąk lub nóg, przypalania ciała albo szarpania go rozżarzonymi szczypcami)[3].
Było to najczęściej stosowane w Europie narzędzie tortur[3]. W niektórych izbach tortur korzystano z działającej na podobnej zasadzie drabiny lub krosna[4].
Nazwa Madejowe łoże pochodzi prawdopodobnie od imienia zbójnika Madeja, dla którego według legendy przygotowano w piekle łoże męczarni, najeżone gwoździami, hakami, nożami i innymi ostrymi przedmiotami. W książce Walerego Przyborowskiego najeżone szpikulcami łoże tortur dla zbójcy przygotował archidiakon Płocka. Inna wersja mówi o żywym posłaniu z węży.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Szymon Wrzesiński: Krwawa profesja. Rzecz o katach i ich ofiarach. Wydawnictwo LIBRON, 2007, s. 91-93. ISBN 83-60547-08-4.
- ↑ Witold Maisel: Archeologia prawna Polski. PWN, 1982, s. 161-162. ISBN 83-01-04017-3.
- ↑ a b Tadeusz Maciejewski: Narzędzia tortur, sądów bożych i prób czarownic. Wydawnictwo Miscellanea, 1997, s. 43.
- ↑ Brian Innes: Historia tortur. Dom Wydawniczy Bellona, 2000, s. 123-128. ISBN 83-11-09112-9.
Bibliografia edytuj
- Aleksander Brückner, Encyklopedia staropolska, PWN, Warszawa 1990, wyd. pierwsze fotooffsetowe.
- Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, Wiedza Powszechna, Warszawa 1972, wyd. II.
- Szymon Wrzesiński, Krwawa profesja. Rzecz o katach i ich ofiarach, LIBRON, Kraków 2006, wyd. I
- Walery Przyborowski, Madejowe łoże, Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1985, wyd. pierwsze