Śródka (powiat międzychodzki)
Śródka (niem. Schrodke) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie międzychodzkim, w gminie Chrzypsko Wielkie, przy drodze wojewódzkiej nr 186. Wraz ze wsią Strzyżmin (około 40 mieszkańców) tworzy nieduże sołectwo Śródka-Strzyżmin.
| wieś | |
 Pałac z lat 1858-1861 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo |
Śródka – Strzyżmin |
| Liczba ludności (30.09.2002) |
111 |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
64-412[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PMI |
| SIMC |
0581327 |
Położenie na mapie gminy Chrzypsko Wielkie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu międzychodzkiego  | |
 52°37′42″N 16°15′24″E/52,628333 16,256667[1]
| |
Wieś szlachecka Srzodka położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[3]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa poznańskiego.
Położenie geograficzne edytuj
Jeziora edytuj
Wieś położona jest w atrakcyjnej części gminy. Zlokalizowana jest nad trzema jeziorami:
- Jeziorem Wielkim (262 ha)[4],
- Jeziorem Kuchennym (63 ha)[4],
- Jeziorem Liśnia (ok. 19 ha)[4].
Ochrona przyrody edytuj
Śródka leży na terenie Sierakowskiego Parku Krajobrazowego oraz na obszarze Natura 2000.
Historia edytuj
Pierwsze wzmianki o Śródce pochodzą z XIV wieku i dotyczą bliżej nieznanej osoby Tomasza ze Śródki. Jak donoszą teksty źródłowe majątek wielokrotnie zmieniał właścicieli. I tak w XV pozostawał w posiadaniu Mikołaja Jankowskiego. Następnie około 1580 Śródka należała do Jana Pawłowskiego żeby przejść na własność rodziny Radomickich. W 1699 roku dobra Sródki nabył ród Kurnatowskich.
W 1763 roku przeszła w ręce przybyłej ze Śląska rodzina Seydlitz-Kurzbach. Założycielem osiadłego we wsi rodu był Sigismund von Seydlitz (1725-1789), który ożenił się z córką poprzedniego właściciela - Konstantego Kurnatowskiego. W 1789 Zygmunt von Seydlitz zmarł, a majątek po nim odziedziczył syn – Konastanty.
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Srzodka należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Międzyrzecz w rejencji poznańskiej[5]. Srzodka należała do okręgu sierakowskiego tego powiatu i stanowiła odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas Zeidlitz[5]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 133 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 11 dymów (domostw)[5].
Konstanty von Seydlitz przekazał dobra swojemu synowi Karolowi Konstantemu, z którym to należy wiązać powstanie okazałej rezydencji. Wzniesiono ją w Śródce w latach 1858-1861 według stylu neogotyckiego. Z inicjatywy kolejnego właściciela Gustawa Stefana Karola Konstantego von Seydliza wprowadzono pewne zmiany we wnętrzach pałacu oraz w jego elewacji frontowej. Ostatnim posiadaczem dóbr w Śródce był Karol Ermann Otto Gustaw von Seydlitz, który władał nią do 1944 roku. Na początku XX wieku obszar majątku wynosi 988 ha. Znajdowała się na nim gorzelnia, zajmowano się hodowlą bydła rasy oldenburskiej. Po drugiej wojnie światowej dobra Śródki przeszły w ręce Skarbu Państwa, po czym zostały włączone do utworzonego na tym terenie państwowego gospodarstwa rolnego.
Wzniesiona w latach 1858-1861 rezydencja Seydlitzów w Śródce jest jedną z najbardziej reprezentacyjnych budowli odwołujących się do tradycji średniowiecza w Wielkopolsce. Opracowanie elewacji i dekoracje oraz układ pomieszczeń wskazują na wysoką klasę architekta. W ostatnich latach pałac przeszedł w ręce prywatne i został odrestaurowany. Na terenie pałacu powstał hotel i restauracja gdzie goście mogą rozkoszować się pięknem przyrody przyległego do pałacu parku, o powierzchni 2,7 ha oraz okolicznych jezior. W parku można podziwiać m.in. dęby których obwód pnia dochodzi nawet do 510 cm.
W 1933 roku profesor Józef Kostrzewski odkrył w okolicach Śródki 12 grobów, pochodzących z epoki brązu. W czasie badań, które przeprowadzono w odkrytych grobach znaleziono sporo fragmentów naczyń.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 137538
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1281 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. I, Wielkopolska, Warszawa 1883, s. 7.
- ↑ a b c Wykaz jezior w powiecie międzychodzkim z podziałem na gminy (stan aktualny: wrzesień 2008 r.). wrzesień 2008. s. 1/2. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-15)]. Cytat: powierzchnia
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère) Jana Nepomucena Bobrowica, 1846, s. 255.