Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową

film fabularny

Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciowąpolski film psychologiczny z 2000 roku w reżyserii Krzysztofa Zanussiego, na podstawie własnego scenariusza. Film został pozytywnie przyjęty przez krytyków, zdobył wiele nagród, w tym Grand Prix Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych, Polską Nagrodę Filmową za najlepszy film roku, a także główną nagrodę Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Moskwie. Kontynuacją wątków wspomnianych w filmie jest utwór Suplement z 2001 roku.

Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową
Gatunek

dramat psychologiczny

Rok produkcji

2000

Data premiery

8 września 2000

Kraj produkcji

Polska

Język

polski, francuski

Czas trwania

96 min

Reżyseria

Krzysztof Zanussi

Scenariusz

Krzysztof Zanussi

Główne role

Zbigniew Zapasiewicz,
Krystyna Janda,
Monika Krzywkowska,
Paweł Okraska

Muzyka

Wojciech Kilar

Zdjęcia

Edward Kłosiński

Scenografia

Halina Dobrowolska

Kostiumy

Jagna Janicka

Montaż

Marek Denys

Produkcja

Iwona Ziułkowska

Wytwórnia

Studio Filmowe „Tor”
Telewizja Polska – Agencja Filmowa
Canal+ Polska
Agencja Produkcji Filmowej

Fabuła edytuj

Akcja filmu rozpoczyna się w średniowiecznej Francji. Jadący na ośle przez miasteczko święty Bernard z Clairvaux widzi przygotowania do powieszenia koniokrada. Prosi o wstrzymanie egzekucji, aby mógł najpierw przygotować skazańca na śmierć. Jest to scena z kręconego filmu, na planie którego znajduje się nieuleczalnie chory na raka, ok. sześćdziesięcioletni lekarz Tomasz Berg. Jest rozwodnikiem, a jego była żona Anna wiedzie dostatnie życie u boku młodszego kochanka Karola. Tomasz prosi ją o sfinansowanie podróży do Paryża, gdzie ma nadzieję, po konsultacji medycznej, otrzyma szansę na leczenie. Podróż okazuje się bezcelowa – stan choroby jest zbyt zaawansowany[1].

Rozgoryczony i cyniczny chce zniszczyć związek młodego studenta medycyny Filipa z charakteryzatorką filmową Hanką. Udostępnia im swoje mieszkanie wierząc, że przyczyniając się do ich zbliżenia fizycznego, doprowadzi do zakończenia znajomości[1].

W czasie realizacji filmu poznaje zakonnika Marka z zakonu cystersów. Odwiedza go w klasztorze mając nadzieję na otrzymanie jakiegoś znaku, który pomoże mu pogodzić się z myślą, że nie ma dla niego nadziei i czeka go nieuchronna śmierć[1].

W ostatniej scenie filmu, wśród studentów biorących udział w zajęciach anatomii w prosektorium, profesor wybiera Filipa i podaje mu skalpel. Dla młodego człowieka, to przełomowa chwila, w której musi podjąć decyzję, czy chce kontynuować obraną ścieżkę. Filip podchodzi do leżących na stole zwłok Tomasza dokonując wyboru – będzie lekarzem[1].

Obsada edytuj

Źródło: Filmpolski.pl[1]

Produkcja edytuj

Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową powstało w Studiu Filmowym „Tor”. Reżyserem filmu był Krzysztof Zanussi, natomiast producentką – Iwona Ziułkowska[1]. Zanussi zaczerpnął tytuł filmu z tekstu, który zobaczył namalowany sprayem na murze: „Życie to śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową”[2]. Zdjęcia do filmu, kręcone przez Edwarda Kłosińskiego, powstawały od 4 października 1999 roku do 20 stycznia 2000 roku w Warszawie, Krakowie, Paryżu, Czernej i Dębnikach[1]. Muzykę skomponował Wojciech Kilar, a za montaż odpowiadał Marek Denys[1]. Uroczysta premiera filmu odbyła się 8 września 2000 roku w katowickim Kinie Światowid[1][3].

Odbiór edytuj

Krytyk filmowy Derek Elley(inne języki), w recenzji dla magazynu „Variety” napisał: „po ponad dekadzie w międzynarodowym półmroku, polski reżyser Krzysztof Zanussi triumfalnie wraca z prawdopodobnie najwspanialszym filmem swojej kariery, poruszającym i niezwykle dojrzałym rozważaniem na temat braku wiary na granicy między życiem a śmiercią”[4]. Richard James Havis w „The Hollywood Reporter” uznał film Zanussiego za „bystry i intelektualnie stymulujący”[5]. Luc Chaput w recenzji dla magazynu „Séquences(inne języki)” stwierdził, że Zapasiewicz jako Tomasz Berg stworzył „jedną ze swoich najlepszych ról w karierze”[6]. Marcin Wiśniewski w recenzji dla „Senses of Cinema(inne języki)” napisał, że film Zanussiego „to niezwykle angażujące kino intelektualne, które próbuje dostarczyć rozważań na temat kondycji ludzkiej”[7]. Andrzej Kołodyński uznał dzieło Zanussiego za pierwszy film reżysera, „który wywołuje tak wiele sprzeciwu, że zmusza do ponownego obejrzenia i podjęcia na nowo sporu z reżyserem”[8].

Tymczasem Lech Kurpiewski, ówczesny redaktor naczelny magazynu „Film”, napisał: „Wszystko jest tu jak w szkolnej czytance. Są obrazki, odpowiednie cytaty, symetryczne analogie i słuszne wnioski. I wszystko jest takie dosłowne, nawet znaki z „tamtego świata” (Dalekiego Wschodu?)”[8]. Według Jonathana Rosenbauma: „Fani niekomediowych filmów Woody’ego Allena mogą być zainteresowani tym ponurym duchowym studium lekarza (...). Z pewnością nie jest to zły film, ale nie dorównuje Śmierci Iwana Iljicza Lwa Tołstoja[9]. Tadeusz Sobolewski w recenzji dla „Gazety Wyborczej” docenił subtelność w podejściu do prawd ostatecznych, lecz skrytykował zakończenie filmu: „Milczące wskazanie ku niebu zawarte w Iluminacji miało większą siłę oddziaływania niż kropka nad i postawiona w ostatniej scenie Życia jako śmiertelnej choroby..., kiedy zmarły bohater uśmiecha się do nas z zaświatów: nie ma się czego obawiać, dusza jest nieśmiertelna! Co należało dowieść”[10].

Nagrody i nominacje edytuj

Źródło: Filmpolski.pl[1]
Rok Festiwal/instytucja Nagroda Nominowani Wynik
2000 25. Festiwal Polskich Filmów Fabularch w Gdyni Wielka Nagroda „Złote Lwy Gdańskie” dla najlepszego filmu Krzysztof Zanussi Wygrana
Nagroda za główną rolę męską Zbigniew Zapasiewicz Wygrana
Nagroda Dziennikarzy Krzysztof Zanussi Wygrana
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Moskwie Nagroda Główna (statuetka św. Jerzego) Wygrana
2001 Polska Akademia Filmowa Orzeł za najlepszy film Wygrana
Orzeł za najlepszą reżyserię Wygrana
Orzeł za najlepszy scenariusz Wygrana
Orzeł za najlepszą muzykę Wojciech Kilar Wygrana
Orzeł dla najlepszego producenta Krzysztof Zanussi
Iwona Ziułkowska
Wygrana
Orzeł za najlepszą główną rolę męską Zbigniew Zapasiewicz Wygrana
Orzeł za najlepsze zdjęcia Edward Kłosiński Nominacja
Orzeł za najlepszą scenografię Halina Dobrowolska Nominacja
Orzeł za najlepsze kostiumy Anna Jagna Janicka Nominacja
Orzeł za najlepszą główną rolę kobiecą Krystyna Janda Nominacja
Orzeł za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą Monika Krzywkowska Nominacja
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Santa Monica Nagroda dla najlepszego aktora Zbigniew Zapasiewicz Wygrana
Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” Jańcio Wodnik” dla najlepszego filmu Krzysztof Zanussi Wygrana
Film Złota Kaczka dla najlepszego filmu polskiego 2000 roku Wygrana
Koło Piśmiennictwa Stowarzyszenia Filmowców Polskich Złota Taśma dla najlepszego filmu polskiego Wygrana
Tarnowska Nagroda Filmowa Nagroda jury młodzieżowego Wygrana
Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Złoty Rycerz” w Tambrowie (Rosja) Nagroda Specjalna Jury Wygrana
Wine Country Film Festival w Kalifornii Nagroda dla najlepszego reżysera w konkursie międzynarodowym Wygrana

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową w bazie filmpolski.pl
  2. Tadeusz Sobolewski, Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową [online], Gazeta Wyborcza, 8 września 2000 [dostęp 2023-06-02] (pol.).
  3. Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową [online], Gazeta Wyborcza, 7 września 2000 [dostęp 2023-06-02] (pol.).
  4. Derek Elley, Life As A Fatal Sexually Transmitted Disease (Zycie Jako Smiertelna Choroba Przenoszona Droga Plciowa), „Variety”, 13 listopada 2000, s. 28.
  5. Richard James Havis, ‘Disease’ Antidote: Sarcasm, „The Hollywood Reporter”, 12 grudnia 2000 [dostęp 2023-06-02] (ang.).
  6. Luc Chaput, 1er Festival du film polonais de Montréal. Quelques joyaux de la Pologne, „Séquences: la revue de cinéma” (212), 2001, s. 8, ISSN 0037-2412 [dostęp 2023-06-02] (fr.).
  7. Marcin Wisniewski, Life as a Fatal Sexually Transmitted Disease – Senses of Cinema [online], Senses of Cinema, 13 marca 2002 [dostęp 2023-06-02] (ang.).
  8. a b Andrzej Kołodyński, Lech Kurpiewski, Komentarze gniewnych, „Film” (9), 2000, s. 18.
  9. Life As A Fatal Sexually Transmitted Disease | Jonathan Rosenbaum [online], jonathanrosenbaum.net [dostęp 2023-06-02].
  10. Tadeusz Sobolewski, Lecz się, medyku, „Gazeta Wyborcza”, 8 września 2000 [dostęp 2023-06-02] (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj