β-Glukanyorganiczne związki chemiczne z grupy polisacharydów, będące jednymi ze składników błonnika pokarmowego. Stanowią składnik budulcowy ścian komórkowych drożdży, grzybów i zbóż.

β-Glukany
budowa β-1,3/1,4-glukanu

budowa β-1,3/1,6-glukanu
Ogólne informacje
Struktura meru

[C
18
H
32
O
16
]

Identyfikacja
Numer CAS

9041-22-9
9051-97-2 (β-1,3-glukany)

Ich zawartość w suszonych borowikach szlachetnych wynosi ok. 0,4–0,6% suchej masy[1][niewiarygodne źródło?].

Budowa i właściwości edytuj

 
Anomer β D-glukozy

β-Glukany zbudowane są z jednostek D-glukozy połączonych wiązaniami β-glikozydowymi. W zależności od grupy hydroksylowej reszty glukozy tworzącej wiązanie z węglem anomerycznym występują różne izomery β-glukanów, np. celuloza jest β-1,4-glukanem. Wiele β-glukanów zawiera dwa typy wiązań glikozydowych i ma różne właściwości, np. izomer 1,3/1,6 jest nierozpuszczalny w wodzie i występuje m.in. w produktach piekarniczych. Z kolei izomer 1,3/1,4 jest rozpuszczalny w wodzie i jest obecny tylko w nieprzetworzonych produktach naturalnych, takich jak otręby z jęczmienia i owsa.

Izomer rozpuszczalny w wodzie (1,3/1,4) wykazuje silną aktywność biologiczną, m.in. powoduje obniżenie zawartości cholesterolu LDL we krwi i równoważy szczyt glukozy we krwi, a tym samym zapobiega występowaniu cukrzycy typu 2 oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej. Obniża również ciśnienie krwi[2][niewiarygodne źródło?].

Występowanie edytuj

Zawartość β-glukanów w wybranych produktach spożywczych[3]
Produkt Zawartość β-glukanów
w 100 g suchej masy
lentinan (twardnik japoński) 220 mg
grzyby z rodzaju Pleurotus 414 mg[i]
jęczmień 2–20 g
otręby owsiane 3–8 g
żyto 1,3–2,7 g
sorgo 1,1–6,2 g
kukurydza 0,8–1,7 g
pszenica 0,5–1 g
pszenżyto 0,3–1,2 g
ryż 0,13 g
  1. Na 100 g części jadalnych.

Przypisy edytuj

  1. Katarzyna Sitarska, Grzyby dziko rosnące – wartość odżywcza i właściwości prozdrowotne, „Journal of NutriLife”, 142, 2 marca 2014, ISSN 2300-8938 [dostęp 2014-03-04].
  2. Cenny błonnik z owsa: beta-glukan, [w:] Nauka dla zdrowia [online], 12 stycznia 2010 [zarchiwizowane z adresu 2016-06-08].
  3. Paulina Krupińska, Magdalena Zegan, β-Glukan – wybrane korzyści zdrowotne ze szczególnym uwzględnieniem jego wpływu na gospodarkę lipidową, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna”, 46 (2), 2013, s. 162–170.