3D/Biela
Kometa Biela (nazwa oficjalna 3D/Biela) – kometa okresowa należąca do rodziny komet Jowisza, która została jednak zgubiona przez obserwatorów. Jej ostatnie obserwowane przejście przez peryhelium orbity miało miejsce 24 września 1852 roku.
 Rysunek komety Biela po jej rozpadzie w 1845 roku | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia |
27 lutego 1826 |
| Nazwy alternatywne |
1772, 1806 I, 1832 III, 1846 II, 1852 III, 1826 D1 |
| Elementy orbity | |
| Półoś wielka |
(dane dla epoki 29 września 1852) |
| Mimośród |
0,7559 |
| Peryhelium |
0,8606 au |
| Aphelium |
6,190 au |
| Okres orbitalny |
6,619 lat |
| Nachylenie orbity względem ekliptyki |
12,550° |
| Charakterystyka fizyczna jądra | |
| Roje meteorów związane z kometą |
Andromedydy |
Odkrycie edytuj
Kometa ta została odkryta przez austriackiego oficera i astronoma amatora Wilhelma von Biela 27 lutego 1826 roku w Jaromierzu. Po dokładniejszym wyliczeniu orbity okazało się, że kometę tę obserwowano już w latach 1772 (Jacques Leibax Montaigne i Charles Messier) oraz 1805 (Jean-Louis Pons). Była to wówczas trzecia znana kometa okresowa po komecie Halleya i Enckego.
Orbita komety edytuj
Orbita komety 3D/Biela miała kształt wydłużonej elipsy o mimośrodzie 0,755. Peryhelium znajdowało się nieco bliżej niż średnia odległość Ziemi od Słońca (0,8606 j.a.), aphelium zaś poza orbitą Jowisza (6,190 j.a.) Była to więc kometa z rodziny Jowisza. Jej okres obiegu wokół Słońca wynosił 6 lat i 226 dni, nachylenie do ekliptyki zaś ok. 12,5˚.
Historia obserwacji i zagubienia edytuj
Po kolejnych przejściach przez peryhelium kometa 3D/Biela rozpadła się na przełomie lat 1845/1846 na oczach obserwatorów. Obydwie części oddalały się stopniowo od siebie. W marcu 1846 roku odległość między nimi wzrosła do 240 tysięcy km. Podczas następnego przejścia przez punkt przysłoneczny w roku 1852 odległość ta zwiększyła się już do 2 milionów km, obydwa składniki komety wytworzyły także osobne warkocze. Powroty komety przewidywano także na lata 1859 i 1865, jednakże nie udało się jej ponownie odszukać.
Również w roku 1872 próbowano ponownie zaobserwować to ciało niebieskie, próby te także się nie powiodły. 27 listopada tegoż roku, w dniu, w którym Ziemia przecięła orbitę komety 3D/Biela, na niebie pojawił się bardzo obfity deszcz meteorów. Obserwowano do 3000 meteorów na godzinę – jak się wydaje – tak mocny rój musiał być związany z jakąś kometą, która uległa najprawdopodobniej całkowitemu rozpadowi, co powiązano z Kometą Biela. Ów rój, który nazwano Andromedydami lub Bielidami, stawał się jednak w kolejnych latach (1885, 1892, 1899) coraz słabszy. Później jego aktywność całkowicie zaniknęła.
Przypuszcza się, że słaba kometa 207P/NEAT, która została odkryta 11 maja 2001 roku w programie NEAT, może być pozostałością po komecie Biela. Nie zostało to jednak potwierdzone.
Obecnie kometa uznawana jest za zagubioną.
Zobacz też edytuj
Bibliografia edytuj
- 3D/Biela w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- 3D/Biela w bazie Minor Planet Center (ang.)
Linki zewnętrzne edytuj
- Diagram orbity 3D/Biela w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- Diagram orbity 207P/NEAT w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- Gary W. Kronk: 3D/Biela. [w:] Cometography.com [on-line]. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
- Martin Beech. The Mazapil meteorite: From paradigm to periphery. „Meteoritics & Planetary Science”. 37 (5), s. 649-660, maj 2002. Bibcode: 2002M&PS...37..649B. (ang.).
- Urania, maj 1984 s. 138