Alberto Ginastera

Alberto Ginastera
Imię i nazwisko	Alberto Evaristo Ginastera
Data i miejsce urodzenia	11 kwietnia 1916 ; Buenos Aires
Pochodzenie	argentyńskie
Data i miejsce śmierci	25 czerwca 1983 ; Genewa
Gatunki	muzyka poważna, muzyka współczesna
Zawód	kompozytor
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Alberto Evaristo Ginastera^[1]^[2] (ur. 11 kwietnia 1916 w Buenos Aires, zm. 25 czerwca 1983 w Genewie^[1]^[3]^[4]) – argentyński kompozytor.

Życiorys edytuj

Pochodził z rodziny o korzeniach katalońsko-włoskich^[1]. W wieku 7 lat rozpoczął naukę gry na fortepianie^[3]. Kształcił się w prywatnym konserwatorium Alberto Williamsa (1928–1935), które ukończył uzyskując złoty medal z kompozycji^[3]. W latach 1936–1938 studiował w Conservatorio Nacional de Música w Buenos Aires, gdzie jego nauczycielami byli José André (kompozycja), Athos Palma (harmonia) i José Gil (kontrapunkt i fuga)^[3]. Studia ukończył z najwyższą notą w dziedzinie kompozycji^[3]. Brał też prywatnie lekcje fortepianu u Cayetano Argenzianiego^[1]. W 1941 roku poślubił pianistkę Mercedes del Toro^[4]. Wykładał w Conservatorio Nacional de Música oraz w Liceo Militar w Buenos Aires^[2]^[3], zwolniony jednak został w 1945 roku, po dojściu do władzy Juana Peróna^[3]. W latach 1946–1947 dzięki otrzymanemu stypendium Fundacji Pamięci Johna Simona Guggenheima przebywał w Stanach Zjednoczonych, uczestnicząc w kursach Aarona Coplanda w Tanglewood^[1]^[3], dał też koncerty w Nowym Jorku i Waszyngtonie^[3].

Po powrocie do Argentyny zorganizował Liga de compositores argentinos, przekształconą później w argentyńską sekcję Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej^[3]. W latach 1948–1952 i 1956–1958 kierował konserwatorium w La Placie^[3], z przerwą spowodowaną ponownie represjami ze strony reżimu Peróna^[3]^[4]. Od 1958 do 1962 roku dziekan Facultad de artes y ciencias argentina na Universidad Católica w Buenos Aires^[3]. W 1962 roku został dyrektorem Centro latinoamericano de altos estudios musicales w Instituto Torcuato di Tella^[3]. Od początku lat 50. wielokrotnie przebywał w Europie, a w 1968 roku wyjechał na zawsze z Argentyny. W 1971 roku osiadł na stałe w Genewie^[3], gdzie ożenił się powtórnie z wiolonczelistką Aurorą Nátola^[4].

Członek Academia Nacional de Bellas Artes^[2], był też członkiem Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk (1965) i Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury (1968)^[3]. Doctor honoris causa Uniwersytetu Yale (1968)^[3]. Odznaczony francuskim Orderem Sztuki i Literatury (1964) i salwadorskim Narodowym Orderem Joségo Matiasa Delgado (1973)^[5].

Twórczość edytuj

Komponował już od lat młodzieńczych, większość swoich wczesnych utworów jednak odrzucił^[1]^[3]. Początkowo tworzył w stylistyce narodowej bliskiej neoklasycyzmowi, później wciąż wykorzystywał elementy muzyki ludowej, jednak traktowanej bardziej abstrakcyjnie, w oderwaniu od bezpośredniego kontekstu folklorystycznego^[3]. Drugi okres twórczości Ginastery jest bardziej ekspresjonistyczny, a kompozytor zaczął adaptować do swoich dzieł różne techniki współczesne (klastery, aleatoryzm)^[3]. Posługiwał się techniką dodekafoniczną, traktując jednak jej zasady swobodnie^[3]. Stosował też mikrotonowość^[3].

Ważniejsze kompozycje edytuj

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2]^[3])

Utwory orkiestrowe

Primier concierto argentino (1941, odrzucone)
Primera sinfonia (Porteña) (1942, odrzucone)
Obertura para el „Fausto” criollo (1943)
Sinfonia elegíaca (1944)
tryptyk symfoniczny Ollantay (1947)
Variaciones concertantes na orkiestrę kameralną (1953)
Pampeana nr 3 (Pastoral sinfónica en tres movimientos) (1954)
Koncert na harfę (1956)
2 koncerty fortepianowe (I 1961, II 1972)
Koncert skrzypcowy (1963)
Koncert na orkiestrę smyczkową (1965)
Estudios sinfónicos (1967)
2 koncerty wiolonczelowe (I 1968, II 1981)
Popol Vuh (1975–1983, niedokończone)
Glosses sobre temes de Pau Casals na orkiestrę smyczkową i kwintet smyczkowy „in lontano” (1976)
Jubilum (celebracion sinfónica) (1980)

Utwory kameralne

Impresiones de la Puna na flet i kwartet smyczkowy (1942, odrzucone)
4 kwartety smyczkowe (I 1948, II 1958, III z sopranem do słów Albertiego, Lorci i Jiméneza 1973, IV z barytonem do słów Testamentu heiligenstadzkiego Ludwiga van Beethovena 1974)
Duo na flet i obój (1945)
Pampeana nr 1 na skrzypce i fortepian (1947)
Pampeana nr 2 na wiolonczelę i fortepian (1950)
Kwintet fortepianowy (1963)
Punueña nr 1 na flet solo (1973)
Punueña nr 2 „Hommage à Paul Sacher” na wiolonczelę solo (1976)
Sonata na gitarę solo (1976)
Sonata na wiolonczelę solo (1979)
Fanfare na 4 trąbki (1980)

Utwory fortepianowe

Danzas argentinas (1937)
Tres piezas (1940)
Malambo (1940)
Primer concierto argentino (1941, odrzucone)
12 preludios americanos (1944)
Suite de danzas criollas (1946)
Rondo sobre temas infantiles argentinos (1947)
Toccata, villancico y fuga na organy (1947)
Varazioni e toccata na organy (1980)

Utwory na głos i fortepian

2 canciones do słów Fernána Silvy Valdésa (1938)
5 canciones populares argentinas (1943)
Los horas de una estancia do słów Silviny Ocampo (1943)

Utwory wokalne

2 motety Hieremiae Prophetae Lamentationes na chór a cappella (1946)
Cantos del Tucumán na głos, flet, skrzypce, harfę i 2 bębny indiańskie do słów Rafaela Jijeny Sáncheza (1938)
Salmo CL na chór mieszany, chór chłopięcy i orkiestrę (1938)
Cantata para América Mágica na sopran dramatyczny i 13 perkusistów, czelestę i 2 fortepiany do słów manuskryptów prekolumbijskich w przekładzie hiszpańskim (1960)
Sinfonia „Don Rodrigo” na sopran i orkiestrę do słów Alejandro Casona (1964)
Cantata Bomarzo na głos recytujący, tenora lub baryton i orkiestrę kameralną do słów Mujici Laineza (1964)
kantata Milena na sopran i orkiestrę do słów Listów do Mileny Franza Kafki (1971)
Serenata na wiolonczelę, baryton i zespół kameralny do słów Pabla Nerudy (1973)
Turbae ad Passionem Gregorianam na tenora, baryton, bas-baryton, chór mieszany, chór chłopięcy i orkiestrę do słów Wulgaty i Liber usualis w przekładzie kompozytora (1974)

Opery

Don Rodrigo, libretto Alejandro Cason (wyst. Buenos Aires 1964)
Bomarzo, libretto Mujica Lainez (wyst. Waszyngton 1967)
Beatrix Cenci, libretto William Shand i Alberto Girri (wyst. Waszyngton 1971)

Balety

legenda choreograficzna Panambí, libretto Félix Errico (1934–1936, wyst. Buenos Aires 1940)
Estancia (1948, wyst. Buenos Aires 1952)

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 2 Conf–Gysi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1281–1282. ISBN 0-02-865527-3.
↑ ^a ^b ^c ^d Martha Furman Schleifer, Gary Galván: Latin American Classical Composers: A Biographical Dictionary. Lanham: Rowman & Littlefield, 2016, s. 247. ISBN 978-0-8108-8870-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 3. Część biograficzna efg. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987, s. 309–310. ISBN 83-224-0344-5.
↑ ^a ^b ^c ^d The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 310–311. ISBN 0-674-37299-9.
↑ Deborah Schwartz-Kates: Alberto Ginastera: A Research and Information Guide. New York: Routledge, 2010, s. XXII–XXIV. ISBN 0-415-97318-X.

[baker-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 2 Conf–Gysi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1281–1282. ISBN 0-02-865527-3.

[latinamerican-2] Martha Furman Schleifer, Gary Galván: Latin American Classical Composers: A Biographical Dictionary. Lanham: Rowman & Littlefield, 2016, s. 247. ISBN 978-0-8108-8870-8.

[encmuz-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 3. Część biograficzna efg. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987, s. 309–310. ISBN 83-224-0344-5.

[harvard-4] The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 310–311. ISBN 0-674-37299-9.

[schwartz-5] Deborah Schwartz-Kates: Alberto Ginastera: A Research and Information Guide. New York: Routledge, 2010, s. XXII–XXIV. ISBN 0-415-97318-X.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]