Aleksandr Friedman
Aleksandr Aleksandrowicz Friedman lub Friedmann[1][2] (ros. Александр Александрович Фридман, ur. 4 czerwca?/16 czerwca 1888 w Sankt Petersburgu, zm. 16 września 1925 tamże)[3] – rosyjski naukowiec: matematyk, meteorolog, fizyk i kosmolog, profesor uniwersytetu w Permie (od roku 1918), a od 1920 w Piotrogrodzie[4].
| |
 chorąży
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys edytuj
Pierwszy artykuł naukowy o teorii liczb Bernoulliego opublikował w ostatniej klasie liceum w 1906. W tym samym roku rozpoczął studia matematyczne na Uniwersytecie Petersburskim. Po ich zakończeniu w 1910 został wykładowcą tej uczelni oraz Instytutu Górniczego. Od 1913 zajmował się głównie meteorologią. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do lotnictwa, gdzie za liczne loty obserwacyjne oraz za udane bombardowania przeciwnika otrzymał Order św. Jerzego. Po wojnie wykładał na uczelniach w Permie i Piotrogrodzie, jednocześnie od 1920 pracował w Głównym Laboratorium Fizycznym (zajmującym się fizyką atmosfery i geofizyką) w Piotrogrodzie, a w 1925 został dyrektorem tego laboratorium. W lipcu 1925 w czasie lotu balonem badawczym osiągnął rekordową na owe czasy wysokość 7400 m. Zmarł na tyfus brzuszny.
W badaniach zajmował się problemami kosmologicznymi w ogólnej teorii względności, stał się także twórcą tzw. meteorologii dynamicznej, w ramach której badał głównie zagadnienia turbulencji w atmosferze i powstawania oraz fizyki wichrów. Był jednym z pierwszych astrofizyków postulujących model Wielkiego Wybuchu w ewolucji Wszechświata.
Odznaczenia edytuj
Zobacz też edytuj
- równania Friedmana – podstawowe równania kosmologii relatywistycznej
- wszechświat Friedmana – model kosmologiczny Wszechświata
- metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera – metryka Riemanna, która reprezentuje jednorodny, izotropowy Wszechświat
Przypisy edytuj
- ↑ Friedman Aleksandr A., [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-10-11].
- ↑ Aleksandr Aleksandrovich Friedmann, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-10-11] (ang.).
- ↑ J.J. O'Connor, E.F. Robertson: Aleksandr Aleksandrovich Friedmann. School of Mathematics and Statistics University of St Andrews, Scotland. [dostęp 2017-10-11].
- ↑ A. Lightman, Światło z przeszłości. Dzieje Kosmologii współczesnej, Warszawa 2003, s. 26.
Linki zewnętrzne edytuj
Alexandr Alexandrovich Friedmann w bazie Mathematics Genealogy Project (ang.) [dostęp 2021-10-30].
