Aleksandr Winogradow
Aleksandr Dmitrijewicz Winogradow, ros. Александр Дмитриевич Виноградов (ur. 10 kwietnia?/23 kwietnia 1905 w Samarze, zm. 28 sierpnia 1964 w sanatorium Archangielskoje w obwodzie moskiewskim) – radziecki dowódca wojskowy, Rosjanin, kontradmirał Marynarki Wojennej ZSRR i Marynarki Wojennej PRL.
 kontradmirał
| |
| Data i miejsce urodzenia |
23 kwietnia 1905 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 sierpnia 1964 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1920–1960 |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska |
dowódca Marynarki Wojennej PRL |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys edytuj
W marynarce służył od 1920, od 1930 był członkiem partii komunistycznej.
Od maja 1922 do lutego 1924 studiował w Politycznej Szkole Marynarki Wojennej (ВМПУ), następnie do lutego 1928 w Szkole Marynarki Wojennej im. M. W. Frunzego w Leningradzie i od marca 1928 do września 1929 w Szkole Pilotów Morskich i Pilotów Obserwatorów WWS RKKA im. Stalina w Jejsku. Kursy Doskonalenia Kadry Dowódczej Marynarki Wojennej w Leningradzie od listopada 1930 do sierpnia 1932 oraz Kursy Dowódców Niszczycieli SKKS od grudnia 1936 do lipca 1937 i Akademia Marynarki Wojennej im. K. E. Woroszyłowa od kwietnia 1942 do stycznia 1944 to ostatnie etapy kształcenia.
Pełnił służbę w Sewastopolu, m.in. na niszczycielach „9 Janwaria” (sierpień 1932 – grudzień 1934, zastępca dowódcy), „25 Oktiabria” (grudzień 1934 – grudzień 1936, dowódca) i we Flocie Bałtyckiej – od listopada 1937 na niszczycielu „Striemitielnyj”. Brał na nim udział w wojnie radziecko-fińskiej. Od maja do czerwca 1940 przeprowadził okręt z Leningradu do Polarnego. Tam w ramach Floty Północnej brał udział w odparciu agresji niemieckiej, będąc w stopniu komandora porucznika[1].
Po zatopieniu niszczyciela „Striemitielnyj” 20 lipca 1941 w bazie przez niemieckie lotnictwo, został wyznaczony na stanowisko szefa sztabu bazy w Jokandze[1]. Do grudnia 1947 pełnił szereg funkcji sztabowych w bazach morskich, następnie w szkolnictwie (do lipca 1950) i w organach inspekcji wojskowej. 27 stycznia 1951 został awansowany do stopnia kontradmirała.
10 maja 1952 został oddelegowany do polskiej Marynarki Wojennej. Przez rok pełnił funkcję szefa sztabu – zastępcy dowódcy Marynarki Wojennej do spraw liniowych. Według źródeł polskich 3 kwietnia 1953 został dowódcą Marynarki Wojennej, którą to funkcję piastował do 2 marca 1955 – wtedy przekazał obowiązki dowódcy MW komandorowi Zdzisławowi Studzińskiemu. Według źródeł rosyjskich z funkcji szefa sztabu w maju 1953 został przeniesiony na stanowisko starszego wojskowego doradcy dowódcy Marynarki Wojennej („faktycznie dowodząc marynarką wojenną”, ros. „фактически являясь команд. флотом”[2]), na którym to stanowisku miał pozostawać do listopada 1954.
Według źródeł polskich 6 kwietnia 1955 wyjechał do ZSRR, według rosyjskich od stycznia do lipca 1955 był szefem Centralnego Laboratorium Marynarki Wojennej Nr 14. Następnie kierował Instytutem Marynarki Wojennej Nr 16 w Leningradzie (do sierpnia 1957) oraz Centralnym Instytutem Naukowo-Badawczym Broni Specjalnych i Obrony Marynarki Wojennej (do września 1959) i pełnił służbę na stanowisku pierwszego zastępcy szefa tegoż instytutu.
W marcu 1960 z powodu choroby został przeniesiony do rezerwy[1]. Żonaty z Kławdią Iwanowną (ur. 1905), miał dwie córki[3].
Po śmierci pochowany na Cmentarzu Serafimowskim.
Odznaczenia edytuj
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski 3 klasy (2 lipca 1954)
- Order Lenina (1945)
- Order Czerwonego Sztandaru (trzykrotnie – 1944-2, 1951)
- Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (1944)
- Order Uszakowa II klasy (1945)
- Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1958)
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
- Medal „Za obronę Radzieckiego Obszaru Podbiegunowego”
- Medal 20 Lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej
- Medal 30 Lat Armii Radzieckiej i Floty
Był wyróżniony w 1955 bronią osobistą z dedykacją.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Jan Radziemski. Dramat w cieniu góry Wiestnik. Zatopienie niszczyciela Striemitielnyj. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 4/2011. XVI (111), s. 48-50, kwiecień 2011. ISSN 1426-529X.
- ↑ Вячеслав Михайлович Лурье, Адмиралы и генералы Военно-Морского Флота СССР 1946-1960, wydawca ООО «Кучково поле», Moskwa 2007, strona 94-95
- ↑ Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943−1990, t. IV, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010, ISBN 978-83-7611-801-7, OCLC 833638240., s. 231
Bibliografia edytuj
- Henryk Piotr Kosk, Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny, tom II, Pruszków 2001.
- Janusz Królikowski, Admirałowie Polskiej Marynarki Wojennej 1945-2004, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2004, ISBN 83-7441-013-2, OCLC 69471820.
- Вячеслав Михайлович Лурье: Адмиралы и генералы Военно-Морского Флота СССР 1946-1960. Moskwa: ООО «Кучково поле», 2007, s. 672 (94-95). ISBN 978-5-9950-0009-9. (ros.).