Amadou Toumani Touré

polityk Mali

Amadou Toumani Touré (wym. [amaˈdu tumaˈni tuˈʀe]; ur. 4 listopada 1948 w Mopti, zm. 10 listopada 2020 w Stambule[3]) – malijski wojskowy i polityk, w latach 1991–1992 przewodniczący Tymczasowego Komitetu Ocalenia Narodowego – rządzącej krajem junty wojskowej, następnie w latach 2002–2012 prezydent Mali.

Amadou Toumani Touré
Ilustracja
Amadou Toumani Touré (2010)
Data i miejsce urodzenia

4 listopada 1948
Mopti

Data i miejsce śmierci

10 listopada 2020
Stambuł

4. Prezydent Mali
Okres

od 8 czerwca 2002
do 22 marca 2012

Przynależność polityczna

bezpartyjny

Poprzednik

Alpha Oumar Konaré

Następca

Amadou Sanogo[1]

Przewodniczący Tymczasowego Komitetu Ocalenia Narodowego
Okres

od 26 marca 1991
do 8 czerwca 1992

Przynależność polityczna

bezpartyjny

Poprzednik

Moussa Traoré[2]

Następca

Alpha Oumar Konaré[2]

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego (Mali) Klasa Specjalna Odznaki Honorowej za Zasługi Order José Martí (Kuba) Krzyż Wielki Orderu Zasługi Adolfa de Nassau (Luksemburg) Krzyż Wielki Orderu Świętego Karola (Monako)

Życiorys edytuj

W 1991 roku dokonał wraz z grupą oficerów puczu, który obalił wieloletniego dyktatora Moussę Traoré. Touré ogłosił się głową państwa i przeprowadził szereg reform demokratycznych, wprowadził on system wielopartyjny i rozwiązał dotychczasową wojskową monopartię. W 1992 roku przeprowadził wybory prezydenckie które wygrał Alpha Oumar Konaré. W 1993 Touré założył Fundację Dziecięcą.

W maju 2002 roku wygrał wybory prezydenckie, uzyskując 64,35% głosów, a jego przeciwnikiem był były minister Soumaïla Cissé. Okres rządów Touré był związany z destabilizacją kraju. Już w 2003 roku na zachodzie Mali doszło do walk między zwaśnionymi grupami islamskimi. W 2007 roku z kolei doszło do wybuchu walk z Tuaregami na skutek ich ataków na wojska rządowe. Walki trwały do 2009 roku[4][5]. Do zaognienia relacji państwa z Tuaregami doszło w 2011 roku, kiedy po obaleniu i zabójstwie przywódcy Libii, pułkownika Mu’ammara al-Kaddafiego, do Mali powrócili tuarescy najemnicy, walczący w czasie wojny domowej po jego stronie. Napływ nowych, dobrze uzbrojonych i wyćwiczonych bojowników zmienił sytuację w regionie. W rezultacie w styczniu 2012 roku doszło do wybuchu zbrojnego powstania Tuaregów które przerodziło się w wojnę domową pod przewodnictwem Narodowego Ruchu Wyzwolenia Azawadu. Do rebelii włączył się też Arabski Ruch Azawadu.

W związku z niepowodzeniami rządu w walce z tuareskimi rebeliantami, w marcu 2012 roku doszło w kraju do zamachu stanu. Władzę w państwie w następstwie przewrotu objął Narodowy Komitet na rzecz Przywrócenia Demokracji i Państwa[6][7] a Touré pozostawał od tego czasu w ukryciu. 8 kwietnia 2012 oficjalnie podał się do dymisji[8], a 19 kwietnia udał się na wygnanie do sąsiedniego Senegalu[9].

W 2013 roku Touré został oskarżony przez rząd prezydenta Ibrahima Boubacara Keïty o zdradę, z powodu niepowodzeń w walce z Tuaregami. W 2016 roku Zgromadzenie Narodowe umorzyło wszczęcie przeciwko niemu dochodzenia. W grudniu 2017 roku Touré powrócił do Mali i został ugoszczony przez prezydenta Keïtę[10]. Były malijski przywódca zmarł w Stambule 10 listopada 2020[11].

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. Jako przewodniczący Narodowego Komitetu na rzecz Przywrócenia Demokracji i Państwa.
  2. a b Jako prezydent Mali.
  3. Mali: Ex-President Amadou Toumani Toure dies.
  4. Mali. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2015-06-30].
  5. Malijczyk opowiada o historii Mali.
  6. Clashes between Malian army, Tuareg rebels leave scores dead. france24.com, 20 stycznia 2012. [dostęp 2012-03-22]. (ang.).
  7. Mali: buntownicy ogłaszają rozwiązanie instytucji państwowych. konflikty.wp.pl, 22 marca 2012. [dostęp 2012-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-22)]. (pol.).
  8. Obalony prezydent podał się do dymisji. tvn24.pl, 8 kwietnia 2012. [dostęp 2012-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-10)]. (pol.).
  9. Mali’s ex-leader Amadou Toumani Toure flees to Senegal, „BBC News”, 20 kwietnia 2012 [dostęp 2020-11-12] (ang.).
  10. AfricaNews, Former Malian president Toure returns from exile [online], Africanews, 24 grudnia 2017 [dostęp 2020-11-12] (ang.).
  11. Elian Peltier, Amadou Toumani Touré, Former Malian President, Dies at 72, „The New York Times”, 10 listopada 2020, ISSN 0362-4331 [dostęp 2020-11-12] (ang.).
  12. parlament.gv.at – Lista odznaczonych odznakami honorowymi Republiki Austrii od 1952 (niem.) [dostęp 2012-10-04].
  13. Fotoarchiv von Tom Wagner (niem.) [dostęp 2012-10-04].
  14. Journal de Monaco – Billetin Officiell de la Principauté (fr.) [dostęp 2012-10-04].