Amorfa krzewiasta

Amorfa krzewiasta
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	amorfa
Gatunek	amorfa krzewiasta
	Nazwa systematyczna
	Amorpha fruticosa L.; Sp. pl. 2:713. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Amorfa krzewiasta, a. drzewiasta, a. zwyczajna, indygowiec zwyczajny, (Amorpha fruticosa L.) – gatunek krzewu z rodziny bobowatych. Pochodzi ze wschodniej części USA, skąd wzdłuż rzek rozprzestrzeniła się na niemal całe Stany Zjednoczone i na południową część Kanady, rozprzestrzenia się również w Europie i w Azji^[3]. Do Europy została sprowadzona w XVIII wieku w celach komercyjnych i z czasem naturalizowała się w wielu krajach, zwłaszcza na południu Europy (w Polsce obecna od 1806 roku). W Polsce roślina uprawna^[4], lokalnie występować może też jako kenofit^[5].

Morfologia edytuj

Pokrój: Wyprostowany, słabo rozgałęziony krzew, wysokości do 6 m.
Liście: Skrętoległe, długość do 30 cm, nieparzystopierzaste, złożone z 11-25 listków jajowatych lub eliptycznych, całobrzegich.
Korzenie: Głęboki, silny system korzeniowy.
Kwiaty: O nieprzyjemnym zapachu, drobne, obupłciowe, purpurowofioletowe z żółtymi pylnikami, zebrane w gęste, wyprostowane grona skupione po kilka na końcach pędów.
Owoc: Jednonasienny, niepękający strąk

Biologia i ekologia edytuj

Siedlisko: rośnie wzdłuż rzek i strumieni, na brzegach stawów, jezior, na terenach bagnistych i na naturalnych rozlewiskach rzecznych. Ma małe wymagania glebowe, rośnie dobrze nawet na suchych, piaszczystych i kamienistych terenach. Preferuje podłoże o pH 7-8,5. Jest rośliną światłolubną, odporną na silny wiatr i suszę. Mrozoodporna, dobrze znosi zasolenie. Na liściach występują gruczołki żywiczne produkujące substancję owadobójczą. Kwitnie od czerwca do sierpnia.

Zastosowanie edytuj

Roślina miododajna edytuj

Gatunek uznawany jest za jeden z najbardziej miododajnych krzewów strefy umiarkowanej o wydajności miodowej wynoszącej do 80 kg/ha. Obnóża z pyłku amorfy mają charakterystyczną ceglastą barwę^[6].

Inne zastosowania edytuj

roślina ozdobna
sadzona jako żywopłot
do wzmacniania brzegów (stawów, rzek itp.), do ochrony gleby przed erozją
do obsadzania nieużytków
w ogrodnictwie sadzona dla odstraszania owadów szkodników
wykorzystywana do produkcji koszyków i gąsiorów (zwłaszcza we Włoszech w latach 50. XX wieku)
strąki wykorzystywane są w Bułgarii w przemyśle perfumeryjnym i farmaceutycznym
w Ameryce Północnej dawniej otrzymywano z niej barwnik będący namiastką indyga (ekstrahowanego z indygowca barwierskiego)

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-12].
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
↑ Marek Pogorzelec: Atlas roślin miododajnych. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Dragon, 2019, s. 22-23. ISBN 978-83-8172-099-1.

Bibliografia edytuj

Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.

Galeria edytuj

Początek maja – amorfa nie ma jeszcze liści
Liście
Owoce

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).

[3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-12].

[4] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[Obce2012-5] B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.

[6] Marek Pogorzelec: Atlas roślin miododajnych. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Dragon, 2019, s. 22-23. ISBN 978-83-8172-099-1.

[3]

[4]

[5]

[1]

[2]

[6]