Ancistrocladaceae

*Ancistrocladaceae*
	; Ancistrocladus heyneanus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	Ancistrocladaceae
	Nazwa systematyczna
	Ancistrocladaceae Planch. ex Walp.; Ann. Bot. Syst. 2: 175. 15-16 Dec 1851
	Typ nomenklatoryczny
	Ancistrocladus Wall.; A. hamatus (Vahl) Gilg
Synonimy
	Ancistrella Tiegh.; Bembix Lour.; Bigamea Endl.; Wormia Vahl;
	Ancistrella Tiegh.; Bembix Lour.; Bigamea Endl.; Wormia Vahl;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ancistrocladaceae – monotypowa rodzina roślin okrytonasiennych. Obejmuje jeden rodzaj Ancistrocladus, w obrębie którego wyróżnia się 20 gatunków^[5]. Rośliny te występują w tropikalnej Afryce (od Senegalu po Kenię i Tanzanię) oraz w południowo-wschodniej Azji (od Sri Lanki poprzez wschodnie Himalaje do południowych Chin Sumatry i Borneo)^[5]^[6].

Z roślin gatunku Ancistrocladus korupensis uzyskano alkaloid wykazujący działanie przeciw wirusowi HIV^[6]. Także inne gatunki wykorzystywane są lokalnie jako lecznicze. Przypisywane jest im działanie antygrzybicze, antymalaryczne i przeciwwirusowe^[7].

Morfologia edytuj

Pokrój: W większości należące tu rośliny to drewniejące pnącza owijające się łodygą, czasem wspinające się za pomocą haczykowatych pędów bocznych^[6].
Liście: Skrętoległe, rozmieszczone wzdłuż łodygi lub skupione na końcach pędów. Siedzące, aczkolwiek często z długo zwężającą się nasadą blaszki, przypominającą ogonek, pojedyncze, bez przylistków lub z przylistkami drobnymi i szybko odpadającymi^[7]. Blaszki całobrzegie^[6], z drobnymi zagłębieniami zawierającymi włoski wydzielające woski^[7].
Kwiaty: Drobne, bez zapachu, obupłciowe, zebrane w dychotomicznie rozgałęzionych wierzchotkach^[6]. Podsadki i przysadki drobne. Działki kielicha w liczbie 5 połączone są u nasady w krótką rurkę. Podczas owocowania działki powiększają się znacznie ułatwiając rozprzestrzenianie owoców. Płatków korony jest 5 i są one zwykle mniej lub bardziej mięsiste. Pręcików jest 10 lub 5, w obu wypadkach wyrastają w pojedynczym okółku, na krótkich, mięsistych nitkach połączonych u dołu. Zalążnia wpół dolna z 3 złączonych owocolistków, jednokomorowa z pojedynczym zalążkiem. Szyjki słupka 3, są wolne lub połączone^[6]. Zwieńczone są główkowatym, księżycowatym lub pierzasto podzielonym znamieniem^[7].
Owoce: Suche, drewniejące orzeszki zagłębione w korkowaciejącym hypancjum, otoczone skrzydełkowato powiększonymi działkami kielicha^[7].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Pozycja systematyczna roślin z rodzaju Ancistrocladus pozostawała długi czas niejasna. Umieszczane były w rodzinie trudziczkowatych (Combretaceae), malpigiowatych (Malpighiaceae) i dwuskrzydłowatych (Dipterocarpaceae). Dowody wynikające z analiz morfologicznych ziarn pyłku oraz z sekwencjonowania DNA świadczą o tym, że jest to rodzina siostrzana dla Dioncophyllaceae^[6]^[2]:

polygonids

	Droseraceae – rosiczkowate

	Nepenthaceae – dzbanecznikowate

Drosophyllaceae – rosolistnikowate

	Ancistrocladaceae

	Dioncophyllaceae

	Frankeniaceae – pomorzlinowate

	Tamaricaceae – tamaryszkowate

	Plumbaginaceae – ołownicowate

	Polygonaceae – rdestowate

Podział^[5]

Rodzaj: Ancistrocladus Wallich, Num. List 1052. 1829 (nom. cons.)

Ancistrocladus abbreviatus Airy Shaw
Ancistrocladus attenuatus Dyer
Ancistrocladus barteri Scott Elliot
Ancistrocladus congolensis J.Léonard
Ancistrocladus ealaensis J.Léonard
Ancistrocladus grandiflorus Cheek
Ancistrocladus griffithii Planch.
Ancistrocladus guineensis Oliv.
Ancistrocladus hamatus (Vahl) Gilg
Ancistrocladus heyneanus Wall. ex J.Graham
Ancistrocladus ileboensis Heubl, Mudogo & G.Bringmann
Ancistrocladus korupensis D.W.Thomas & Gereau
Ancistrocladus letestui Pellegr.
Ancistrocladus likoko J.Léonard
Ancistrocladus pachyrrhachis Airy Shaw
Ancistrocladus robertsoniorum J.Léonard
Ancistrocladus tanzaniensis Cheek & Frimodt-Møller
Ancistrocladus tectorius (Lour.) Merr.
Ancistrocladus uncinatus Hutch. & Dalziel
Ancistrocladus wallichii Planch.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-05-25]. (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-05-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Ancistrocladus Wall., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-09] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 31-32. ISBN 1-55407-206-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 441-442. ISBN 978-1-842466346.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[rev-3] James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-05-25]. (ang.).

[ing-4] Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-05-25]. (ang.).

[powo-5] Ancistrocladus Wall., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-09] .

[heywood-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 31-32. ISBN 1-55407-206-9.

[maarten-7] Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 441-442. ISBN 978-1-842466346.

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[4]

[7]