Wikipedia

Angermünde

miasto w Brandenburgii w Niemczech

Angermünde – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Brandenburgia, w powiecie Uckermark. Według stanu na 31 grudnia 2013 r. liczba mieszkańców wynosiła 13 597. Zajmując powierzchnię 326,44 km² miasto znajduje się na dziewiątym miejscu wśród stu największych powierzchniowo miast Niemiec. Znajdująca się tu stacja kolejowa na linii Berlin – Szczecin pełni rolę punktu przesiadkowego dla linii do Szczecina, Stralsundu i Schwedt/Oder. Miasto należy do Stowarzyszenia Miast Brandenburgii posiadających zabudowę historyczną.

Angermünde
Ilustracja
Ratusz i rynek w Angermünde
Herb
Herb
Państwo

 Niemcy

Kraj związkowy

Brandenburgia

Powiat

Landkreis Uckermark

Powierzchnia

326,44 km²

Wysokość

50 m n.p.m.

Populacja (31.12.2013)
• liczba ludności
• gęstość


13 597
42 os./km²

Nr kierunkowy

03331

Kod pocztowy

16278

Tablice rejestracyjne

UM

Położenie na mapie Brandenburgii
Mapa konturowa Brandenburgii, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Angermünde”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Angermünde”
Ziemia53°02′N 14°00′E/53,033333 14,000000
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Położenie edytuj

Miasto Angermünde leży około 80 km na północny wschód od Berlina[1] na Pojezierzu Uckermark, na równinie polodowcowej, pomiędzy obszarami leśnymi Schorfheide a Odrą. Miasto jest siedzibą administracji Rezerwatu biosfery Schorfheide-Chorin, którego obszar zajmuje również południową i zachodnią część miasta. Na południu Angermünde graniczy z powiatem Barnim, a na wschodzie z Polską.

Jeziora w mieście: Grumsinsee, Heiliger See, Kalkbude, Mudrowsee, Mündesee, Parsteiner See (Nordbecken), Peetzigsee, Plunz, Wolletzsee, Bauernsee

  •  
    Rynek i ratusz
  •  
    Drewniany dom
  •  
    Miasto Kościół św. Mariacki
  •  
    Drogowskazy informacji miejskiej
  •  
    Rosenstrasse w centrum
  •  
    Główna droga
  •  
    Muzeum Miejskie im. Ehma Welka

Historia edytuj

Średniowiecze edytuj

W średniowieczu okolice Angermünde porastały słabo zaludnione puszcze[2]. Gród w miejscu obecnego miasta, na przecięciu starych szlaków handlowych powstał około 1180 roku[1]. Od 1210 do 1230 jest wymieniane jako osada na skrzyżowaniu szlaków handlowych, w której znajdował się zamek. Wtedy też (1210) zostało odnotowane rozpoczęcie budowy pierwszego kamiennego kościoła – pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny[potrzebny przypis]. W roku 1233 założono miasto[1]. Jeszcze w pierwszej połowie XIII w. (lata 1245–1250) w mieście wzniesiono kolejny, tym razem murowany, kościół franciszkanów pw. Piotra i Pawła[potrzebny przypis]. W toku walk o Brandenburgię w latach 1320–1323 po wymarciu przedstawicieli dynastii askańskiej, miasto przejściowo znalazło się pod władzą meklemburską (zgodnie z postanowieniami rozejmu z 20 lipca 1323)[3]. W 1354 książę szczeciński Barnim III Wielki pozyskał Angermünde wraz z całą wschodnią częścią Ziemi Wkrzańskiej w zamian za zamki Marchii Wkrzańskiej zajęte w toku działań wojennych pięć lat wcześniej[4]. W drugiej połowie XIV w. rzemieślnicy i ubożsi mieszkańcy miasta wspierali ruch waldensów (stąd określano je wówczas Ketzer-Angermünde)[5]. W nocy z 27 na 28 marca 1420 pod miastem doszło do bitwy sił polsko-pomorskich z brandenburskimi, która rozstrzygnęła kwestię przynależności Marchii Wkrzańskiej do Brandenburgii[1][6]. Dwanaście lat później, w 1432, dotarł tutaj jeden z najazdów husyckich[7].

XIX i XX w. edytuj

  • 1817 r. – rozpoczął się rozwój współczesnego miasta; Angermünde zostało miastem powiatowym[1]
  • 1842 r. – przez miasto przebiegała linia kolejowa Berlin – Szczecin;
  • 1938 r. – Kryształowa noc, synagoga przy Klosterstraße oraz kirkut przy Puschkinallee zostały zniszczone;
  • 1944 r. – w lutym małżeństwo Bruhn oraz dwie inne osoby zostały skierowane do KL Neuengamme;
  • 1945 r. – 22 lutego trzech żołnierzy Wehrmachtu dezerterowało, za co zostają rozstrzelani;
  • 1945 r. – 27 kwietnia miejscowy piekarz Miers i jubiler Nölte przy drodze do Schwedt/Oder podpisali przy Armii Czerwonej w imieniu miasta kapitulację, co zakończyło krótkie walki o utrzymanie miasta w rękach hitlerowców.
  • 1993 – Angermünde przestało być miastem powiatowym[1]

Podział administracyjny edytuj

  • 1974 r. – przyłączenie Dobberzin;
  • 2000 r. – przyłączenie Altkünkendorf;
  • 2003 r. – miasto stało się związkiem 26 gmin z wyłączeniem Polßen.

Dnia 1 stycznia 2003 roku do Angermünde przyłączono 26 okolicznych gmin, wyjątek stanowi dawne miasto Greiffenberg, które nie utraciło swoich praw miejskich i obecnie jest „miastem w mieście”.

Obecnie w skład gminy Angermunde wchodzą następujące części gminy:

  • Altkünkendorf
  • Biesenbrow
  • Bruchhagen
  • Bölkendorf
  • Crussow
  • Dobberzin
  • Frauenhagen
  • Gellmersdorf
  • Greiffenberg
  • Günterberg
  • Görlsdorf
  • Herzsprung
  • Kerkow
  • Mürow
  • Neukünkendorf
  • Schmargendorf
  • Schmiedeberg
  • Steinhöfel
  • Stolpe
  • Welsow
  • Wilmersdorf
  • Wolletz
  • Zuchenberg

Zabytki i obiekty historyczne edytuj

W czasie działań wojennych II wojny światowej stare miasto w Angermünde nie uległo zniszczeniu[1]. Do dziś na starówce stoją średniowieczne domy kupieckie zbudowane z muru pruskiego na przełomie XVIII i XIX wieku[1]. Od 1995 starówka jest zaliczana do zabytków i trwa jej stała renowacja[1]. Do istotnych budowli w Angermünde należą:

Pomniki edytuj

  • Ofiar faszyzmu, w Parku Pokoju – odsłonięty w 1950 r. w miejscu pierwszych mogił trzech rozstrzelanych żołnierzy, którzy zdezerterowali z Wehrmachtu;
  • Pomnik upamiętniający zniszczony cmentarz żydowski, założony w 1809 roku dla Żydów z Greiffenberg, monument odsłonięto w 1964 r.

Kultura i sztuka edytuj

Najstarsza część miasta przetrwała II Wojnę światową, dzięki czemu Angermünde należy do Związku Miast Zabytkowych. W latach 1990–2007 przeprowadzono gruntowną konserwację starej zabudowy. Największą wartość zabytkową posiada klasztor franciszkański i kościół pw. NMP. Budynki poklasztorne pełnią obecnie funkcje kulturalne, odbywają się tam wystawy i koncerty. Od 1991 roku miejscowy artysta rzeźbiarz Joachim Karbe co dwa lata organizuje zjazdy rzeźbiarzy z całej Europy. Jako materiał używany do realizacji ich dzieł używany jest granit z tutejszych złóż.

W mieście znajdują się dwa muzea:

oraz ogród zoologiczny.

Transport edytuj

Drogi edytuj

Przez miasto prowadzą drogi:

W odległości 16 km od centrum wiedzie autostrada A11 (Berlin – Szczecin).

Kolej edytuj

Angermünde jest jedną z najważniejszych stacji w północno-wschodniej części Brandenburgii. Tu linia z Berlina dzieli się na trasę do Stralsundu, do Schwedt/Oder i do Szczecina. Ponieważ trasa do Szczecina nie jest zelektryfikowana, tutejsza stacja jest miejscem przesiadki lub zmiany elektrowozu na spalinowóz. Do 1997 roku istniało jeszcze połączenie z Bad Freienwalde (Oder), ale zostało zawieszone. Z Angermünde jest dobre połączenie do Stralsundu, przez Berlin do Monachium, przez Drezno do Pragi, przez Essen, Bochum i Dortmund do Hanoweru, przez Erfurt, Frankfurt i Heidelberg do Karlsruhe, do Schwedt, Szczcina, Prenzlau i Eberswalde.

Współpraca edytuj

Miejscowości partnerskie[8]:

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i Miasta w Euroregionie... ↓, s. 39.
  2. ↑ Śląski 1969 ↓, s. <19.
  3. ↑ Zientara 1969 ↓, s. 208.
  4. ↑ Zientara 1969 ↓, s. 214.
  5. ↑ Zientara 1969 ↓, s. 272.
  6. ↑ Zientara 1969 ↓, s. 289.
  7. ↑ Zientara 1969 ↓, s. 293.
  8. ↑ Współpraca.

Bibliografia edytuj

  • Tadeusz Persz: Miasta w Euroregionie Pomerania. Urząd Statystyczny w Szczecinie, 1998. ISBN 83-906504-4-4.
  • Okres II: Zwycięstwo stosunków feudalnych na Pomorzu Zachodnim (1124-1295), [w:] Kazimierz Śląski, Dzieje Pomorza, G. Labuda (red.), Poznań 1969.
  • Okres III: Rozdrobnienie feudalne (1295-1464), [w:] Benedykt Zientara, Dzieje Pomorza, G. Labuda (red.), Poznań 1969.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Angermünde&oldid=71887900”