Wikipedia

Antoniów (województwo opolskie)

wieś w województwie opolskim

Antoniów (niem. Antonia[5]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Ozimek[4], między rzeką Małą Panwią i jej prawym dopływem, potokiem Tanecznikiem. W obrębie Antoniowa wyróżniona jest administracyjnie część miejscowości – Niwa Schodzieńska[6].

Antoniów
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

opolski

Gmina

Ozimek

Liczba ludności (2022)

1156[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

46-040[3]

Tablice rejestracyjne

OPO

SIMC

0501050[4]

Położenie na mapie gminy Ozimek
Mapa konturowa gminy Ozimek, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Antoniów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Antoniów”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Antoniów”
Położenie na mapie powiatu opolskiego
Mapa konturowa powiatu opolskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Antoniów”
Ziemia50°41′27″N 18°11′56″E/50,690833 18,198889[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

Antoniów został założony w 1780 r. w pobliżu Jedlickiej Huty[7] na bazie istniejących już wcześniej 3 kolonii: Lasy (1767), Niwki (1770) i Krzyżowa Dolina (1773), których mieszkańcy mieli za zadanie zapewnienie regularnych dostaw węgla drzewnego do Huty „Małapanew” w Ozimku. Antoniów powstał w związku z rozwojem Huty „Małapanew”[8]. Budowę 20 dwurodzinnych domów rozpoczęto wiosną 1781 r., a zakończono w lipcu 1782 r[9]. Pierwsi koloniści zostali sprowadzeni do miejscowości z głębi Niemiec, z prowincji Hesja-Nassau i zajmowali się wyrębem drzewa[8]; w zamian za domostwa, ziemię i przywileje mieli obowiązek dostarczać do huty w Ozimku 200 sążni drewna rocznie. W 1784 r. Antoniów otrzymał prawa wsi. W 1793 r. w miejscowości wybudowano dodatkowe 4 dwurodzinne domy[9].

W 1858 r. mieszkańcy, którzy do tego czasu dzierżawili domy, stali się ich właścicielami[9].

Do głosowania podczas plebiscytu uprawnione były w Antoniowie 302 osoby, z czego 260, ok. 86,1%, stanowili mieszkańcy (w tym 258, ok. 85,4% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 296 głosów (ok. 98,0% uprawnionych), w tym 294 (ok. 99,3%) ważnych; za Niemcami głosowało 189 osób (ok. 63,9%), a za Polską 105 osób (ok. 35,5%)[10]. W 1930 r. do Antoniowa dołączono Niwę Schodzieńską[9], a 1 kwietnia 1939 r. Antoniów został włączony do Ozimka[11]. 1 czerwca 1948 r. nadano miejscowości, będącej wówczas związanej administracyjnie z Ozimkiem, polską nazwę Antoniów[5].

Zabytki edytuj

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[12]:

  • dom, ul. Młyńska 161, drewniany, z 1840 r., (przeniesiony do skansenu).

Demografia edytuj

W 1780 r. w Antoniowie mieszkało 20 kolonistów. W 1793 r. w miejscowości mieszkało 55 rodzin, które posiadały łącznie 44 krowy, 2 woły i 23 stuki jałowizny. W 1902 r. w miejscowości prenumerowano 4 egzemplarze prasy polskiej.

Rok 1787 1819 1830 1845 1885 1890 1900 1910 1925 1933 1946 1960 1965 1988 2002 2005 2009
Liczba mieszkańców 169[a] 249[b] 358[c] 348[d] 356 376[e] 400 475[f] 442 937[g] 1109 1115[h] 1445[i] 1163[j] 1253[k] 1227[l] 1203[m]

(Źródła:[7][9][11][8][13].)

Oświata edytuj

W Antoniowie znajduje się 6-klasowa Szkoła Podstawowa z oddziałem przedszkolnym, prowadzona przez samorząd gminny. Liczba uczniów w ostatnich latach przedstawiała się następująco: 2008 – 86 (w tym 11 w oddziale przedszkolnym), 2009 – 83 (w tym 12 w oddziale przedszkolnym), 2010 – 84 (w tym 10 w oddziale przedszkolnym)[13]. Liczba nauczycieli: 12[14].

W 1781 r. wybudowano w Antoniowie pierwszy budynek szkolny[15]. W 1822 r[16]. w Antoniowie wybudowano budynek szkoły, w której zatrudniony był 1 nauczyciel i 1 pomocnik; do szkoły uczęszczali także uczniowie z Jedlic i Schodni[7]. Budynek składał się z 2 sal lekcyjnych i mieszkania dla nauczycieli. Kolejny budynek szkolny wybudowano w 1880 roku[15]. W 1906 r. w miejscowości wybudowano nowy, murowany budynek szkoły[9].

W 1989 r. Państwowa Inspekcja Pracy nakazała rozbiórkę jednego ze starych budynków szkolnych. Uczniowie, którzy do niego uczęszczali, mieliby być dowożeni do szkół w innych miejscowościach, więc postanowiono wybudować nowy budynek szkolny – zawiązano Społeczny Komitet Budowy Szkoły, a w prace związane z budową zaangażowała się m.in. Huta Szkła „Jedlice”, będąca jej zakładem opiekuńczym. 24 października 1993 r. odbyło się poświęcenie i wmurowanie kamienia węgielnego. Budowę ukończono w 2001 r. a w proces ten zaangażowały się dodatkowo Mniejszość Niemiecka i Fundacji Rozwoju Śląska Opolskiego. 17 stycznia 2003 r. odbyło się otwarcie i poświęcenie szkoły oraz działającej przy niej świetlicy środowiskowej[15]. Szkoła dysponuje m.in. salą gimnastyczną i pracownią komputerową, otrzymaną z EFS-u[17]. W roku szkolnym 2011/2012 szkoła przystąpiła do realizacji projektu „Wiedzą Zdobędę Świat”, finansowanego ze środków Unii Europejskiej (Program Operacyjny Kapitał Ludzki); w ramach projektu zostały zakupione pomoce dydaktyczne[18]. Od 27 stycznia 2011 r. działa przy szkole Stowarzyszenie Pomocy Szkole w Antoniowie, którego celem jest wspieranie działań zmierzających do wszechstronnego rozwoju wychowanków szkoły[19].

OSP Antoniów edytuj

W 1928 r. w Antoniowie założono drużynę straży pożarnej. Od zakończenia II wojny światowej do 1948 r. za remizę strażacką służyła drewniana szopa, znajdująca się na prywatnej posesji, a następnie zaadaptowano pomieszczenia w jednym z opuszczonych budynków. W tym czasie uległo zmianie wyposażenie jednostki – pompę 2-stronną o zaprzęgu konnym zastąpiła motopompa, przewożona początkowo na wozie konnym, a następnie na przyczepie ciągnika, wypożyczanego z Kółka Rolniczego. Gdy budynek, w którym znajdowała się remiza, zyskał nowego właściciela, drużyna z Antoniowa odbudowała zniszczony podczas działań wojennych budynek, który stał się jej własnością. W nowym budynku znajdowały się boksy i sala taneczna. Remizę ukończono w 1966 r., a w nagrodę za to przedsięwzięcie drużyna otrzymała gramofon Bambino. W tym samym roku jednostka strażacka Huty „Małapanew” przekazała jednostce z Antoniowa wóz bojowy na podwoziu Stara 21. W związku z nawiązaniem przez gminę Ozimek współpracy z miastem Heinsberg w Niemczech, tamtejsza drużyna strażacka wizytowała w dniach 10–12 września 1993 r. w Antoniowie i przekazała przy tej okazji 2 wozy bojowe (rocznik 1961) na podwoziu Mercedesa 322 (drugi pojazd trafił do jednostki w Szczedrzyku). W 1996 r. wóz na podwoziu Stara 21 został przekazany jednostce w Chobiu. W 2002 r. jednostka upadła, a jej sprzęt miał zostać przekazany innej jednostce, jednakże nowy zarząd, powołany 17 lutego, postanowił podjąć zadanie odbudowy jednostki w Antoniowie. W 2005 r. w wyniku starań Zarządu jednostki otrzymała ona wóz bojowy (rocznik 1984) na podwoziu Stara 244[20].

Uwagi edytuj

  1. ↑ 40 kolonistów, z których 29 (72,5%) pracowało w hucie, a 5 (12,5%) było zatrudnionych w rzemiośle.
  2. ↑ 40 zagrodników i 3 chałupników.
  3. ↑ W tym 313 osób (ok. 87,4%) to katolicy, 37 (ok. 10,3%) – ewangelicy, a 8 (2,2%) – żydzi.
  4. ↑ Liczba budynków mieszkalnych: 54, w tym 8 (14,8%) rzemieślniczych.
  5. ↑ W tym 334 osoby (ok. 88,8%) posługiwało się językiem polskim.
  6. ↑ W tym 391 osób (ok. 82,3%) posługiwało się językiem polskim.
  7. ↑ Liczba 937 jest podana na stronie Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Oppeln, natomiast w książce Powiat opolski. Szkice monograficzne podano liczbę 396.
  8. ↑ W tym 603 osoby (ok. 54,1%) to kobiety; w wieku produkcyjnym 57,3%; z rolnictwa utrzymywało się 15,6% ogółu. Liczba zamieszkanych budynków: 214.
  9. ↑ W tym 764 osoby (ok. 52,9%) to kobiety.
  10. ↑ Liczba gospodarstw domowych: 318.
  11. ↑ W tym 620 osób (ok. 49,5%) to kobiety; w wieku przedprodukcyjnym/produkcyjnym/poprodukcyjnym: 237 (ok. 18,9%)/847 (ok. 67,6%)/169 (ok. 13,5%). Liczba budynków: 281 (w tym 276 mieszkalnych), liczba gospodarstw domowych: 374.
  12. ↑ Stan na 31 grudnia 2005 r.
  13. ↑ W tym 599 osób (ok. 49,8%) to kobiety; w wieku przedprodukcyjnym/produkcyjnym/poprodukcyjnym: 13,5%/69,5%/17,0%.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 873
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 7 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 19, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2013-04-27]. 
  5. ↑ a b Rozporządzenie Ministrów Administracji Pulicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 czerwca 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1948 r. nr 59, poz. 363).
  6. ↑ SIMC: Niwa Schodzieńska – 0998820.
  7. ↑ a b c Poznajemy wsie. Wsie powiatu opolskiego. W: Józef Madeja: Powiat opolski. Szkice monograficzne. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1969, s. 320–321. (pol.).
  8. ↑ a b c Radosław Trzciński: Oficjalna witryna Gminy i Miasta Ozimek (woj. opolskie) :: Miejscowości - Antoniów. [dostęp 2012-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-05)]. (pol.).
  9. ↑ a b c d e f Antoniów. [dostęp 2012-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-01)]. (pol.).
  10. ↑ Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W. [dostęp 2012-04-07]. (niem.).
  11. ↑ a b Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Oppeln. 2006. [dostęp 2012-02-18]. (niem.).
  12. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 99.
  13. ↑ a b Bank Danych Lokalnych. Jednostka terytorialna: Antoniów. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2023-10-17].
  14. ↑ ProART Sp. z o.o.: Szkoła Podstawowa w Antoniowie O,szkole, Kadra, pedagogiczna.html. Szkoła Podstawowa w Antoniowie, 2012-03-02. [dostęp 2012-04-07]. (pol.).
  15. ↑ a b c ProART Sp. z o.o.: Szkoła Podstawowa w Antoniowie O,szkole, Historia, szkoly.html. Szkoła Podstawowa w Antoniowie, 2012-03-02. [dostęp 2012-04-07]. (pol.).
  16. ↑ Rok 1822 jest podany w książce Powiat opolski. Szkice monograficzne, natomiast strona internetowa szkoły podaje datę 1821 r.
  17. ↑ ProART Sp. z o.o.: Szkoła Podstawowa w Antoniowie O,szkole, Oferta, edukacyjna.html. Szkoła Podstawowa w Antoniowie, 2012-03-02. [dostęp 2012-04-07]. (pol.).
  18. ↑ ProART Sp. z o.o.: Szkoła Podstawowa w Antoniowie O,szkole, Projekty.html. Szkoła Podstawowa w Antoniowie, 2012-03-02. [dostęp 2012-04-07]. (pol.).
  19. ↑ ProART Sp. z o.o.: Szkoła Podstawowa w Antoniowie O,szkole, Stowarzyszenie, pomocy,szkole,w,antoniowie.html. Szkoła Podstawowa w Antoniowie, 2012-03-02. [dostęp 2012-04-07]. (pol.).
  20. ↑ ::: Ochotnicza Straż Pozarna w Antoniowie :::. OSP Antoniów. [dostęp 2012-04-07]. (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Madeja Józef, Powiat opolski. Szkice monograficzne; Instytut Śląski w Opolu, Opole 1969
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Antoniów_(województwo_opolskie)&oldid=73506142”