Antoni Stawikowski

polski astronom i działacz opozycji w PRL

Antoni Stawikowski (ur. 9 listopada 1933 w Nowym Mieście Lubawskim) – polski astronom, doktor habilitowany, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL.

Antoni Stawikowski
Ilustracja
Antoni Stawikowski dekorowany przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2011)
Data i miejsce urodzenia

9 listopada 1933
Nowe Miasto Lubawskie

Zawód, zajęcie

astronom

Tytuł naukowy

doktor habilitowany

Alma Mater

Uniwersytet Mikołaja Kopernika

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Życiorys edytuj

Wykształcenie i działalność naukowa edytuj

Ukończył w 1955 studia z zakresu astronomii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1961 uzyskał stopień naukowy doktora, habilitował się w 1976[1]. Od 1955 do czasu przejścia na emeryturę zawodowo związany z Zakładem Astronomii Polskiej Akademii Nauk, przekształconym następnie w Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN. W pracy naukowej specjalizował się w zagadnieniach atmosfery gwiazd i spektroskopii. Był członkiem prezydium Komitetu Astronomii PAN[2]. Został członkiem Polskiego Towarzystwa Astronomicznego. Jest autorem m.in. eseju Wszechświat Kopernika a kosmologia współczesna (PWN, Toruń 1973).

Działalność polityczna i społeczna edytuj

W 1978 stworzył Bibliotekę Społeczną, prowadzącą księgozbiór niezależnych publikacji, wykorzystywaną do końca lat 80. do działań konspiracyjnych, a w 1981 przekazaną do dyspozycji związku. W 1980 został członkiem „Solidarności”, w kolejnym roku został pierwszym przewodniczącym zarządu Regionu Toruńskiego związku. Po wprowadzeniu stanu wojennego został internowany w grudniu 1981, zwolniono go w sierpniu 1982. W październiku ponownie osadzony w ośrodku odosobnienia po napisaniu listy otwartego do Sejmu PRL w proteście przeciw delegalizacji związku (zwolniono go w grudniu 1982)[1][3].

Po zwolnieniu do 1989 działał w jawnych i podziemnych strukturach NSZZ „S”. Od 1982 brał udział w Tajnym Konwencie Doradców Regionu (ciało konsultacyjne, które obradowało raz w tygodniu w prywatnych mieszkaniach i ustalało pewne dyrektywy polityczne dla związku, dyskutowało nad dokumentami i tekstami programowymi), wraz z innymi działaczami (jak Ryszard Musielak, Andrzej Tyc, Stanisław Dembiński czy Jarosław Zaremba). W 1987 stanął na czele jawnych władz regionalnych „Solidarności”, wszedł też w skład Krajowej Komisji Wykonawczej[1]. Był poddawany represjom politycznym, zatrzymywany na 48 godzin, m.in. w 1988 zatrzymany wraz z innymi członkami KKW[4]. W 1988 został członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. Jako reprezentant strony solidarnościowo-opozycyjnej w 1989 był uczestnikiem obrad Okrągłego Stołu w zespole ds. reform politycznych[1].

Jest członkiem toruńskiego klubu Rotary, był przewodniczącym tej organizacji w latach 2003–2004[5]. Został członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego w wyborach prezydenckich w 2015[6].

Odznaczenia edytuj

Odznaczony Krzyżem Oficerskim (2000)[7] i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą (2011)[8] Orderu Odrodzenia Polski. Wyróżniony tytułem honorowego obywatela Torunia (2013).

Przypisy edytuj

  1. a b c d Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2012-04-27].
  2. Dr hab. Antoni Stawikowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2012-04-27].[martwy link]
  3. Antoni Stawikowski w Słowniku „Niezależni dla kultury 1976–89”. [dostęp 2012-04-27].
  4. Several Leaders of Solidarity Held Over Weekend Are Free. nytimes.com, 22 lutego 1988. [dostęp 2012-04-27]. (ang.).
  5. Nasz klub. rotary.org.pl. [dostęp 2012-04-27].
  6. Barbara Sowa: Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała lista. dziennik.pl, 16 marca 2015. [dostęp 2015-03-21].
  7. M.P. z 2001 r. nr 1, poz. 10
  8. M.P. z 2011 r. nr 78, poz. 784