Antoni Wilhelm Radziwiłł

Antoni Wilhelm Radziwiłł
	Fryderyk Wilhelm Ferdynand Antoni
	; Trąby
Rodzina	Radziwiłłowie herbu Trąby
Data i miejsce urodzenia	31 marca 1833 ; Cieplice
Data i miejsce śmierci	16 grudnia 1904 ; Berlin
Ojciec	Wilhelm Radziwiłł
Matka	Matylda von Clary und Aldringen
Żona	Maria Dorota de Castellane
Dzieci	Jerzy Fryderyk Radziwiłł Stanisław Wilhelm Radziwiłł Helena Augusta Radziwiłł Elżbieta Matylda Radziwiłł
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Antoni Wilhelm Radziwiłł (właśc. Fryderyk Wilhelm Ferdynand Antoni Radziwiłł) herbu Trąby (ur. 31 marca 1833 w Cieplicach, zm. 16 grudnia 1904 w Berlinie), syn Wilhelma, ojciec Jerzego Fryderyka, Stanisława Wilhelma, mąż Marii Doroty. Był XIV ordynatem na Nieświeżu, XI ordynatem na Klecku, generałem pruskim.

Życiorys edytuj

Uczęszczał do gimnazjum francuskiego w Berlinie. Służbę wojskową w armii pruskiej rozpoczął w 1852 roku w pułku artylerii gwardii. Przez rok był odkomenderowany do szkoły artylerii i inżynierów; w tym czasie został przydzielony do swojego macierzystego pułku i w 1854 roku otrzymał stopień oficera artylerii. W latach 1857–1858 odbył 8-miesięczny staż w 3 pułku artylerii w Magdeburgu. W okresie od 1858 do 1861 roku studiował w ogólnej szkole wojskowej przy Akademii Wojennej w Berlinie. W 1860 roku awansował do stopnia porucznika.

W 1856 roku towarzyszył księciu pruskiemu Wilhelmowi podczas koronacji Aleksandra II w Moskwie. Pracował jako major w pruskim Sztabie Generalnym podczas wojny 1866 roku. W stopniu podpułkownika (od 1869) uczestniczył w wojnie francusko-pruskiej. W 1871 otrzymał stopień pułkownika i pensję dowódcy brygady. W 1876 został generałem. Od 1885 roku był adiutantem cesarza Wilhelma I, którą to funkcję zachował w czasach Fryderyka III. Odwołany ze stanowiska około 1888 roku po wstąpieniu na tron Wilhelma II. w latach 1866–1888 członek pruskiej Izby Panów.

W swoim pałacu, który był znanym salonem w Berlinie, często gościł polskich gości i polityków katolickiej partii Centrum. Za służbę w armii i misje dyplomatyczne odznaczony licznymi wysokimi orderami pruskimi. Córki Antoniego Wilhelma poślubiły braci: Elżbieta Matylda wyszła za mąż za Romana Potockiego, a Helena Augusta za Józefa Potockiego. Uroczystości pogrzebowe Antoniego Wilhelma odbyły się w Berlinie 20 grudnia 1904 z udziałem cesarza Wilhelma II. 18 lipca 1905 spoczął w krypcie grobowej rodu Radziwiłłów w Kościele Bożego Ciała w Nieświeżu.

Odznaczenia edytuj

Order Orła Czarnego z łańcuchem (Prusy)^[1]
Krzyż Wielki, I, II i IV Klasa Orderu Orła Czerwonego (Prusy)^[2]
Order Królewski Korony I, II i III Klasy z Mieczami (Prusy)^[2]
Krzyż Kawalerski Orderu Królewskiego Hohenzollernów i tenże z Mieczami (Prusy)^[2]
Krzyż Żelazny II Klasy (Prusy)^[1]^[2]
Odznaka Honorowa Wojskowa (Prusy)^[1]
Krzyż Honorowy I Klasy Orderu Książęcego Hohenzollernów z Mieczami (Hohenzollern-Sigmaringen)^[1]
Krzyż Komandorski I Klasy Orderu Alberta Niedźwiedzia (Anhalt)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Lwa Zeryngeńskiego (Badenia)^[1]
Order Świętego Huberta (Bawaria)^[1]
Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Wojskowej (Bawaria)^[1]
Krzyż Komandorski Orderu Ludwika (Hesja)^[1]
Krzyż Komandorski z Mieczami Orderu Zasługi Filipa Wspaniałomyślnego (Hesja)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Korony Wendyjskiej (Meklemburgia)^[1]
Krzyż Zasługi Wojskowej II Klasy (Meklemburgia)^[1]
Krzyż Wielki i Komandorski z Mieczami Orderu Zasługi (Oldenburg)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Alberta (Saksonia)^[1]
Krzyż Komandorski Orderu Sokoła Białego (Saksonia-Weimar-Eisenach)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Ernestyńskiego (Saksonia-Coburg-Gotha)
Krzyż Honorowy I Klasy Orderu Domowego Lippeńskiego (Schaumburg-Lippe)^[1]
Medal Zasługi Wojskowej (Schaumburg-Lippe)^[1]
Krzyż Wielki i Komandorski z Gwiazdą i Mieczami Orderu Korony (Wirtembergia)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Fryderyka (Wirtembergia)^[1]
Krzyż Oficerski Orderu Legii Honorowej (Francja)^[1]
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu śś. Maurycego i Łazarza (Włochy)^[1]
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Korony (Włochy)^[1]
Krzyż Komandorski Orderu Leopolda (Austro-Węgry)^[1]
Order Korony Żelaznej I Klasy (Austro-Węgry)^[1]
Order Franciszka Józefa II Klasy z Gwiazdą (Austro-Węgry)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Świętego Benedykta z Avis (Portugalia)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy (Rumunia)^[1]
Order Orła Białego (Rosja)^[1]
Order Świętego Włodzimierza III Klasy z Mieczami (Rosja)^[1]
Order Świętej Anny II Klasy z Brylantami^[1]^[2]
Krzyż Wielki Orderu Miecza (Szwecja)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania)^[1]
Order Osmana I Klasy (Turcja)^[1]

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag Rangliste der Königlich Preußischen Armee und des XIII. (Königlich Württembergischen) Armeekorps für 1902. Mit den Dienstalterslisten der Generale und der Stabsoffiziere. Berlin: 1902, s. 8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Internetowy PSB ↓.

Bibliografia edytuj

Zmarły arystokrata. „Nowości Illustrowane”. 2, s. 11, 7 stycznia 1905.
Biografia w Internetowym PSB
Ryszard Dzieszyński, Sedan tysiąc osiemset siedemdziesiąt, Bellona 2009, s. 18.

[rang-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag Rangliste der Königlich Preußischen Armee und des XIII. (Königlich Württembergischen) Armeekorps für 1902. Mit den Dienstalterslisten der Generale und der Stabsoffiziere. Berlin: 1902, s. 8.

[psb-2] Internetowy PSB ↓.

[1]

[2]