Wikipedia

Arkadiusz Protasiuk

polski pilot wojskowy

Arkadiusz Protasiuk (ur. 13 listopada 1974 w Siedlcach, zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku) – polski pilot klasy mistrzowskiej, kapitan pilot Wojska Polskiego pośmiertnie awansowany do stopnia majora, politolog, dowódca załogi samolotu Tu-154M nr boczny 101, który uległ katastrofie w Smoleńsku.

Arkadiusz Protasiuk
Ilustracja
kapitan pilot kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia

13 listopada 1974
Siedlce

Data i miejsce śmierci

10 kwietnia 2010
Smoleńsk

Przebieg służby
Lata służby

1997–2010

Siły zbrojne

Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej

Formacja

Siły Powietrzne

Jednostki

36 Specjalny Pułk Lotnictwa Transportowego

Stanowiska

pilot, dowódca klucza, nawigator, oficer sekcji, dowódca załogi statku powietrznego

Odznaczenia
Odznaka Pilota
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Brązowy Krzyż Zasługi Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
Nagrobek Arkadiusza Protasiuka

Życiorys edytuj

Urodził się w Siedlcach[1]. Jako dziecko wraz z rodziną przeprowadził się z Ząbkowic do Olkusza[2], gdzie współpracował z Wodnym Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym (WOPR)[3].

W 1993 został absolwentem Ogólnokształcącego Liceum Lotniczego w Dęblinie[1]. Ukończył z wyróżnieniem[4] Wyższą Szkołę Oficerską Sił Powietrznych w Dęblinie[5] tzw. Szkołę Orląt. 28 czerwca 1997r. został promowany na pierwszy stopień oficerski podporucznika[6]. Od tego samego roku pełnił służbę w 36 Specjalnym Pułku Lotnictwa Transportowego[5], od 2008 dowódca załogi Tu-154M[7]. Był pilotem klasy mistrzowskiej[8], posiadał pierwszą klasę pilota wojskowego, uprawnienia do wykonywania lotów w dzień i w nocy według procedur IFR przy warunkach IMC w charakterze dowódcy załogi na samolotach Tu-154M i Jak-40[9], a także uprawnienia pilota doświadczalnego III klasy samolotu Tu-154M[10]. W 2005 odbył w certyfikowanym ośrodku szkoleniowym Polskich Linii Lotniczych LOT kurs teoretyczny na licencję liniową ATPL(A), przygotowujący do odbywania lotów międzynarodowych[11]. W 2009 przeszedł specjalistyczne szkolenie w procedurach precyzyjnego i nieprecyzyjnego podejścia na Embraerach 175 organizowane przez Swiss AviationTraining Ltd. z Zurychu. Treningi związane były z niezrealizowanym ostatecznie projektem zakupu samolotów do przewozu VIP-ów[12]. Jego ogólny nalot wynosił 3531 godzin, na samolocie Tu-154M 2907 godzin, w tym 445 godzin na stanowisku dowódcy[13].

Był absolwentem politologii na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego z 1999. W 2003 ukończył studia podyplomowe na Wydziale Cybernetyki Wojskowej Akademii Technicznej w zakresie integracji europejskiej i bezpieczeństwa narodowego[5][14].

12 sierpnia 2008 był drugim pilotem lotu z prezydentem Lechem Kaczyńskim udającym się do Gruzji, w trakcie którego piloci odmówili zmiany miejsca lądowania z Gandży, w Azerbejdżanie, na Tbilisi[15][16]. Na początku 2010 brał udział w akcji pomocy humanitarnej dla ofiar trzęsienia ziemi na Haiti[17]. Wracając z Haiti 24 stycznia 2010, wylądował nocą na warszawskim lotnisku wojskowym Okęcie samolotem Tu-154M nr 101 z uszkodzonym blokiem sterowania[18]. 4 lutego 2010 wraz z pozostałymi członkami personelu 36 SPLT za udział w akcji humanitarnej został wyróżniony przez dowódcę Sił Powietrznych RP gen. broni pil. Andrzeja Błasika[17].

W kwietniu 2010 był w załodze dwóch lotów z Warszawy do Smoleńska w Rosji na uroczystości obchodów 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. 7 kwietnia 2010 w czasie lotu do Smoleńska z premierem Donaldem Tuskiem pełnił funkcję drugiego pilota[19] (pierwszym pilotem był ppłk pil. Bartosz Stroiński)[20]. Podczas drugiego z lotów 10 kwietnia 2010 zginął w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku[5][21]. W czasie lotu pełnił funkcję dowódcy załogi samolotu[1], choć według wstępnych planów dowódcą załogi miał być podpułkownik Bartosz Stroiński – pilot, który był dowódcą załogi podczas lotu z 7 kwietnia[22]. Według raportu końcowego Komisja Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego (KBWLLP), badającej przyczyny katastrofy, w dniu 10 kwietnia 2010 nie miał ważnych dopuszczeń do wykonywania lądowań jako dowódca samolotu Tu-154M w systemach ILS, NDB, VOR DME, PAR i RSL, a także nie miał ważnych uprawnień do wykonywania lotów w charakterze dowódcy samolotów Tu-154M i Jak-40[23]. 24 kwietnia 2010 został pochowany z honorami wojskowymi na cmentarzu komunalnym pod Grodziskiem Mazowieckim[24], w miejscowości Szczęsne[25]. W trakcie uroczystości pogrzebowych, w których uczestniczył m.in. gen. broni pil. Lech Majewski, reprezentujący Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Kompania Reprezentacyjna Sił Powietrznych oddała salwę honorową, a nad cmentarzem przeleciały trzy samoloty wojskowe z Zespołu Akrobacyjnego „Orlik”[26].

Pośmiertnie, decyzją ministra obrony narodowej Bogdana Klicha z 13 kwietnia 2010, został awansowany do stopnia majora[27].

Życie prywatne edytuj

Był mężem Magdaleny, mieli dwoje dzieci: syna Mikołaja i córkę Marię[1]. Posługiwał się językami rosyjskim i angielskim[28][29][30][31][32].

Upamiętnienie edytuj

 
Arkadiusz Protasiuk upamiętniony na Pomniku Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku w Warszawie

9 września 2011 w Olkuszu odsłonięto pomnik poświęcony dwóm pilotom związanym z miastem, którzy zginęli w katastrofach lotniczych: płk. Zdzisławowi Cieślikowi i mjr. Arkadiuszowi Protasiukowi[33].

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e Załoga Tupolewa z 36 spl t [online], lotniczapolska.pl, 10 kwietnia 2010 [dostęp 2010-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2010-04-14].
  2. ↑ Wspomnienie o Arkadiuszu Protasiuku. tygodnik.siedlecki.pl, 2010-04-14. [dostęp 2010-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-20)].
  3. ↑ A. Renkiewicz: Latanie miał we krwi – Arkadiusz Protasiuk we wspomnieniach. przeglad.olkuski.pl, 2010-04-12. [dostęp 2010-04-20].
  4. ↑ E. Kotnis-Górka: Pilot tragicznego lotu pochodził z Olkusza. przeglad.olkuski.pl, 2010-04-10. [dostęp 2010-04-12].
  5. ↑ a b c d Informacja o przedstawicielach Ministerstwa Obrony Narodowej i Sił Zbrojnych RP, którzy ponieśli śmierć w katastrofie. wp.mil.pl, 2010-04-10. [dostęp 2013-10-08].
  6. ↑ m, Załoga Tupolewa z 36 splt - Lotnicza Polska [online], lotniczapolska.pl, 10 kwietnia 2010 [dostęp 2017-06-20] [zarchiwizowane z adresu 2012-12-21].
  7. ↑ Окончательный отчет Технической комиссии МАК по расследованию катастрофы самолета Ту-154М № 101 Республики Польша, произошедшей 10 апреля 2010 года в районе аэродрома Смоленск «Северный». mak.ru. s. 19. [dostęp 2011-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-29)]. (ros.).
  8. ↑ A. Wróbel: Zginęli w katastrofie Tu-154M. 36splt.sp.mil.pl. [dostęp 2011-10-15].
  9. ↑ Piloci prezydenckiego Tu 154M [online], Siły Powietrzne, 11 kwietnia 2010 [dostęp 2012-09-09] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-06].
  10. ↑ Informacja Dowództwa Sił Powietrznych. sp.mil.pl, 2010-05-15. [dostęp 2010-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-12)].
  11. ↑ Uwagi Rzeczypospolitej Polskiej jako: państwa rejestracji i państwa operatora do projektu Raportu końcowego z badania wypadku samolotu Tu-154M nr boczny 101, który wydarzył się w dniu 10 kwietnia 2010 r., opracowanego przez Międzypaństwowy Komitet Lotniczy MAK. mak.ru, 2010-12-19. s. 30. [dostęp 2011-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-29)].
  12. ↑ P. Falkowski: Szwajcarski trening. naszdziennik.pl, 2012-04-27. [dostęp 2012-05-07].
  13. ↑ Komunikat Dowództwa Sił Powietrznych. sp.mil.pl, 2010-05-19. [dostęp 2012-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-05)]. W komunikacie Międzypaństwowego Komitetu Lotniczego (MAK) z 19 maja 2010 podano, że ogólny nalot Arkadiusza Protasiuka wynosił około 3480 godzin, a liczba godzin wylatanych na stanowisku dowódcy Tu-154M 530 godzin, por. Tу-154М № 101 – 19.05.2010. mak.ru, 2010-05-19. [dostęp 2010-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-01)]. (ros.).
  14. ↑ Kpt. pil. Arkadiusz PROTASIUK – lat: 36. gazeta.pl, 2010-04-11. [dostęp 2010-04-12].
  15. ↑ Gen. Czaban: Nikt nie szkoli pilotów, żeby ryzykowali. gazeta.pl, 2010-04-21. [dostęp 2010-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-29)].
  16. ↑ A. Kublik: Medal dla pilota, co Lecha Kaczyńskiego się nie bał. wyborcza.pl, 2008-09-17. [dostęp 2010-04-21].
  17. ↑ a b D. Sienkiewicz: Dowódca Sił Powietrznych osobiście podziękował personelowi 36.splt. sp.mil.pl, 2010-02-04. [dostęp 2012-02-07].
  18. ↑ Kochali nie tylko lotnictwo. rp.pl, 2010-04-14. [dostęp 2011-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-22)].
  19. ↑ M. Majewski, P. Reszka: Anatomia katastrofy. tygodnik.onet.pl, 2011-04-12. [dostęp 2012-04-02].
  20. ↑ Anna Poppek: Obrączki. Opowieść o rodzinie Marii i Lecha Kaczyńskich. Warszawa: G+J Gruner+Jahr Polska, 2010, s. 14. ISBN 978--83-623-43-08-9.
  21. ↑ Lista pasażerów i załogi samolotu TU-154 [online], Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, 10 kwietnia 2010.
  22. ↑ J. Osiecki, T. Białoszewski, R. Latkowski, M. Prószyński: Ostatni lot. Raport o przyczynach katastrofy. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2011, s. 59. ISBN 978-83-7648-924-7.
  23. ↑ Komisja Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego (KBWLLP): Raport końcowy w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn katastrofy samolotu TU-154M Nr 101 pod Smoleńskiem. mswia.datacenter-poland.pl, 2011-07-27. s. 116–117. [dostęp 2012-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-28)].
  24. ↑ Pilot Tu-154M został pochowany z honorami wojskowymi [online], Gazeta.pl, 24 kwietnia 2010 [dostęp 2010-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2010-04-27].
  25. ↑ Ostatnie pożegnanie Majora Arkadiusza Protasiuka. grodzisk.pl, 2010-04-23. [dostęp 2010-04-24].
  26. ↑ S. Krejpowicz: Żegnaj panie majorze.... kurierpoludniowy.pl, 2010-04-30. [dostęp 2013-10-10].
  27. ↑ Pośmiertne awanse i odznaczenia dla ofiar katastrofy pod Smoleńskiem. wp.mil.pl, 2010-04-15. [dostęp 2013-10-08].
  28. ↑ Kpt. Protasiuk "doskonale znał jęz. rosyjski i lotnisko w Smoleńsku". gazeta.pl, 12 kwietnia 2010. [dostęp 2014-07-23].
  29. ↑ Bogdan Klich: to MON zrezygnował z rosyjskiego nawigatora w Tu 154M. polskieradio.pl, 21 stycznia 2011. [dostęp 2014-07-23].
  30. ↑ Rodzina pilota: Nie wierzymy, że to jego wina!. fakt.pl, 13 kwietnia 2010. [dostęp 2014-07-23].
  31. ↑ Kapitan Protasiuk doskonale znał język rosyjski [online], Tygodnik Siedlecki [dostęp 2014-07-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-29].
  32. ↑ Anna Poppek: Obrączki. Opowieść o rodzinie Marii i Lecha Kaczyńskich. Warszawa: G+J Gruner+Jahr Polska, 2010, s. 14. ISBN 978-83-623-43-08-9.
  33. ↑ M. Gleń: Olkusz: żony pilotów odsłoniły tablicę. gazetakrakowska.pl, 2011-09-09. [dostęp 2011-09-10].
  34. ↑ M.P. z 2010 r. nr 40, poz. 587
  35. ↑ M.P. z 2008 r. nr 18, poz. 182

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Arkadiusz_Protasiuk&oldid=73255706”