Arno Breker

Arno Breker
Data i miejsce urodzenia	19 lipca 1900 ; Wuppertal
Data i miejsce śmierci	13 lutego 1991 ; Düsseldorf
Narodowość	niemiecka
Dziedzina sztuki	rzeźba; architektura
Epoka	neoklasycyzm
	Multimedia w Wikimedia Commons

Arno Breker (ur. 19 lipca 1900 w Wuppertalu, zm. 13 lutego 1991 w Düsseldorfie) – niemiecki artysta, rzeźbiarz i architekt, członek NSDAP, przedstawiciel sztuki Blut und Boden, od 1938 do 1945 roku profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Berlinie.

Życiorys edytuj

Studiował w akademii sztuk pięknych w Düsseldorfie, następne lata spędził w Rzymie, a później w Paryżu. W okresie życia za granicą zdobył dużą popularność i uznanie, a jego prace porównywano do dzieł Augusta Rodina. W 1934 roku Breker powrócił do Niemiec i osiadł w Berlinie. W 1935 roku przed ministerstwem propagandy ustawiono jego rzeźbę „Prometeusz”, która przez nazistów została uznana za ideał „aryjskiej czystości rasowej”^[1].

Rzeźba Die Siegerin z 1936 r. (aut. Breker; Berlin)

Podczas artystycznej części igrzysk olimpijskich w Berlinie w 1936 roku wyróżniony został srebrnym medalem za rzeźby Zehnkämpfer (dziesięcioboista) i Die Siegerin (zwyciężczyni)^[2]. To olimpijskie wyróżnienie zwróciło na artystę uwagę Adolfa Hitlera. W 1937 roku Breker wyrzeźbił serię popiersi czołowych nazistów, a w kolejnym roku otrzymał polecenie zaprojektowania rzeźb mających ozdobić Nową Kancelarię Rzeszy projektu Alberta Speera. Hitler był zachwycony efektem prac, a rzeźby otrzymały od dyktatora nazwy „Partia” i „Wehrmacht”.

Rzeźba przedstawiająca Adolfa Hitlera (aut. Breker; 1938)

W czerwcu 1940 roku pełnił rolę przewodnika Hitlera po zdobytym kilka dni wcześniej Paryżu. Miesiąc później Breker otrzymał od Hitlera w urodzinowym prezencie pałac Jäckelsbruch (Wriezen), w którym rok później umiejscowiono warsztaty rzeźbiarskie. Jego nazwisko figurowało na Gottbegnadeten-Liste (tłum. lista obdarzonych łaską bożą) wśród „niezastąpionych”^[1].

W 1942 roku Arno Breker zorganizował wystawę w paryskiej Oranżerii. Wkrótce potem pomógł Aristide Maillolowi zwolnić z więzienia jego modelkę żydowskiego pochodzenia. Dzięki swojej pozycji w III Rzeszy był w stanie kilkukrotnie interweniować w sprawie zagrożonych represjami przedstawicieli świata sztuki, doprowadził m.in. do zwolnienia z aresztu Pabla Picassa. Część historyków zaprzecza prawdziwości historii o uwolnieniu Picassa, twierdząc że Breker usiłował po wojnie wybielić swoje postępowanie z czasów wojny^[1].

W 1945 roku przebywał w sanatorium niedaleko Monachium, gdzie został aresztowany przez Amerykanów. Po krótkim śledztwie uznano, że nie był aktywnym działaczem nazistowskim. W 1950 roku Breker przeniósł się do Düsseldorfu. Po śmierci pierwszej żony ożenił się ponownie. W drugiej połowie lat 50. zaczął odzyskiwać powodzenie jako rzeźbiarz. W tym czasie wyrzeźbił popiersia m.in. Hajle Syllasje I, Mohammeda V, Anwara Sadata i Konrada Adenauera^[1].

W 1960 roku ponownie przeniósł się do Paryża, ale z powodu niejasnej przeszłości nie wystawiano jego prac w muzeach. Zmarł w 1991 roku^[1].

Dwukrotnie żonaty, z Demetrą Messalą i Charlotte Klug, z tą drugą miał dwoje dzieci^[1].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Piotr Czeremuszkin. Rzeźbiarz nazistów. „Ale historia”. 39/2013 (89), s. 14−15, 2013-09-30. Agora SA. (pol.).
↑ Janca Imwolde: LeMO Biografie – Biografie Arno Breker. dhm.de, 2014-09-14. [dostęp 2020-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-19)]. (niem.).

Zobacz też edytuj

[ah-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Piotr Czeremuszkin. Rzeźbiarz nazistów. „Ale historia”. 39/2013 (89), s. 14−15, 2013-09-30. Agora SA. (pol.).

[dhm.de-biografie-arno-breker-2] Janca Imwolde: LeMO Biografie – Biografie Arno Breker. dhm.de, 2014-09-14. [dostęp 2020-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-19)]. (niem.).

[1]

[2]