Arthur Seyss-Inquart

Arthur Seyss-Inquart
Data i miejsce urodzenia	22 lipca 1892 ; Stannern, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	16 października 1946 ; Norymberga, amerykańska strefa okupacyjna Niemiec
	Pełniący obowiązki prezydenta Austrii; de iure
Okres	od 13 marca 1938; do 13 marca 1938
Przynależność polityczna	NSDAP
Poprzednik	Wilhelm Miklas
Następca	Anschluss; Karl Renner (1945)
	Kanclerz Austrii
Okres	od 11 marca 1938; do 13 marca 1938
Przynależność polityczna	NSDAP
Poprzednik	Kurt Schuschnigg
Następca	Anschluss; Karl Renner (1945)
	Sekretarz stanu – premier rządu Generalnego Gubernatorstwa
Okres	od październik 1939; do maj 1940
Przynależność polityczna	NSDAP
Następca	Josef Bühler
	Komisarz Rzeszy w Holandii
Okres	od 1940; do 1944
Przynależność polityczna	NSDAP
Poprzednik	Alexander von Falkenhausen (gubernator wojskowy)
	Minister spraw zagranicznych Rzeszy
Okres	od 30 kwietnia 1945; do 2 maja 1945
Przynależność polityczna	NSDAP
Poprzednik	Joachim von Ribbentrop
Następca	Johann Ludwig Graf Schwerin von Krosigk
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Arthur Seyss-Inquart, właśc. Arthur Seyss (ur. 22 lipca 1892 w Stannern, zm. 16 października 1946 w Norymberdze) – austriacki polityk hitlerowski, namiestnik Rzeszy w Austrii, a później komisarz Rzeszy w Holandii w okresie II wojny światowej. W Norymberdze został uznany za winnego zbrodni przeciwko ludzkości i stracony.

Życiorys edytuj

Młodość, I wojna światowa edytuj

Pochodząca z Moraw rodzina Seyssów przeniosła się w 1907 roku do Wiednia, gdzie dodali nazwisko stryja Heinricha Rittera von Inquarta. Seyss-Inquart studiował prawo na uniwersytecie w Wiedniu, jednak po wybuchu I wojny światowej w 1914 roku wstąpił ochotniczo do armii austriackiej i po otrzymaniu przydziału do Strzelców Tyrolskich walczył na frontach w Rosji, Rumunii i Włoszech. Był wielokrotnie ranny i odznaczany za odwagę. Po rekonwalescencji w 1917 roku ukończył studia, zdając przewidziane egzaminy.

Republika Austriacka i Federalne Państwo Austriackie edytuj

Po wojnie w 1921 roku rozpoczął praktykę prawniczą i szybko zyskał uznanie w tej dziedzinie. W 1933 roku powołano go do rządu kanclerza Dollfussa. Po jego zamordowaniu 25 lipca 1934 roku Seyss-Inquart został radcą stanu w rządzie Kurta von Schuschnigga.

Anschluss edytuj

12 lutego 1938 Hitler wysunął pod adresem Austrii serię żądań znoszących właściwie jej suwerenność, wśród nich znajdowało się również żądanie mianowania Seyss-Inquarta ministrem spraw wewnętrznych (umowa z Berchtesgaden(inne języki)). Kanclerz Schuschnigg spełnił jedynie część żądań Hitlera, a jednocześnie ogłosił przeprowadzenie plebiscytu w sprawie przyłączenia Austrii do Niemiec. Spotkało się to z szybką reakcją Hitlera; 11 marca 1938 roku armia niemiecka została postawiona w stan gotowości i otrzymała rozkaz przekroczenia granicy z Austrią, a Schuschnigg razem z rządem podał się do dymisji. Tego samego dnia w nocy prezydent Austrii Wilhelm Miklas mianował Seyss-Inquarta kanclerzem, a już rankiem 12 marca wojska niemieckie wkroczyły do Wiednia. Dzień później Seyss-Inquart, któremu prezydent Wilhelm Miklas przekazał swoje obowiązki – podpisał ustawę o Anschlussie, czyli przyłączeniu Austrii do Niemiec w postaci landu Rzeszy Niemieckiej^[1]. Od 15 marca 1938 do 30 kwietnia 1939 pełnił funkcje namiestnika Rzeszy w tak zwanej Marchii Wschodniej (Ostmark), jak nazwano Austrię, ówczesną część Niemiec.

W maju 1938 roku Seyss-Inquart wstąpił do NSDAP. Otrzymał też stopień Gruppenführera SS, a w maju 1939 został ministrem bez teki rządu Rzeszy.

II wojna światowa edytuj

Po niemieckiej inwazji na Polskę Seyss-Inquart został zarządcą południowych terenów Polski, a od utworzenia Generalnego Gubernatorstwa w październiku 1939 do maja 1940 r. pełnił funkcję sekretarza stanu (szefa) rządu GG i zastępcy generalnego gubernatora Hansa Franka.

Po zajęciu Belgii i Holandii w maju 1940 roku Hitler mianował Seyss-Inquarta Komisarzem Rzeszy (Reichskommissar) okupowanej Holandii i uczynił odpowiedzialnym za kierowanie administracją cywilną i współpracę gospodarczą z Rzeszą. W okresie tym Holandia wpłacała do kasy Rzeszy 50 milionów marek tytułem kosztów okupacji.

Seyss-Inquarta obarcza się odpowiedzialnością za śmierć około 800 osób na terenie okupowanej Holandii w okresie od objęcia rządów do przejęcia jego uprawnień przez dowództwo wojskowe w lipcu 1944 roku. Jest też odpowiedzialny za usuwanie Żydów z administracji rządowej, prasy i ich prześladowania ekonomiczne. Szacuje się, że ze 140 000 Żydów zamieszkujących przed wojną Holandię przeżyło około 13 500.

Proces norymberski edytuj

Na procesie norymberskim Seyss-Inquartowi postawiono zarzuty „spiskowania w celu dokonania zbrodni przeciw pokojowi”, „planowania i podżegania do wojny i agresji”, zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciw ludzkości. Uznano go winnym wszystkich zarzutów z wyjątkiem pierwszego i skazano na karę śmierci przez powieszenie. Amerykańskie gazety okrzyknęły go mianem „konia trojańskiego nazistów”. Psycholog więzienny Gustave Gilbert podczas swoich badań na osadzonych ustalił ich iloraz inteligencji (IQ) – Seyss-Inquart miał wynik 141 (drugi najwyższy wśród oskarżonych)^[2]. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Mam nadzieję, że ta egzekucja to ostatnia tragedia podczas drugiej wojny światowej i że nauką płynącą z wojny będzie pokój i zrozumienie, które powinny istnieć wśród ludzi. Wierzę w Niemcy”. Wyrok wykonano 16 października 1946 roku.

Przypisy edytuj

↑ „Gazeta Kościerska” 15 marca 1938, s. 3.
↑ Joe Heydecker, Johannes Leeb, Trzecia Rzesza w świetle Norymbergi. Bilans tysiąca lat, Warszawa 1979. s. 113.

Bibliografia edytuj

[1] „Gazeta Kościerska” 15 marca 1938, s. 3.

[2] Joe Heydecker, Johannes Leeb, Trzecia Rzesza w świetle Norymbergi. Bilans tysiąca lat, Warszawa 1979. s. 113.

[1]

[2]