August Wilkoński
August Wilkoński ps. Au-Wi (ur. 28 sierpnia 1805 w Kąkolewie koło Leszna, zm. 4 lutego 1852 w Siekierkach koło Swarzędza)[1] – prozaik, satyryk, krytyk literacki, uczestnik powstania listopadowego.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
prozaik, satyryk, krytyk literacki |
Życiorys edytuj
Urodził się jako syn Marianny Borzęckiej i Franciszka Wilkońskiego[2] herbu Odrowąż.
W młodości brał udział w powstaniu listopadowym. Walczył w bitwach pod Iganiami, Grochowem, Ostrołęką i na Woli.
W 1832 skazany na 12 lat twierdzy za zabicie oficera pruskiego w pojedynku, po uwolnieniu w 1836 przeniósł się z zaboru pruskiego do rosyjskiego. Od 1840 mieszkał w Warszawie. W latach 1848-1850 więziony za działalność patriotyczną. W 1851 został wydalony z Królestwa Polskiego i osiadł w Poznańskiem.
Był prezesem honorowym grupy literatów warszawskich zwanej Cechem Głupców, która ukształtowała się 1844-1845 w salonie Wilkońskich przy ówczesnej ul. Nowosenatorskiej (obecnie J. Moliera) i rozpadła w wyniku aresztowań w 1846. Pełnił funkcję redaktora almanachu tej grupy Dzwon Literacki. Współpracował z Dziennikiem Warszawskim.
Wilkoński jest zaliczany do najlepszych polskich humorystów głównie dzięki zbiorowi Ramoty i ramotki literackie (druk w Bibliotece Warszawskiej 1841-1845 i w Dzwonie Literackim 1846, wydanie 1. tom 1-4, 1845-1846, wydanie 2. poszerzone tom 1-5, 1862, wybór 1950).
August Wilkoński był mężem Pauliny Wilkońskiej.
Jest patronem ulicy na warszawskich Bielanach[3] od 1961 oraz w Lesznie[4], a oboje małżonkowie ulicy w Swarzędzu[5].
Przypisy edytuj
- ↑ Zespół Szkół w Siekierkach Wielkich - O szkole [online], spsiekierki.edupage.org [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-12] (pol.).
- ↑ H. Gacowa, Wilkoński August, w: Dawni pisarze..., s. 56.
- ↑ Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 1.
- ↑ Danuta Stępczak " Patroni naszych ulic (VII). Podwale" Przyjaciel Ludu I(XXV) 1990. [dostęp 2015-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-11)].
- ↑ Mapa ul. Pauliny i Augusta Wilkońskich Swarzędz [online] [dostęp 2018-01-10].
Bibliografia edytuj
- Praca zbiorowa pod redakcją Grażyny Kieniewiczowej i Aliny Sokołowskiej Od Agrykoli do Żywnego. Mały słownik patronów ulic warszawskich Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza Warszawa 1968 s. 187-188
- Halina Gacowa, Wilkoński August, w: Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny, tom V: U–Ż, uzupełnienia, indeksy (koordynacja całości Roman Loth), Warszawa 2004, s. 56–58
Linki zewnętrzne edytuj
- Dzieła Augusta Wilkońskiego w bibliotece Polona