Laseczka woskowa (łac. Bacillus cereus) – gatunek Gram-dodatnich bakterii, z rodzaju Bacillus, rodziny Bacillaceae; czynnik etiologiczny m.in. zatruć pokarmowych.

Laseczka woskowa
Ilustracja
Bakterie Bacillus cereus barwione metodą Grama
Systematyka
Domena

bakterie

Typ

Firmicutes

Klasa

Bacilli

Rząd

Bacillales

Rodzina

Bacillaceae

Rodzaj

Bacillus

Gatunek

laseczka woskowa

Nazwa systematyczna
Bacillus cereus
Frankland & Frankland 1887
Bakterie Bacillus cereus barwione metodą Schaeffera-Fultona z widocznymi endosporami w kolorze zielono-niebieskim.

Charakterystyka drobnoustroju edytuj

B. cereus jest laseczką Gram-dodatnią, przetrwalnikującą, rosnącą w warunkach tlenowych. Morfologicznie bardzo podobna do laseczki wąglika, jednak w odróżnieniu od niej nie posiada otoczki i jest urzęsiona.

B. cereus jako czynnik etiologiczny chorób edytuj

B. cereus jest gatunkiem względnie patogennym, co oznacza, że powoduje chorobę tylko w określonych warunkach. Laseczki i/lub ich spory występują powszechnie w środowisku oraz produktach spożywczych. Typowym schematem zakażenia jest spożycie potraw zbożowych (głównie z ryżu), które przechowywane są w temperaturze pokojowej, odgrzewane lub zasmażane.

Zatrucie pokarmowe może przybierać następujące postaci:

  1. wymiotną, która charakteryzuje się stosunkowo krótkim okresem wylęgania (kilka godzin, ustępuje pod tym względem jedynie intoksykacjom gronkowcowym) i przebiega dość łagodnie;
  2. biegunkową, która rozwija się dłużej (12-24 godziny) i ma bardzo intensywny przebieg.

Oprócz zatruć pokarmowych, B. cereus może być niekiedy czynnikiem etiologicznym innych chorób, jak na przykład:

  1. zapalenie płuc
  2. infekcyjne zapalenie wsierdzia
  3. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
  4. zapalenie gałki ocznej (prowadzące do ślepoty).

Czynniki wirulencji edytuj

  • Enterotoksyny:
  1. termostabilna – niewrażliwa na kwaśne pH żołądka, działanie enzymów proteolitycznych i podwyższoną temperaturę; wytwarzają ją kiełkujące laseczki, a ma to miejsce w pożywieniu niewłaściwie przechowywanym. Wywołuje gwałtowne wymioty.
  2. Termolabilna – produkowana w różnych wariantach w jelicie po spożyciu laseczek bądź ich przetrwalników. Powoduje biegunki.

Terapia edytuj

W przypadku zatruć pokarmowych preferuje się leczenie objawowe i podtrzymujące. W przypadku pozostałych zakażeń preferuje się terapię wankomycyną.

Bibliografia edytuj

  • Andrzej Szkaradkiewicz, Mikrobiologia lekarska. Repetytorium z bakteriologii, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, 2011, ISBN 978-83-7597-149-1, OCLC 804106618.