Barapazaur

Barapazaur
	Barapasaurus
	Jain, Kutty, Roy-Chowdhury & Chatterjee, 1975
	Okres istnienia: toark ; 196–183 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	zauropodomorfy
Infrarząd	zauropody
Rodzina	wulkanodony
Rodzaj	barapazaur
Gatunki
	Barapasaurus tagorei
	Barapasaurus tagorei
	Multimedia w Wikimedia Commons

Barapazaur (Barapasaurus) – bazalny przedstawiciel zauropodów, występujący we wczesnej jurze (toark) na terenie Indii. Jeden z najstarszych odkrytych zauropodów.^[1] Nazwa rodzajowa – barapasaurus (wielkonogi jaszczur) składa się z trzech członów: (ind. bara – wielki, pa – noga; gr. sauros – jaszczur). Nazwa gatunkowa – tagorei honoruje indyjskiego poetę, laureata Nagrody Nobla – Rabindranatha Tagore.

Budowa edytuj

Paleontolodzy odkryli ponad 300 pojedynczych kości barapazaurów, należących do, co najmniej sześciu osobników w zróżnicowanym wieku. Dotychczas nie znaleziono kości stopy oraz czaszki barapazaura, jedynym odkrytym jej elementem są zęby. Mają one łyżeczkowaty kształt i piłkowane brzegi. Taka budowa zębów umożliwiała barapazaurom zrywanie liści z gałęzi drzew.

Kości nóg nie są tak masywne, jak u większości zauropodów (co miało wpływ na nazwę dinozaura). Część kręgów była pusta w środku, co zmniejszało wagę dinozaura. Na podstawie licznych skamielin naukowcy oszacowali długość dorosłego osobnika na ok. 18 m, przy wadze do 32 t^[2]. Mimo że miednica i kręgi w większości zbudowane są jak u pozostałych zauropodów, niektóre kości przypominają te, należące do prozauropodów^[3].

Klasyfikacja edytuj

Opisany w 1975 r., barapazaur nie był przypisywany do żadnej grupy, choć badacze dostrzegali cechy zbieżne z prozauropodami^[4]. W 1984 r. uznano go za przedstawiciela rodziny wulkanodonów, wraz z wykazującym podobne cechy wczesnym zauropodem – wulkanodonem. W 1995 r. pokrewieństwo to zostało unieważnione przez Paula Upchurcha, który uznał barapazaura i wulkanodona za grupę polifiletyczną. Upchurch sklasyfikował barapazaura w obrębie euzauropodów^[5]. Na podstawie analizy filogenetycznej zespół kierowany przez Saswati Bandyopadhyay'a ustalił w 2010 r., że barapazaur jest taksonem bazalnym w większym stopniu niż wulkanodon, wyjęli go więc poza euzauropody^[6].

kladogram wg S. Bandyopadhyay'a 2010

Barapasaurus

Eusauropoda

	Camarasaurus

	Omeisaurus

Odkrycie edytuj

Pierwsze szczątki odnaleziono w roku 1960, ale formalnego opisu dokonano dopiero w roku 1975. Od tego czasu odkryto w sumie jeszcze pięć niekompletnych szkieletów (w Dolinie Godavari, południowe Indie), dotychczas nie odnaleziono czaszki oraz kości stóp. Ten jeden z najstarszych zauropodów nie posiadał przystosowań zaawansowanych krewniaków, jak choćby pustych kręgów. Ten prawdopodobny (gatunek jest niedostatecznie zbadany) przedstawiciel rodziny wulkanodontów (o przynależności do grupy świadczy wąski odcinek krzyżowy) wykazuje pewne podobieństwa do form ze wschodniej Afryki, co ma implikacje paleogeograficzne.

Linki zewnętrzne edytuj

Rekonstrukcja. internt.nhm.ac.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-10)].

Przypisy edytuj

↑ J. Malam, S. Parker, Encyklopedia dinozaurów i innych zwierząt prehistorycznych, Bath, Parragon Books, 2005, s.80, ISBN: 978-1-4054-8197-7.
↑ MarekM. Halczuk MarekM. (red.), Dinozaury, Mini Encyklopedia, Janki k. Warszawy ; Raszyn: Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2007, s. 28, ISBN 978-83-7250-240-7 [dostęp 2023-12-30] .
↑ MarekM. Halczuk MarekM. (red.), Dinozaury, Mini Encyklopedia, Janki k. Warszawy ; Raszyn: Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2007, s. 29, ISBN 978-83-7250-240-7 [dostęp 2023-12-30] .
↑ The sauropod dinosaur from the Lower Jurassic Kota formation of India, „Proceedings of the Royal Society of London. Series B. Biological Sciences”, 188 (1091), 1975, s. 221–228, DOI: 10.1098/rspb.1975.0014, ISSN 0080-4649 [dostęp 2024-01-08] (ang.).
↑ The evolutionary history of sauropod dinosaurs, „Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B. Biological Sciences”, 349 (1330), 1995, s. 365–390, DOI: 10.1098/rstb.1995.0125, ISSN 0962-8436 [dostęp 2024-01-08] (ang.).
↑ SaswatiS. Bandyopadhyay SaswatiS. i inni, Osteology of Barapasaurus tagorei (Dinosauria: Sauropoda) from the Early Jurassic of India: OSTEOLOGY OF BARAPASAURUS TAGOREI, „Palaeontology”, 53 (3), 2010, s. 533–569, DOI: 10.1111/j.1475-4983.2010.00933.x [dostęp 2024-01-08] (ang.).

[1] J. Malam, S. Parker, Encyklopedia dinozaurów i innych zwierząt prehistorycznych, Bath, Parragon Books, 2005, s.80, ISBN: 978-1-4054-8197-7.

[2] MarekM. Halczuk MarekM. (red.), Dinozaury, Mini Encyklopedia, Janki k. Warszawy ; Raszyn: Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2007, s. 28, ISBN 978-83-7250-240-7 [dostęp 2023-12-30] .

[3] MarekM. Halczuk MarekM. (red.), Dinozaury, Mini Encyklopedia, Janki k. Warszawy ; Raszyn: Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2007, s. 29, ISBN 978-83-7250-240-7 [dostęp 2023-12-30] .

[4] The sauropod dinosaur from the Lower Jurassic Kota formation of India, „Proceedings of the Royal Society of London. Series B. Biological Sciences”, 188 (1091), 1975, s. 221–228, DOI: 10.1098/rspb.1975.0014, ISSN 0080-4649 [dostęp 2024-01-08] (ang.).

[5] The evolutionary history of sauropod dinosaurs, „Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B. Biological Sciences”, 349 (1330), 1995, s. 365–390, DOI: 10.1098/rstb.1995.0125, ISSN 0962-8436 [dostęp 2024-01-08] (ang.).

[6] SaswatiS. Bandyopadhyay SaswatiS. i inni, Osteology of Barapasaurus tagorei (Dinosauria: Sauropoda) from the Early Jurassic of India: OSTEOLOGY OF BARAPASAURUS TAGOREI, „Palaeontology”, 53 (3), 2010, s. 533–569, DOI: 10.1111/j.1475-4983.2010.00933.x [dostęp 2024-01-08] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]