Besim Levonja
Besim Levonja (ur. 16 marca 1924 w Elbasanie, zm. 21 czerwca 1968 w Tiranie[1]) – albański aktor, reżyser i dramaturg.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód |
aktor |
| Współmałżonek | |
| Lata aktywności |
1944–1968 |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr Narodowy w Tiranie | |
| Odznaczenia | |
| Artist i Merituar | |
Biogram edytuj
W czasie II wojny światowej działał w komunistycznym ruchu oporu, za swoją działalność był więziony przez włoskie władze okupacyjne. Uwolniony dzięki wstawiennictwu Qazima Mulletiego, prefekta Tirany[2]. W maju 1944 wstąpił do Komunistycznej Partii Albanii[3]. Po uwolnieniu występował w Teatrze Partyzanckim[4]. Po zakończeniu wojny należał do zespołu tworzącego Teatr Ludowy, przemianowany później na Teatr Narodowy (alb. Teatri Kombetar) i jednym z pierwszych reżyserów w tym zespole. Zadebiutował w dramacie Coni, Ishja, Roma w 1945[1]. W latach 1953–1959 pracował w Estradzie Państwowej (Estrada e Shtetit), jako aktor i reżyser[5]. Wystąpił w dwóch filmach fabularnych.
Od 1945 pisał sztuki dramatyczne, debiutując jednoaktówką Ceni Hoxhe. Najbardziej znana w dorobku Levonji stała się komedia Prefekt powstała w 1948 – jeden z najczęściej wystawianych dramatów na scenach albańskich[1]. W 1970 napisał wspomnienia z okresu pracy w teatrze (Ditari ynë).
Został uhonorowany przez władze Albanii tytułem Bohatera Pracy Socjalistycznej (alb. Hero i Punes Socialiste) oraz pośmiertnie tytułem Zasłużonego Artysty (alb. Artist i Merituar)[1].
Był żonaty (żona Behije Çela była aktorką), miał syna Gavrosha (koszykarza i dziennikarza sportowego).
Role filmowe edytuj
Dramaty edytuj
- 1945: Ceni Hoxhe (jednoaktówka)
- 1948: Prefekti (Prefekt)
- 1951: Jane plaget qe flasin (Rany, które mówią)
- 1955: Dasma e madhe (Wielkie wesele)
- 1967: Flamur ne stuhi (Flaga w burzy)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Ndërroi jetë para 54 vjetëve, Prefekti Besim Levonja [online], observerkult.com, 2022 [dostęp 2024-03-18] (alb.).
- ↑ Nëna që jetoi me kafkën,e djalit të pushkatuar nga komunistët,në gji
- ↑ Artisti dhe regjisori Lëvonja vdiq, më 21 qershor, në orën 21 të vitit 1968 [online], telegraf.al [dostęp 2021-07-02] (alb.).
- ↑ Besim Levonja (1922-1968) [online], aktoretshqiptare.info [dostęp 2018-07-11] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-11] (alb.).
- ↑ Josif Papagjoni: Enciklopedi. Teatri & Kinematografia Shqiptare. Tirana: Toena, 2009, s. 264. ISBN 978-99943-1-456-0. (alb.).
Bibliografia edytuj
- Abaz Hoxha: Enciklopedia e kinematografise shqiptare. Autore & vepra. Tirana: Toena, 2002. ISBN 99927-1-555-3. (alb.).
- Flori Slatina: 60 vjet Teatri Kombetar 1945-2005. Tirana: 2005. ISBN 99943-715-9-2. (alb.).
- Besim Levonja: Ditari ynë. Tirana: Naim Frashëri, 1970. (alb.).
- Besim Levonja w bazie IMDb (ang.)
- Besim Levonja w bazie Filmweb